Γιαννάκης Κωνσταντινίδης Ουρσουλούς:

Αναμνήσεις από τους αγώνες-μου για την ελευθερία της Κύπρου κατά την περίοδο της Βρετανικής αποικιοκρατίας από το1950 έως το 1960

Πριν εφτα περίπου χρόνια, σε μια επίσκεψη στο πατρικο-μου σπίτι στην Κισσόνεργα της Πάφου, η μάνα-μου μου έδωσε ένα απο τα βιβλία που της άφησε ο Ουρσουλους με οδηγίες να δοθει το ένα σε μένα.  Ηταν ένα δακτυλογραφημένο κείμενο 77 σελίδων Α4 καρφιτσωμένων στο χέρι με συνδετήρες, με κίτρινο εξώφυλλο απο χαρτονάκι.  Το πήρα με συγκίνηση γιατι ήξερα τον Ουρσουλους απο τον καιρο που ήμουν στο δημοτικο, ήξερα και παρακολουθούσα τη δράση-του στην ΕΟΚΑ,  όπως όλοι ίσως οι κάτοικοι της Κισσόνεργας.

Το βιβλίο του Ουρσουλους ήταν το πρώτο κείμενο που έβλεπα για τη δράση της ομάδας του Χρίστου Κκέλη.  Υπάρχουν αναφορες σε μερικα απο τα βιβλία που εκδόθηκαν σχετικα με την ΕΟΚΑ και ο Χρίστος Κκέλης αναφέρεται σαν Ομαδάρχης της ΕΟΚΑ, αλλα τίποτε στην κλίμακα που ξέραμε απο πρώτο χέρι.  Το κείμενο του Ουρσουλους καλύπτει αυτο το κενο, αλλα κάμνει πολυ περισσότερα.  Γραμμένο με αφοπλιστικη ειλικρίνεια και απλότητα αποτελει μια μοναδικη μαρτυρία για το τί είναι ένας απελευθερωτικος αγώνας.  Δυστυχως η επίσημη ιστορία αναφέρεται στη δράση των ηγετων, γράφεται απο ιστορικους και γραφιάδες που αναζητουν  μαρτυρίες μόνο απο τα γραπτα κείμενα και τα απομνημονεύματα των ηγετων ή τις αναφορες της αστυνομίας ή των κρατικων υπηρεσιων.  Αυτο έχει σαν αποτέλεσμα να τονίζεται το μεγαλείο και ο ηρωισμος των ηγετων και των πιο αυτάρεσκων στελεχων που διαφημίζουν και δημοσιοποιουν τη δράση-τους, πολλες φορες παραφουσκωμένη και αμφίβολη, και να παραμερίζεται η καθημερινη δράση των άσημων αγωνιστων οι οποίοι αναφέρονται μόνο σαν συνοδετικες υπάρξεις χωρις όνομα και χωρις συγκεκριμένη αναγνώριση της δράσης-τους. 

Δεν είναι τυχαίο που κανεις δεν ενδιαφέρτηκε να κάμει μια επίσημη έκδοση των Αναμνήσεων του Ουρσουλους.  Δεν είναι τυχαίο που ο ίδιος αισθάνθηκε την ανάγκη να γράψει, εξήντα χρόνια μετα, τις εμπειρίες-του στον αγώνα, έστω και δακτυλογραφημένα, σπάζοντας τη σιωπη των «ιστορικων» της ΕΟΚΑ για τους αγώνες των απλων μελων-της.  Κύρια έγνοια-τους είναι η δημιουργία ινδαλμάτων και η αγιοποίηση ηγετων, είτε πρόκειται για αμφιλεγόμενες προσωπικότητες όπως τον Γρίβα, τον Γιωρκάτζη και τον Σαμψων ή για αγνους αγωνιστες όπως οι Αυξεντίου και ο Μάτσης.

