Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την άνοδο του Χριστοδουλίδη στην προεδρία. Όπως αναμενόταν από τον άνθρωπο που πρωταγωνίστησε στην κατάρρευση της προσπάθειας για λύση του Κυπριακού στον Κραν Μοντανά, δεν έκαμε ούτε βήμα προς την επανέναρξη των συνομιλιών. Καλυμμένος πίσω από την διχοτομική στάση του Τατάρ, ζητά επιστροφή στο σημείο διακοπής-τους, χωρίς κανένας φυσικά να τον πιστεύει.

Εντωμεταξύ το στάτους κβο αρνείται να μείνει σταθερό, με το Βαρώσι να βρίσκεται ένα βήμα πριν την εποίκηση, τη νεκρή ζώνη να αμφισβητείται από τον τουρκικό στρατό και τη διεθνή κοινότητα να μην έχει καμμιά πρόθεση να παίξει το παιγνίδι του Χριστοδουλίδη.

Ποιο είναι το μέλλον της προσπάθειας για λύση; Ο Τουμάζος Τσιελεπης θα δώσει τη δική-του ανάλυση και τις προτάσεις-του για το σπάσιμο του αδιεξόδου.

Στο Καφενείο της Πέμπτης, 18 Ιανουαρίου, ο Κώστας Λυμπουρής και ο Γιώργος Μολέσκης συνομιλούν με τον Χρίστο Ζάνο για το πρόσφατο βιβλίο του «Ιστορίες εν μέσω πυροβολισμών».

Η παρουσίαση εμπλουτίζεται με ανάγνωση διηγημάτων από την Αντωνία Χαραλάμπους και μουσική παρέμβαση από τον Ανδρέα Χριστοδούλου με το λαούτο του.

Αντιγράφουμε από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Το βιβλίο του Χρίστου Ζάνου μιλά για ιστορικά συμβάντα που αναφέρονται σε μια Κύπρο βαθιά δυστοπική. Μια Κύπρο βυθισμένη στο σκοτάδι. Η συλλογή, αφιερωμένη στον αδελφό του συγγραφέα Κωστή, ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής το 1974, καθηλώνει. Οι εξιστορήσεις, γραμμένες με μεγάλη μαεστρία και οικονομία λόγου, μας φέρνουν αντιμέτωπους με τον πόλεμο και τον θάνατο… Μπορούν να διαβαστούν ως ένα βιβλίο σκληρής κριτικής απέναντι στη νεότερη ιστορία του νησιού.» (Νιαζί Κιζίλγιουρεκ)

«Διαβάζοντας τα διηγήματά του, ρίζωσε στο μυαλό μου η φράση της κυπριακής διαλέκτου "άδρωπος εν΄ ο τόπος"... Είναι ο άνθρωπος -προπάντων σε κάποιες άλλες εποχές- της φτώχειας, του κάματου, των κοινωνικών αλλά και των εθνικών αγώνων. Είναι το θύμα της κοινωνικής αδικίας και της πιο παράλογης βίας, ιδιαίτερα της εμφύλιας ... Οι ιστορίες του Ζάνου είναι ό,τι πιο αυθεντικό αποδίδει την έννοια της ταυτότητάς μας ... Γι’ αυτό και η γραφή του δεν έχει τίποτε το "πεποιημένο" και φτιαχτό, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα σκληρό και διαποτισμένο με αίμα "ντοκιμαντέρ".» (Κώστας Λυμπουρής)

Η προσφυγή της Ν. Αφρικής ενάντια στο Ισραήλ για γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού To Καφενείο της Πέμπτης, 25 Ιανουαρίου 2024, είναι αφιερωμένο στην προσφυγή της Νοτίου Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατά του Ισραήλ για τη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα στην οποία επιδίδεται εδώ και τρεισήμισι μήνες.

Ο Νίκος Τριμικλινιώτης θα μιλήσει για την σημασία αυτής της προσφυγής, αλλά και τη συμβολική της σημασία καθώς προήλθε από τη χώρα που προέκυψε από τους αγώνες κατά του απαρτχάιντ ενάντια στη χώρα που ιδρύθηκε στον απόηχο της γενοκτονίας του Ολοκαυτώματος.

Η προσφυγή της Ν. Αφρικής, συνεπής στις παρακαταθήκες του Μαντέλα “Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η ελευθερία μας είναι ελλιπής χωρίς την ελευθερία των Παλαιστινίων», αποτελεί ορόσημο στην αντίσταση ενάντια όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και στις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και των χωρών που το στηρίζουν καθώς και των χωρών που ανέχονται τη σφαγή. Δυστυχώς, ανάμεσα σ’ αυτές είναι και η Κύπρος.

Θα έχουμε επίσης εισαγωγική παρέμβαση από το γιατρό Νικόλα Παπαχρυσοστόμου, επικεφαλής Επειγουσών Παρεμβάσεων των Γιατρών χωρίς Σύνορα που έζησε τη φρικτή κατάσταση στην Γάζα κατά τη διάρκεια των Ισραηλινών επιθέσεων.

