Κόλαφος ΕΔΑΔ για τις επαναπροωθήσεις της Κύπρου στον Λίβανο

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – 08/10/2024

Καλωσορίζουμε τη σημερινή απόφαση του ΕΔΑΔ στην Υπόθεση M.A. AND Z.R. v. CYPRUS (Appl. No 39090/20), στην οποία η ΚΙΣΑ μαζί με το EuroMed Rights και το Human Rights Center του Πανεπιστημίου Ghent συμμετείχαμε επίσης ως τρίτο ενδιαφερόμενο μέρος. Η απόφαση αποκαλύπτει και αναδεικνύει με τον πιο σαφή τρόπο τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτητών ασύλου που με κίνδυνο της ζωής τους προσπαθούν να εισέλθουν στη Δημοκρατία για να ζητήσουν προστασία αλλά επαναπροωθούνται παράνομα, στη συγκεκριμένη περίπτωση στον Λίβανο.

Είχαμε κατ΄επανάληψη τοποθετηθεί εναντίον των παράνομων επαναπροωθήσεων στον Λίβανο, Σύριων και άλλων προσφύγων, τονίζοντας ότι οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν επί Υπουργίας Νίκου Νουρή, συνεχίστηκαν από τον Κωνσταντίνο Ιωάννου με την παρούσα κυβέρνηση και τον νυν Υφυπουργό Μετανάστευσης Νικόλα Ιωαννίδη, οι οποίοι κομπάζουν για την «επιτυχημένη » τους μεταναστατευτική πολιτική των επαναπροωθήσεων στη θάλασσα ή των επαναπροωθήσεων στη νεκρή ζώνη, παραβιάζουν την ΕΣΔΑ και το διεθνές δίκαιο.

Το ΕΔΑΔ με τη λεπτομερή απόφαση του καταπέλτη,  αποφάσισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παραβίασε το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, τόσο από διαδικαστικής όσο και ουσιαστικής άποψης αφού η επαναπροώθηση των αιτητών στον Λίβανο τους έθεσε σε κίνδυνο έμμεσης επαναπροώθησης στη Συρία αλλά και σε συνθήκες διαβίωσης στο Λίβανο που παραβιάζουν το άρθρο 3 (απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση). Περαιτέρω, έκρινε ότι οι Αιτητές απελάθηκαν ομαδικά, χωρίς να εξεταστεί το αίτημα ασύλου τους και χωρίς εξατομικευμένη αξιολόγηση του αιτήματος τους για άσυλο, το οποίο αποδέχθηκε ότι υπέβαλαν προφορικά (Άρθρο 4, Πρωτόκολλο 4). Το ΕΔΑΔ, έκρινε επίσης ότι παραβιάστηκε  το δικαίωμα των αιτητών σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο (Άρθρο 13) εναντίον των πιο πάνω παραβιάσεων αφού δεν θα μπορούσαν να αποταθούν σε οποιοδήποτε δικαστήριο στη Δημοκρατία,  ενώ έκρινε τέλος  ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα των αιτητών να μην υπόκεινται σε απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες οι αρχές της Δημοκρατίας τους είχαν εγκλωβισμένους σε μια βάρκα μέσα στη θάλασσα για περίοδο δύο ημερών, χωρίς την αναγκαία τροφή και συνθήκες υγιεινής, πριν τους επαναπροωθήσουν τελικά παράνομα στον Λίβανο.

Σημαντικό όμως είναι κυρίως το γεγονός ότι το ΕΔΑΔ απορρίπτει το αφήγημα της κυβέρνησης που θέλει να θεωρεί τον Λίβανο ως ασφαλή τρίτη χώρα αφού αποδέχθηκε ότι από το Λίβανο πραγματοποιούνται παράνομες επαναπροωθήσεις στη Συρία, ενώ η κατάσταση και οι συνθήκες διαμονής των προσφύγων στον Λίβανο είναι τραγικές που ισοδυναμούν με απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση. Το ΕΔΑΔ δεν αποδέχθηκε ότι η συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ Κύπρου – Λιβάνου διασφαλίζει προστασία από παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδίως από έμμεση επαναπροώθηση στη Συρία. Το ΕΔΑΔ επιδίκασε επίσης 22,000 ευρώ αποζημιώσεις σε κάθε αιτητή καθώς επίσης και δικηγορικά έξοδα.

Η σημερινή απόφαση αποτελεί παράδειγμα των θετικών αποτελεσμάτων σε σχέση με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ανάδειξη των παραβιάσεων τους από το κράτος,  μέσα από τη συνεργασία δικηγόρων, μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και ακαδημαϊκών.