Διαβάζοντας το βιβλίο του Ουρσουλους βλέπει κανεις μια εντελως διαφορετικη οπτικη για τον αγώνα της ΕΟΚΑ.  Οι αντάρτες δεν αποτελουν υπεράνθρωπους που τα βάζουν με τη στρατιωτικη μηχανη της Βρετανίας αποκομμένοι απο τον κόσμο.  Είναι νεαροι με την αφέλειά-τους, τις αδυναμίες-τους και τους φόβους-τους και το όραμα της απελευθέρωσης απο τους Βρετανους.  Νεαροι που, όπως έχει λεχτει και αλλου, κινούνται όπως τα ψάρια σε μια θάλασσα απο κατοίκους που μπορει να μην συμμετέχουν ενεργα στον αγώνα αλλα είναι εκει και στηρίζουν αυτα τα παιδια, τα βοηθουν και τα προστατεύουν όποτε χρειαστει.  Είναι αυτη η εμπιστοσύνη και η σιγουρια της ομάδας του Κκέλη για τους κατοίκους της Κισσόνεργας και των κατοίκων για την ομάδα του Κκέλη που έκαμε δυνατη τη δράση της ΕΟΚΑ στην περιοχη, μια δράση που αναγνωρίζεται σαν απο τις πιο αποτελεσματικες του απελευθερωτικου αγώνα.  Αν προσθέσουμε και το γεγονος ότι η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της Κισσόνεργας ήταν μέλη ή υποστηρικτες του ΑΚΕΛ, μπορούμε να καταλάβουμε πόσο ανόητη και εγκληματικη ήταν η πολιτικη του Γρίβα για εκτελέσεις Ακελικων σε άλλες περιοχες.  Ο Ουρσουλους αναφέρεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που η ομάδα του Κκέλη απέτρεψε εκτελέσεις με βάση την πολιτικη τοποθέτηση κατοίκων της Κισσόνεργας.

Σε σύγκριση με άλλες περιγραφες δράσης της ΕΟΚΑ, οι περιγραφες δράσης που κάμνει ο Ουρσουλους φαίνονται εύκολες και μικρης σημασίας, σχεδον αντι-ηρωικες.  Αυτο όμως είναι απατηλο.  Οι ηρωισμοι που περιγράφονται απο τους λόγιους της ΕΟΚΑ είναι αμφίβολο αν ανταποκρίνονται στην πραγματικη εικόνα των γεγονότων.  Εχουν στόχο την δημιουργία ηρώων και με την υπερβολη που περιέχουν κάμνουν τον αγώνα να φαίνεται αδύνατος για τους κοινους θνητους.  Σε αντίθεση, οι περιγραφες του Ουρσουλους δείχνουν ακριβως ποιες είναι οι πραγματικότητες ενός αγώνα, πώς ένας νέος μπορει να είναι μέρος μιας ηρωικης αντίστασης με απλο και αληθινο τρόπο.  Κάμνει τον αγώνα να φαίνεται προσιτος στον καθένα, απομυθοποιει τον ίδιο τον αγώνα και δείχνει δυνατότητες που οι λόγιες αφηγήσεις μετατρέπουν σε άπιαστο όνειρο.

Σε ένα προσωπικο επίπεδο, το βιβλίο του Ουρσουλους επιβεβαιώνει σε απίστευτη λεπτομέρεια δικες-μου αναμνήσεις της περιόδου που είχαν αρχίσει να παίρνουν τημορφη μιας πραγματικότητας για την οποία είχα αρχίσει, ακόμα κι εγω, να αμφιβάλλω αν ήταν κάτι περισσότερο από δημιούργημα τουμυαλου-μου.  Είχα αρχίσει να αμφιβάλλω αν ήταν δυνατον ένα παιδι του δημοτικου είχε τη δυνατότητα να ξέρειποια ήταν η ομάδα της ΕΟΚΑ στηνΚισσόνεργα, κάτι που σήμαινε πως όλοι σχεδον οι κάτοικοι του χωριου ήξεραν, χωρις ποτε να δοθει οποιαδήποτεπληροφορία στους Αγγλους.  Κι όμως, σχεδον όλα ταγεγονότα που περιγράφει ο Ουρσουλους ήταν γεγονότα που ήξερα άμεσα, σε πραγματικο χρόνο όταν συνέβαιναν.

Αισθάνομαι ενοχες γιατι δεν προλάβαμε να δημοσιέψουμε το βιβλίο του Ουρσουλους πριν το θάνατό-του.  Το δημοσιεύουμε με σεβασμο στη μνήμη ενός αγνου αγωνιστη που προσπάθησε να προσφέρει ότι ήταν δυνατον γι’ αυτό που πίστεψε.  Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τη σύζυγό-του,  Μαρούλα Κωνσταντινίδου, που στάθηκε δίπλα-του σε όλα τα χρόνια της σιωπης-του και για τη συγκατάθεσή-της να δημοσιέψουμε το βιβλίο.

Για το βιβλίο πατήστε εδώ