Παρουσίαση Νικόλα Παπαχρυσοστόμου Παρουσίαση Νίκου Τριμικλινιώτη

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ακροδεξιά κόμματα έχουν αποκτήσει σημαντική υποστήριξη και σε μερικές συμμετέχουν ήδη σε κυβερνήσεις. Σε σημαντικές χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία είτε έχουν πάρει την εξουσία ή απειλούν να την πάρουν στις επόμενες εκλογές.

Η άνοδος αυτών των κομμάτων δεν απειλεί μόνο επιμέρους πολίτικες κοινωνικής προστασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα πιο αδύναμα στρώματα του λαου και συγκεκριμένες ομάδες όπως μετανάστες, ΛΟΑΤΚΙ, γυναίκες κλπ, αλλά απειλεί την ίδια τη δημοκρατία και την ελεύθερη σκέψη.

Στην Κύπρο, έχουμε ήδη δει ως πού μπορεί να φτάσει η φασιστική δράση με τα πογκρόμ της Χλώρακας και της Λεμεσού. Το ΕΛΑΜ ήδη απειλεί να κερδίσει και θέση στο Ευρωκοινοβούλιο και να καθιερωθεί σαν η τρίτη πολιτική δύναμη στην Κύπρο.

Πολλά δεξιά κόμματα προσπαθούν να ανακόψουν την άνοδο της ακροδεξιάς υιοθετώντας τις δικές-της πολιτικές. Αυτό μπορεί να έχει πρόσκαιρα αποτελέσματα, όμως νομιμοποιεί την ακροδεξιά με αποτέλεσμα να βλέπουμε κινήσεις για συνεργασίες μαζί-της και ενδυνάμωση των πιο φασιστικών σχηματισμών.

Ο Νιαζι Κιζιλγιουρεκ θα αναλύσει το θέμα και θα δώσει τη δική-του εκτίμηση για τον κίνδυνο στη Δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου, καθώς και τις σκέψεις-του για την αντιμετώπιση της ανόδου της ακροδεξιάς και του φασισμού στην Ευρώπη και την Κύπρο.

Για να βγαίνουν οι αλήθειες από το πηγάδι

Με την ανατολή του 2024 ποικίλοι ταγοί της πολιτικής στην Κύπρο, με προεξάρχουσα την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, άρχισαν να προβάλλουν ότι φέτος συμπληρώνεται μισός αιώνας από την εισβολή και να σχεδιάζονται ή/και αναγγέλλονται διάφορες επετειακές εκδηλώσεις. Ήδη, το «μισός αιώνας από την εισβολή» προδιαγράφει ποιο είναι το επιδιωκόμενό τους: Μοναδική αναφορά η εισβολή, που υποβάλλει ότι το Κυπριακό ξεκίνησε στις 20 του Ιούλη του 1974.

Παρόλα αυτά, οι διαφορετικές φωνές που άρχισαν από νωρίς να αρθρώνονται σποραδικά, πληθαίνουν τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Είναι οι φωνές ενάντια στο κυρίαρχο αφήγημα, οι φωνές που όντως δεν ξεχνούν, οι φωνές που μιλούν για την ιστορική αλήθεια, οι φωνές που βγάζουν την αλήθεια από το πηγάδι, οι φωνές που εκφράζουν την Αριστερά στο σύνολό της.

Όχι μόνο πληθαίνουν, αλλά και γράφονται, και τα βιβλία είναι εδώ για όλους. Βιβλία λογοτεχνικά – διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά, ποιήματα – βιβλία επιστημονικά, ιστορικά. Και ενώ ο χρόνος λειτουργεί καταφανώς σε βάρος της ίδιας της επιβίωσης της Κύπρου, έχουμε πια καταγραφές της αλήθειας, και μπορούμε να έχουμε την ελπίδα πως αυτή η αλήθεια θα γίνεται ολοένα και περισσότερο κτήμα της κοινωνίας.

Τα βιβλία είναι εδώ για όλους. Όμως, αυτό θα μείνει μια ρητορική διατύπωση αν δεν φροντίσουμε να φτάνουν σε ολοένα και περισσότερους.

Στο Καφενείο της Πέμπτης ο Θέμος Δημητρίου θα δώσει μια πρώτη γεύση από το μακρινό παρελθόν – από τον αντιαποικιακό αγώνα που έκλεψε η κυπριακή δεξιά και μέχρι σήμερα καπηλεύεται χτίζοντας μνημεία στον εαυτό-της και διαστρεβλώνοντας ή απλά αποσιωπώντας τις θυσίες του λαού και των αγνών αγωνιστών που έδωσαν ότι ήταν δυνατόν χωρίς να ζητούν ανταλλάγματα. Το αποτέλεσμα ήταν να επικρατήσουν οι καιροσκόποι που έγραψαν και γράφουν μια ιστορία που τους βολεύει, μια ιστορία που τους επιτρέπει να νέμονται ακόμα τα προνόμια της εξουσίας.

Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα κυοφορείται εδώ και κάποια χρόνια από την κυβέρνηση της Δεξιάς και τη Δεξιά ευρύτερα.