Καλούμε για ακόμα μια φορά την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τους νόμους της Δημοκρατίας, την ΕΣΔΑ και το διεθνές δίκαιο και να τερματίσει τις πολιτικές παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επαναπροωθήσεων των μεταναστών και προσφύγων. Καλούμε την κυβέρνηση όπως –

• Άμεσα επιτρέψει πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου και σε συνθήκες υποδοχής στους πρόσφυγες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη νεκρή ζώνη και που έχουν μέχρι σήμερα επαναπροωθηθεί κατ΄επανάληψη από τις αρχές της δημοκρατίας πίσω στη νεκρή ζώνη.
• Τερματίσει την πολιτική της αναστολής εξέτασης αιτήσεων ασύλου από Σύριους πρόσφυγες και τους παραχωρήσει διεθνή προστασία αφού ούτε ο Λίβανος ούτε και η Συρία μπορούν να θεωρηθούν υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις ασφαλής Τρίτη χώρα και ασφαλής χώρα καταγωγής, αντίστοιχα.
• Διασφαλίσει την πρόσβαση στο άσυλο σε κάθε πρόσωπο που εισέρχεται στη Δημοκρατία ζητώντας προστασία, είτε από το θάλασσα είτε από τη νεκρή ζώνη και ανθρώπινες συνθήκες υποδοχής και διαβίωσης και σεβασμό στο δικαίωμα ασύλου το οποίο κατοχυρώνεται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
• Τερματίσει την πολιτική των απελάσεων αλλά και την πολιτική της «ανάδειξης» της Κύπρου ως μη θελκτικού προορισμού για πρόσφυγες και μετανάστες

EuroMed Rights

ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη. Αντιρατσισμό

Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Λιβάνου (CLDH)

ECHR's condemnation of Cyprus' pushbacks to Lebanon

JOINT PRESS RELEASE 08/10/2024

We welcome today's decision of the ECtHR in M.A. AND Z.R. v. CYPRUS (Appl. No 39090/20), in which KISA, EuroMed Rights and the Human Rights Center of Ghent University, also participated as a third  party interveners. The ruling reveals and highlights in the clearest way the violations of human rights of asylum seekers who, at  risk of their lives, try to enter the Republic to seek protection but are illegally refouled , in this case to Lebanon.

We had repeatedly positioned ourselves against the illegal refoulement  of Syrians and other refugees to Lebanon, stressing that the policies adopted under the Ministry of Nikos Nouris and  were continued by Konstantinos Ioannou under  the current government and Deputy Minister of Immigration and International Protection, Nikolas Ioannidis, who boast about their "successful" immigration policy of sea or buffer zone refoulement , are in violation of the ECHR and international law.

In its detailed judgment, the ECtHR decided that the Republic of Cyprus violated Article 3 of the ECHR, both from a procedural and a substantive point of view, since the applicants' refoulement to Lebanon put them at risk of indirect refoulement to Syria and in living conditions in Lebanon that violate Article 3 (inhuman and degrading treatment).Further, it found that the Applicants were deported collectively , without their asylum claim being examined and without an individualized assessment of their asylum claim, which it accepted that they had made orally (Article 4, Protocol 4).The ECtHR also held that the applicants' right to an effective remedy (Article 13) had been violated for not been able to address the above violations before a court in the Republic, and finally  held that the applicants' right not to be subjected to inhuman and degrading treatment had been violated due to the conditions under which the authorities of the Republic had them confined in a boat in the sea for a period of two days, without enough food and hygiene conditions,  before they were finally refouled  to Lebanon.

Most importantly, the ECtHR rejects the government's narrative that it wants to consider Lebanon as a safe third country after accepting that illegal returns to Syria are taking place, while the situation and conditions of refugees in Lebanon are tragic and amount to inhuman and degrading treatment. The ECtHR did not accept that the readmission agreement between Cyprus and Lebanon ensures protection against human rights violations and in particular against indirect refoulement to Syria. The ECtHR also awarded €22,000 in damages to each applicant as well as attorney's fees and costs.

Today's decision is a positive example of the promotion of  human rights and unveiling their  violations by the state, through the cooperation of lawyers, NGOs and academics, and KISA expresses its appreciation and we would like to thank  all those who worked selflessly for this excellent result.

Once again, we call on the government to comply with its obligations under the laws of the Republic, the ECHR and international law and to end its policies of human rights violations and the refoulement of migrants and refugees. We call on the government to -  

• Immediately allow access to asylum procedures and reception conditions to refugees trapped in the buffer zone who have so far been repeatedly refouled by the authorities of the Republic back in the buffer zone.
• End the policy of suspending the processing of asylum applications from Syrian refugees and grant them international protection since neither Lebanon nor Syria can under any circumstances be considered a safe third country or a safe country of origin, respectively.
• Ensure access to asylum to every person entering the Republic seeking protection, either from the sea or from the buffer zone, and humane reception and living conditions and respect the right to asylum as safeguarded under the Charter of Fundamental Rights of the EU.
• End the policy of deportations and the policy of “promotion” of Cyprus as an unattractive destination for refugees and migrants.

EuroMed Rights

KISA- Action for Equality, Support, Antiracism

CLDH – Lebanese Centre for Human Rights