Το νομοσχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Παιδείας την περασμένη Τετάρτη, 7 Φεβρουαρίου, έχει τον τίτλο «Ενίσχυση Δημοσίου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», ένα τίτλο δηλωτικό της πρόθεσης και για αλλαγές στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο αλλά και παραπλανητικό καθώς αυτές τις αλλαγές τις αποκαλεί «ενίσχυση». Αυτή είναι συνήθης πρακτική χειραγώγησης της κοινωνίας, με την οποία επιβάλλονται στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού και φανερές αλλά και «κρυφές» ιδιωτικοποιήσεις σε όλη τη δημόσια σφαίρα.

Στην Κύπρο η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων έγινε σχεδόν σιωπηλά, ή, τουλάχιστον με τη σιωπή/ανοχή της κοινωνίας. Στην Ελλάδα, η ισχυρή αντίσταση φοιτητών, πανεπιστημιακών δασκάλων, και όχι μόνο, προκαλεί όλους μας, πέρα από τη συμπόρευση μαζί τους, να επαναφέρουμε στο δημόσιο διάλογο το μέγα ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η Μερόπη Τσιμίλλη θα μιλήσει στο Καφενείο της Πέμπτης 15 Φεβρουαρίου για την ιδιωτικοποίηση - εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης.

Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος ο επονομαζόμενος Σκοτεινός, κατέχει μια κεντρική θέση στο σύνολο της Ελληνικής φιλοσοφίας και σ’ ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία της σκέψης …

Οι Ελεάτες ανοίγουν ένα διάλογο που στρέφεται εναντίον του. Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ξεκινούν τον μεγάλο αγώνα ενάντια στη σκέψη του. Οι στωικοί, οι σκεπτικοί, ίσως ακόμα και οι κυνικοί, κάνουν δικές τους – μετατρέποντάς τες – ορισμένες δικές του σκέψεις. Ο Ιουστίνος ο Μάρτυς τον βγάζει χριστιανό. Ο Χέγκελ τον ανακαλύπτει ξανά και βεβαιώνει πως δεν υπάρχει ούτε μια πρόταση του Ηράκλειτου που δεν θα την έβαζε στη δική του Λογική. Ο Λένιν τον αναγορεύει πατέρα του διαλεκτικού υλισμού. Ο Κίρκεγκωρ αποκαλεί τον εαυτό του μαθητή του Ηράκλειτου και ο Νίτσε πιστεύει πως ο κόσμος, εφόσον αιωνίως χρειάζεται την αλήθεια, αιωνίως θα χρειάζεται τον Ηράκλειτο…

Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ – ΑΞΕΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ

Ο Αλέκος Τριγγίδης θα μας ξεναγήσει αυτή την Πέμπτη στον κόσμο του Ηράκλειτου και τη δουλεια ενός ανθρώπου που υπήρξε τόσο σημαντικη για τη σκέψη της ανθρωπότητας.

Ενας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς που τόλμησαν να τα βάλουν με το ηγεμονικό αφήγημα για την πρόσφατη ιστορία της Κύπρου είναι αναμφισβήτητα ο Αριστος Κάτσης. Ανάμεσα στα βιβλία του είναι: Από την Ανεξαρτησία στην Τουρκικη Εισβολή, Από την ΕΟΚΑ στην Ανεξαρτησία, Πολιτική Ιστορία της Κύπρου 1959-87, Από τη Διασκεπτική στην ΕΟΚΑ και άλλα.

Με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου-του Διάλογοι για τον Γρίβα, Θα έχουμε στο Καφενείο της Πέμπτης τον Αριστο Κάτση για να συζητήσουμε μαζι-του μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφες στην καταστροφικη πορεία του Κυπριακου, τον Γρίβα.

Για την παρουσίαση του θέματος θα έχουμε μαζι-μας τον Ανδρέα Χρίστου και τον Μιχάλη Μιχαήλ, δυο καλους γνώστες των γεγονότων της εποχης.

Η παρουσίαση της ερχόμενης Πέμτης εντάσσεται στη σειρα παρουσιάσεων για τα 50 χρόνια από το Πραξικόπημα και την Εισβολη που στόχο έχουν να αντιμετωπίσουν την προσπάθεια διαστρέβλωσης από τη δεξιά και τους πολιτειακους θεσμούς για το τί πραγματικα σημαίνει ο Ιούλιος του 1974.

Για να βγαίνουν οι αλήθειες από το πηγάδι

Με την ανατολή του 2024 ποικίλοι ταγοί της πολιτικής στην Κύπρο, με προεξάρχουσα την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, άρχισαν να προβάλλουν ότι φέτος συμπληρώνεται μισός αιώνας από την εισβολή και να σχεδιάζονται ή/και αναγγέλλονται διάφορες επετειακές εκδηλώσεις. Ήδη, το «μισός αιώνας από την εισβολή» προδιαγράφει ποιο είναι το επιδιωκόμενό τους: Μοναδική αναφορά η εισβολή, που υποβάλλει ότι το Κυπριακό ξεκίνησε στις 20 του Ιούλη του 1974.

Παρόλα αυτά, οι διαφορετικές φωνές που άρχισαν από νωρίς να αρθρώνονται σποραδικά, πληθαίνουν τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Είναι οι φωνές ενάντια στο κυρίαρχο αφήγημα, οι φωνές που όντως δεν ξεχνούν, οι φωνές που μιλούν για την ιστορική αλήθεια, οι φωνές που βγάζουν την αλήθεια από το πηγάδι, οι φωνές που εκφράζουν την Αριστερά στο σύνολό της.

Όχι μόνο πληθαίνουν, αλλά και γράφονται, και τα βιβλία είναι εδώ για όλους. Βιβλία λογοτεχνικά – διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά, ποιήματα – βιβλία επιστημονικά, ιστορικά. Και ενώ ο χρόνος λειτουργεί καταφανώς σε βάρος της ίδιας της επιβίωσης της Κύπρου, έχουμε πια καταγραφές της αλήθειας, και μπορούμε να έχουμε την ελπίδα πως αυτή η αλήθεια θα γίνεται ολοένα και περισσότερο κτήμα της κοινωνίας.

Τα βιβλία είναι εδώ για όλους. Όμως, αυτό θα μείνει μια ρητορική διατύπωση αν δεν φροντίσουμε να φτάνουν σε ολοένα και περισσότερους.

Η επίθεση της Χαμάς στις 7 του Οκτώβρη και η μαζική σφαγή Παλαιστινίων στη Γάζα από τον Ισραηλιτικό Στρατό ξανάφεραν στο προσκήνιο την τραγικη ιστορία του εκτοπισμού των Παλαιστινίων από την πατρίδα-τους για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ.

Η Παλαιστινιακή Επανάσταση γεννήθηκε μέσα από τη συνειδητοποίηση πως κανένας δεν θα έδινε δικαιοσύνη στους Παλαιστίνιους, πως ακόμα και τα Αραβικά καθεστώτα δεν είχαν πρόθεση να αγωνιστούν για το χατήρι τους.

Ωστόσο, αυτή η επανάσταση οδηγήθηκε σε αδιέξοδα και οι ηγέτες της δεν έχουν πια ούτε τα μέσα ούτε την πρόθεση να δώσουν ένα όραμα για τον αγώνα των Παλαιστινίων. Ποιο είναι το μέλλον για την Παλαιστίνη;

Ο Σάλαχ Αλ-Μούσα, ένας αγωνιστής της Παλαιστινιακής Επανάστασης, εξιστορεί τις εμπειρίες του και τους προβληματισμούς του για το χαμένο όραμα της Επανάστασης και το μέλλον της χώρας του σε πρόσφατο βιβλίο του που έχει εκδοθεί στα Ελληνικά από την Εφημερίδα των Συντακτών στην Ελλάδα.

Την Πέμπτη, 7 του Μάρτη 2024, θα έχουμε στο Καφενείο τον ίδιο τον Σάλαχ Αλ-Μούσα για να μας μιλήσει για το θέμα. Εισαγωγική παρέμβαση θα κάμει ο Θέμος Δημητρίου. Την παρουσίαση θα συντονίζει ο Αριστείδης Βικέτος.

Στην παρουσίαση αυτή ο Χάρης Σιεκερης θα υπερασπιστεί τη θέση πως η ανοιχτή επιστήμη είναι απαραίτητη για μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία.

Αφού ορίσει τον όρο ‘ανοιχτή επιστήμη’ και δώσει κάποια παραδείγματα, θα μιλήσει για τα λεγόμενα ‘μαύρα’ τεχνολογικά κουτιά και για το πώς αυτά διαιωνίζουν μη-υγιείς τρόπους σκέψης και μάθησης.

Ακολούθως, θα παραθέσει κάποιες σκέψεις του για τη δημοκρατία και γι’ αυτό που θα ορίσει ως ‘δημοκρατική στιγμή’, την εμπιστοσύνη και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Συνθέτοντας το επιχείρημά του, θα συνδυάσει τις ιδέες του για την επιστήμη και την επιστημονική γνώση, τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς και τη δημοκρατία για να φτάσει στο συμπέρασμα πως η ανοιχτή επιστήμη εκδημοκρατικοποιεί τόσο την κοινωνία όσο και την ίδια την επιστήμη.

Θα καταλήξει παραθέτοντας εν συντομία κάποιες συνέπειες της υιοθέτησης του επιχειρήματός του όσον αφορά κάποιους πιθανούς στόχους καθώς και παράπλευρες απώλειες.

Από την αρχή του 2024, η εξαγγελία εκδηλώσεων από τους πολιτειακούς θεσμούς και τη δεξιά ξεκινά με τη φράση «Μισός αιώνας από την εισβολή», η οποία υποβάλλει ότι το Κυπριακό ξεκίνησε στις 20 του Ιούλη του 1974. Ως να μην προϋπήρξαν καθοριστικά γεγονότα - ούτε εμφύλιος, ούτε μετεμφυλιακό κράτος στην Ελλάδα με τα παρακλάδια του στην Κύπρο, ούτε ΕΟΚΑ, ούτε δολοφονίες αριστερών που τους βάφτισαν προδότες, ούτε η 7χρονη χούντα στην Ελλάδα και οι εγκληματικές παρεμβάσεις της στην Κύπρο, ούτε ΕΟΚΑ Β, ούτε το τι έπραξε και τι δεν έπραξε το κυπριακό κράτος από της εγκαθίδρυσής του.

Ακόμα και το ίδιο το πραξικόπημα φαίνεται να παραγράφεται, όπως και η προδοσία προ και κατά την εισβολή, πρώτη και δεύτερη, όπως και οι σφαγές Τ/Κυπρίων στην Τόχνη, τη Μάραθα, τον Σανταλάρη και την Αλόα.

Όλα αυτά, μαζί και το τι έγινε και τι δεν έγινε στη διάρκεια αυτών των 50 χρόνων από το 1974, τα σκεπάζει μια βολική αποσιώπηση, για να υπηρετήσει το κυρίαρχο αφήγημα για όλη την ιστορία του Κυπριακού, που με τη σειρά του επιδιώκει να τροφοδοτήσει την ανοχή της κοινωνίας για αυτά που επιχειρούν να μεθοδεύσουν για μας χωρίς εμάς.

Το Καφενείο της ερχόμενης Πέμπτης, με ποίηση Λεύκιου Ζαφειρίου και Γιώργου Μολέσκη και ένα διήγημα του Κώστα Λυμπουρή, εντάσσεται στη σειρά παρουσιάσεων «για να βγαίνουν οι αλήθειες από το πηγάδι» που προγραμματίστηκε για τη φετινή χρονιά, με στόχο να σταθούν απέναντι στο επιλεκτικό αφήγημα και το μοιρολόι για χαμένες πατρίδες που ετοιμάζεται να μας ξανασερβιριστεί.

Ο ελληνικός κινηματογράφος άρχισε να αναπτύσσεται στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αναπτύσσοντας, ειδικότερα, διάφορα θεματικά είδη με βασικότερα το μελόδραμα και την κωμωδία. Ιδίως η κωμωδία, ως κινηματογραφικό είδος, ήταν πολύ δημοφιλής στο ελληνικό κοινό, αγγίζοντας ενίοτε δύσκολες θεματικές, όπως εν προκειμένω η πολιτική. Παρά τα προβλήματα της λογοκρισίας (ιδίως στις περιόδους 1950-1964 και 1967-1974), ο ελληνικός κινηματογράφος πραγματεύτηκε το θέμα της πολιτικής και των ευρύτερων διαστάσεων της πολιτικής ζωής στην Ελλάδα με πολύ μεγάλη επιτυχία στην ελληνική κινηματογραφική κωμωδία, είτε μέσα από ταινίες με σκληρή κριτική και δυνατά μηνύματα, είτε μέσα από πολύ αξιόλογες ηθογραφίες. Αυτό θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε μέσα από τα παρακάτω αποσπάσματα ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών.

Ο Θωμάς Αθ. Αγραφιώτης γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1976. Δίδαξε ως λέκτορας το μάθημα «Η Τέχνη του Νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών ως Μέσο Αγωγής των Παιδιών» στο Τμήμα Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (2009-10 & 2010-11). Έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στο Α.Π.Θ. με θέμα την παιδαγωγική διάσταση της τέχνης του Καραγκιόζη και την αξιοποίησή της στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχει βραβευθεί για τις νουβέλες «Οι Περιπλανήσεις ενός Καλλιτέχνη» & «Τα Όνειρα ενός Επαναστάτη», ενώ έχει κερδίσει το βραβείο πρωτότυπου-νέου σεναρίου στους 4ους Αγώνες Ελληνικού Θεάτρου Σκιών στην Πάτρα με το επικό-θρησκευτικό δράμα «Ο Καραγκιόζης και ο Θησαυρός του Θεού».

Το 1934 δολοφονήθηκε ο Αντώνιος Τριανταφυλλίδης, ένας από τους ενωτικούς παράγοντες της Δεξιάς που πίστευε πως η Ένωση θα ήταν εφικτός στόχος μέσα από τη συνεργασία με την αποικιακή Κυβέρνηση. Η συμμετοχή τ0υ σε γνωμοδοτικό συμβούλιο που συγκρότησαν οι Βρετανοί φαίνεται να είναι ο λόγος για τη δολοφονία του από ενωτικούς εξτρεμιστές.

Η συγκάλυψη του εγκλήματος τόσο από τους Βρετανούς όσο και από τους εξτρεμιστές άφησε τη δολοφονία σαν την πρώτη από μια σειρά από παρόμοια πιθανά ανεξιχνίαστα εγκλήματα στο όνομα της Ένωσης, όπως το θάνατο του Λεόντιου και άλλα.

Στη σειρά παρουσιάσεων «Για να Βγαίνουν οι Αλήθειες από το Πηγάδι» και με αφορμή την ελληνική έκδοση του βιβλίου του Αντρίκκου Βαρνάβα, ο Νίκος Τριμικλινιώτης θα παρουσιάσει το θέμα σε μια συζήτηση με τον συγγραφέα. Παρέμβαση θα κάμει και ο Τάκης Χατζηδημητρίου.

Οι Νίκος Τριμικλινιώτης και Αντρίκκος Βαρνάβα κουβεντιάζουν με τον Τάκη Χατζηδημητρίου

«Το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί όμως να αλλάξει τους θεατές. Αυτοί αν θέλουν μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο», είπε ο Μπρέχτ. Για αυτό το θέατρο θα συζητήσουμε στο Καφενείο της Πέμπτης, 11 του Απρίλη 2024, το θέατρο που αφυπνίζει, το θέατρο ως αμφισβήτηση, κάθαρση και ανατροπή, το θέατρο που αγαπάμε.

Στην Κύπρο, και όχι μόνο, αυτό το θέατρο έχει και την ευθύνη ανάδειξης της ιστορικής αλήθειας και γιαυτό το Καφενείο της 11ης του Απρίλη εντάσσεται στη σειρά παρουσιάσεων με τον γενικό τίτλο «Για να βγαίνουν οι αλήθειες από το πηγάδι» που αποφασίσαμε να έχουμε μέσα στο 2024, με την επιδίωξη να σταθούν απέναντι στο επιλεκτικό αφήγημα και το μοιρολόι για χαμένες πατρίδες που ετοιμάζεται να μας ξανασερβιριστεί κάτω από το σλόγκαν «Μισός αιώνας από την εισβολή», ένα σλόγκαν που υποβάλλει ότι το Κυπριακό ξεκίνησε στις 20 του Ιούλη του 1974.

Τα τελευταία χρόνια το θεατρικό σχήμα «Αντίλογος» μας έχει προσφέρει εξαιρετικές παραστάσεις. Ανάμεσά τους τα έργα «Μακρόνησος», «1958», «1964», «Η Μάνα του», γραμμένα από τον Μιχάλη Παπαδόπουλο, ο οποίος, μαζί με την Χριστίνα Χριστόφια θα παρουσιάσουν το θέμα, και θα έχουμε παρεμβάσεις από την Μαρία Μανναρίδου-Καρσερά και τον Μιχάλη Καζάκα. Και οι τέσσερεις είναι συντελεστές της παράστασης «Σκοπευτήριο» που ανέβηκε πρόσφατα με συνεργασία του σχήματος «Σόλο για τρείς» με το σχήμα «Αντίλογος», εξ αφορμής της οποίας και οργανώσαμε το σημερινό Καφενείο.

Στο Καφενείο της Πέμπτης 25 Απριλίου θα έχουμε μαζί μας την Πόπη Νικολάου, εικαστικό και καθηγήτρια Τέχνης, η οποία, την τελευταία δεκαετία, μαζί με μαθητές της στα Λύκεια Αγίου Αντωνίου, «Αγίας Παρασκευής» Γεροσκήπου, Λεμύθου και «Απόστολου Λουκά» Κολοσσίου, έχουν δημιουργήσει μια σειρά μνημειακών γλυπτών με κεντρικό θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Κάποια από αυτά τα έργα έχουν συγκεντρωθεί σε ειδικά διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο του Λυκείου Κολοσσίου που αποτελεί πλέον το «Πάρκο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», το οποίο εγκαινιάστηκε στις 12 του Απρίλη.

Η Πόπη Νικολάου θα μας ξεναγήσει στα μνημειακά γλυπτά που έχουν δημιουργηθεί σε αυτά τα χρόνια και θα μας μιλήσει για το πώς, μέσα από την Τέχνη και την Εκπαίδευση, οι μαθητές συνειδητοποιούν την πολύπλευρη και πολύμορφη καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εποχή μας και ευαισθητοποιούνται προς διεκδίκηση και προάσπισή τους.

Είναι κοινός τόπος ότι κανένα ιστορικό γεγονός δεν αρχίζει τη στιγμή που εμφανίζεται. Η Μερόπη Τσιμίλλη θα επιχειρήσει να δώσει μια αφήγηση για τα πενήντα χρόνια που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967, αρχίζοντας από τον “Εθνικό Διχασμό”.

Σε αυτά τα 50 χρόνια υπήρξαν 80 Κυβερνήσεις - συμπεριλαμβανομένων πραξικοπηματικών, καθώς και διορισμένων και υπηρεσιακών – συν 3 δοσιλογικές, 4 εξωτερικού επί Κατοχής και για σύντομο διάστημα η Κυβέρνηση του Βουνού, έγιναν δημοψηφίσματα, δικτατορίες, κινήματα. Μέσα από την αφήγηση αναδεικνύεται και η απουσία συνειδητοποίησης των κινδύνων που επέρχονταν για τον λαό και τη δημοκρατία, καθώς και η ατιμωρησία των εγκληματικά υπεύθυνων.

Αυτό μας συνδέει και με το σήμερα, όπου επίσης, ενώ από πολλά χρόνια κρούεται ο κώδωνας του κινδύνου, ανά το παγκόσμιο, υπάρχει ανοχή και εφησυχασμός.

Την Πέμπτη 16 του Μάη, θα έχουμε το ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: από τον «Εθνικό Διχασμό» και τον μεγαλοϊδεατισμό της Μικρασιατικής Εκστρατείας και την Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας από την γερμανική Κατοχή.

Η παρουσίαση θα αναφερθεί στους πρόσφυγες και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους στην Ελλάδα, τη στυγνή εκμετάλλευσή τους από την αστική τάξη και την οργάνωσή τους στα συνδικάτα και στο ΚΚΕ, στον αντικομμουνισμό των κυβερνήσεων και των αστικών κομμάτων, στις μεγάλες απεργίες με δολοφονίες των απεργών, στη δικτατορία του Μεταξά με τα βασανιστήρια, τις εξορίες τις μαζικές συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις φυλακίσεις και τις εξορίες σε ξερονήσια, στην Κατοχή με την αντίσταση του ΕΑΜ από τη μια, και τους συνεργάτες των Ναζί, τους δοσίλογους, τους ταγματασφαλίτες, τους γερμανοτσολιάδες, τους εκτελεστές, τους χαφιέδες, τους καταδότες, τους Χίτες, από την άλλη.

Το δεύτερο μέρος θα αναφερθεί στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, στο μετεμφυλιακό κράτος μέχρι τον Ανένδοτο Αγώνα, στην εκλογή Γεωργίου Παπανδρέου μέχρι την Αποστασία και μέχρι την 21η Απριλίου 1967.

Σε δύο διαδοχικά Καφενεία της Πέμπτης, η Μερόπη Τσιμίλλη επιχειρεί να δώσει μια αφήγηση για τα πενήντα χρόνια που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967, αρχίζοντας από τον “Εθνικό Διχασμό”. Μέσα από την αφήγηση αναδεικνύεται και η απουσία συνειδητοποίησης των κινδύνων που επέρχονταν για τον λαό και τη δημοκρατία, καθώς και η ατιμωρησία των εγκληματικά υπεύθυνων. Αυτό μας συνδέει και με το σήμερα, όπου επίσης, ενώ από πολλά χρόνια κρούεται ο κώδωνας του κινδύνου, ανά το παγκόσμιο, υπάρχει ανοχή και εφησυχασμός.

Το πρώτο μέρος, το οποίο είχαμε στις 16 Μαΐου, αφορούσε την περίοδο από τον “Εθνικό Διχασμό” και τον μεγαλοϊδεατισμό της Μικρασιατικής Εκστρατείας και την Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας από την γερμανική Κατοχή.

Στο Καφενείο της Πέμπτης στις 23 του Μάη, θα έχουμε το ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ της αφήγησης, το οποίο θα αναφερθεί στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, στο εμφυλιακό και μετεμφυλιακό καθεστώς που αγκάλιασε τους συνεργάτες των Ναζί, τους Χίτες και τους ταγματασφαλίτες, στον Ανένδοτο Αγώνα, στην εκλογή Γεωργίου Παπανδρέου μέχρι την Αποστασία και θα τελειώσει με την 21η Απριλίου 1967.

Ο ντε-φάκτο διαχωρισμός των δυο κοινοτήτων στην Κύπρο που άρχισε το 1963 και ολοκληρώθηκε το 1974 με το πραξικόπημα και την εισβολή έχει διαρκέσει για μισό αιώνα ήδη. Σ’ αυτά τα χρόνια είδαμε πολλούς αγωνιστές της ειρήνης και της επανένωσης να χάνονται και να αφήνουν πίσω-τους ένα κενό αλλά και μια κληρονομιά για μας.

Πριν μερικά χρόνια, ο Νιαζι Κιζιλγιουρεκ μάζεψε μερικά από τα άρθρα-του στον Τουρκοκυπριακό Τύπο που αναφέρονταν στο θάνατο αυτών των αγωνιστών σε ένα δίγλωσσο βιβλίο με τον τίτλο «Ειρήνης Νεκρόπολις». Όπως πλησιάζουμε στην πεντηκοστή επέτειο του πραξικοπήματος και της εισβολής, το Καφενείο της Πέμπτης οργανώνει μια μέρα θύμησης για τους χαμένους αγωνιστές με μια έκθεση φωτογραφιών του Πανίκου Χρυσάνθου, την προβολη σύντομης αναφοράς σ’ αυτούς και παρουσίαση του Νιαζι Κιζιλγιουρεκ βασισμένη στο βιβλίο-του.

Στην εκδήλωση κλήθηκαν να συμμετέχουν και άλλοι φίλοι και σύντροφοι των αγωνιστών για να δώσουν και τη δική-τους μαρτυρία. Μαρτυρίες και παρεμβάσεις αναμένουμε και από όλους που θα προσέλθουν στο Καφενείο.

Οι εκλογές της 9ης Ιουνίου είναι οι πρώτες που συνδυάζουν τις Ευρωεκλογές με τις Δημοτικές και Τοπικές εκλογές. Η σοφία της απόφασης γι΄αυτό το συνδυασμό είναι αμφίβολη· η εντελώς διαφορετική σημασία των δυο εκλογικών αναμετρήσεων κάμνει πολύ πιο πολύπλοκη την έκφραση της «λαϊκής βούλησης» και συγχύζει αντί να ξεκαθαρίζει το πολιτικό αντικείμενο της διαδικασίας της ψηφοφορίας.

Ποια είναι τα ζητήματα που θέτουν οι εκλογικές αναμετρήσεις; Πόσο αποτελούν πραγματική έκφραση δημοκρατίας και πόσο εργαλείο επιβολής του συστήματος; Πώς μπορεί η Αριστερά να εμπλακεί αποτελεσματικά στη διαδικασία των εκλογών και ποιες πρέπει να είναι οι επιδιώξεις-της; Πόσο ανταποκρίνεται η σημερινή πρακτική της Αριστεράς στις ανάγκες της σημερινής εποχής;

Ο Θέμος Δημητρίου θα δώσει τις δικές-του απόψεις για τα πιο πάνω ερωτήματα και θα προσπαθήσει να δώσει το στίγμα των εκλογών της 9ης Ιουνίου 2024.

Την περασμένη Πέμπτη ο Θέμος Δημητρίου αναφέρτηκε στις εκλογές του 2024 και έθεσε τα θέματα που μπαίνουν μπροστά στην Αριστερά από τις εκλογικές διαδικασίες. Με τις εκλογές της 9ης Ιουνίου να ανατρέπουν τις συνήθειες και τις προσδοκίες της Κυπριακής πολιτικής σκηνής μια συζήτηση για τα αποτελέσματα είναι αναγκαία όσο ποτέ στο παρελθόν.

Τί σημαίνει η σαρωτική επιτυχία του Φειδία Παναγιώτου; Πού οφείλεται η σχετική επιτυχία του Συναγερμού και η αδυναμία του ΑΚΕΛ να αντιστρέψει την πορεία φθοράς των τελευταίων χρόνων;

Ο Θέμος Δημητρίου θα εισάξει τη συζήτηση με αναφορά στα αποτελέσματα των Δημοτικών και Κοινοτικών εκλογών, όπως και τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών στην Κύπρο και στην Ευρώπη.

Με τον Αλέκο Τριγγίδη θα κάνουμε μια νοητή περιδιάβαση στη

μεγάλη λεωφόρο του κόσμου. Θα σταματούμε σε στιγμές

προβληματισμού φορτισμένες με λόγο και μουσική. Σε μια

συζήτηση «για να εξηγηθούν τα ανεξήγητα, να ερμηνευτούν τα

ανερμήνευτα και να κατανοηθούν τα ακατανόητα», όπως μας λέει

ίδιος, και προσθέτει:

Παλιά, πολύ παλιά, η φύση ξεκίνησε παίζοντας, δοκιμάζοντας

και επιλέγοντας τα συνεργάσιμα στοιχεία

και έτσι δημιούργησε τη Μεσόγειο και τις άλλες Θάλασσες

καθώς και την Κύπρο και τις άλλες Χερσαίες Χώρες.

Και μέσα στις θάλασσες έφτιαξε τον γαλέο

από όπου ξεπήδησαν οι άνθρωποι

και οι άλλες φυλές των ζωντανών

ορατών τε πάντων και αοράτων.

Και οι άνθρωποι δημιούργησαν δικοινοτικές κοινωνίες

και περνούσαν καλά παίζοντας και πολεμώντας,

γονιμοποιούμενοι και γονιμοποιούντες αλλήλους,

ώσπου επινόησαν τους θεούς.

Και τότε οι άνθρωποι άρχισαν να τραγουδούν και να πλαντάζουν,

να χαίρονται, και να θρηνούν

στους ρυθμούς των μυστηρίων.

Ύστερα ξεπετάχτηκε ο Λόγος για να ξεδιαλύνει

τα «Γιατί» και τα «Πώς» της δημιουργίας.

Ο Κώστας Παπακώστας είναι μια από τις πιο τραγικές μορφές της πρόσφατης Κυπριακής ιστορίας. Ξεκινώντας από τις γραμμές της ΕΟΚΑ, υπηρέτησε δίπλα στον Μακάριο στα δύσκολα χρόνια της δράσης της ΕΟΚΑ Β, του πραξικοπήματος και της εισβολής. Ήταν από τους λίγους Κύπριους στρατιωτικούς με ψηλό πολιτικό κριτήριο και αφοσίωση στη Δημοκρατία.

Ο Κώστας Παπακώστας βρέθηκε στην αιχμή της επίθεσης κατά της Κυβέρνησης του Δημήτρη Χριστόφια και έγινε το εξιλαστήριο θύμα για την έκρηξη στο Μαρί. Οι πραγματικοί ένοχοι που δεν ήταν άλλοι από τους στρατιωτικούς που είχαν την ευθύνη φύλαξης των εκρηκτικών είτε απέδρασαν από την Κύπρο για να μην αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη είτε πέρασαν στο στρατόπεδο των κατηγόρων, συνεπικουρούμενοι από το βαθύ κράτος της δεξιάς που ζητούσαν την κεφαλή της Κυβέρνησης Χριστόφια επί πίνακι και καλυπτόμενη από μια «δικαιοσύνη» που ήθελε τον Δημήτρη Χριστόφια και τους Υπουργούς-του να παραιτηθούν.

Η επίθεση της Δεξιάς δεν πέτυχε να ανατρέψει άμεσα την Κυβέρνηση Χριστόφια, εξάντλησε όμως τη χυδαιότητά-της φυλακίζοντας τον Κώστα Παπακώστα και αφήνοντάς-τον να πεθάνει στη φυλακή σε ένα από τα χειρότερα εγκλήματα της Κυπριακής «Δικαιοσύνης». Κατάφερε επίσης να φορτώσει στην Κυβέρνηση Χριστόφια την ευθύνη για την έκρηξη και να κρατήσει έκτοτε την εξουσία.

Ο Ιάκωβος Παπακώστας, αδελφός του Κώστα Παπακώστα, θα μας παρουσιάσει στο Καφενείο της Πέμπτης την πορεία-του και τις αλήθειες μιας τραγωδίας που πάει πολύ πιο πέρα από την προσωπική υπόθεση του Κώστα Παπακώστα.