101 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΚΟΙΝΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

Ακόμα μια επέτειος της Ρώσικης Επανάστασης. Θα ακουστούν ξανά ομιλίες που θα εξυμνούν το μεγάλο αυτό ιστορικό γεγονός, που στη καλύτερη περίπτωση όμως δεν θα αγγίζουν την βαθύτερη κληρονομιά του και στη χειρότερη θα την παρουσιάζουν εντελώς διαστρεβλωμένα.

Πρέπει όμως να ανατρέξουμε σε αυτή. Πρέπει να την αναδείξουμε. Αυτό το καθήκον είναι τεράστιας σημασίας. Όχι απλά για αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, αλλά, κύρια, διότι αυτή η κληρονομιά έχει την πιο άμεση σχέση με τα σημερινά καθήκοντα της αριστεράς και του κινήματος.

Μέρος αυτής της ανεκτίμητης κληρονομιάς αποτελεί η ανάγκη για συντονισμό της αντίστασης απέναντι στο διεθνές κεφάλαιο. Συντονισμός που θα πρέπει να έχει στόχο να συνενώσει τη δράση των εργαζομένων, του απλού κόσμου, σε ολοένα και περισσότερες χώρες. Χωρίς αυτή την ενωμένη δράση με κοινούς στόχους, τα εθνικά κινήματα είναι καταδικασμένα να συντριβούν κάτω από την υπεροπλία του διεθνούς κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων.

Αυτή την υπεροπλία ανέδειξε και η πρόσφατη Ελληνική εμπειρία, το κλείσιμο των ελληνικών τραπεζών, το σχεδόν στραγγάλισμα της ελληνικής οικονομίας την περίοδο που προηγήθηκε του δημοψηφίσματος.

Πίσω από το σύνθημα «Εργάτες του κόσμου ενωθείτε» που μας κληροδότησε το Κουμμουνιστικό Μανιφέστο και που εύκολα επαναλαμβάνεται σήμερα, αφήνοντας να φανεί μόνο η ηθική του διάσταση, υπάρχει η τεράστιας σημασίας πρακτική του διάσταση. Αυτή του η διάσταση αποτελεί από τα πιο ανεκτίμητα στοιχεία της κληρονομιάς της Ρώσικης Επανάστασης.Σε δεκάδες περιπτώσεις ο Λένιν είχε προειδοποιήσει ότι χωρίς τη βοήθεια της διεθνούς εργατικής τάξης, η Ρώσικη Επανάσταση ήταν καταδικασμένη.

 «Απέχουμε πολύ ακόμα από το να έχουμε συμπληρώσει  ακόμα και την μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό…

«Δεν πιστέψαμε ποτέ ότι μπορούμε να τη συμπληρώσουμε χωρίς την βοήθεια του διεθνούς προλεταριάτου…»

«Δεν είχαμε ποτέ ψευδαισθήσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα. Η τελική νίκη του σοσιαλισμού σε μια χώρα είναι φυσικά αδύνατη…» 

«Ο Ρώσος την ξεκίνησε –ο Γερμανός, ο Γάλλος και ο Άγγλος θα την τελειώσουν, και ο σοσιαλισμός θα είναι νικηφόρος. (24 Ιανουαρίου 1918, αγγλική έκδοση απάντων του Λένιν, Τόμος 26, 465-72)

Δεν μπορεί να έχει ελπίδες επιβίωσης μια αριστερή κυβέρνηση που θα συγκρουστεί με το ντόπιο και διεθνές κεφάλαιο, αν δεν προκαλέσει την κινητοποίηση των εργαζόμενων για στήριξή της σε κάποιες τουλάχιστον χώρες από τα αρχικά κιόλας στάδια. Δεν μπορεί να αναπτυχθεί η σοσιαλιστική οικονομία σε μια χώρα απομονωμένα, αλλά σε ένα συνασπισμό κρατών που τη θέση του εθνικού οικονομικού ανταγωνισμού για επιβίωση, θα έχει πάρει ο καταμερισμός.

Είναι καταδικασμένη σε αποτυχία, απόλυτη αποτυχία, οποιαδήποτε προσπάθεια για ανατροπή των μνημονίων, χωρίς την πιο ενεργή προετοιμασία για διεθνή συντονισμό της δράσης των εργαζομένων.

«Χωρίς την επανάσταση στη Γερμανία, είμαστε καταδικασμένοι", επανέλαβε ο Λένιν πολλές φορές.

Απαντώντας σε όσους μέσα στην ευρωπαϊκή αριστερά σήμερα, αντιμετωπίζουν τη Γερμανία σαν εχθρό στο σύνολο, μιλώντας για γερμανούς στους οποίους δεν θα υποκύψουμε, για γερμανοκρατούμενη Ευρώπη αντί για καπιταλιστική Ευρώπη -στην οποία απλά τυγχάνει το Γερμανικό κεφάλαιο να έχει τον πρώτο λόγο, λόγω της οικονομικής του ισχύος. Απαντώντας σε όσους παραλείπουν να αναφέρουν, κάτι που θα έπρεπε να αποτελεί καθημερινό καθήκον, ότι το πανίσχυρο γερμανικό προλεταριάτο είναι ο πιο πολύτιμος σύμμαχος των εργαζομένων κάθε ευρωπαϊκής χώρας.

Από το πρώτο της κιόλας συνέδριο ενάμιση περίπουχρόνο μετά την επανάσταση, η Τρίτη Διεθνής  διακήρυττε ότι, «Το Συνέδριο θεωρεί ότι η μόνηαξιόπιστη εγγύηση για παγιοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης που ήταν νικηφόρα στην Ρωσία, είναι η μετατροπή της σε παγκόσμια εργατική επανάσταση. (8 Μαρτίου 1918,  Το ίδιο, Τόμος 27, 119) 

Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, μέσα στις απίστευτες δυσκολίες που αντιμετώπιζε η επανάσταση, ο Λένιν τόνιζε ξανά ότι,

«Δεν είχαμε ποτέ την ψευδαίσθηση ότι οι δυνάμεις του προλεταριάτου και των επαναστατημένων ανθρώπων οποιασδήποτε χώρας, όσο ηρωικές, οργανωμένες και πειθαρχημένες και να είναι, θα μπορούσαν να ανατρέψουν τον διεθνή ιμπεριαλισμό…»

«Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τις ενωμένες προσπάθειες των εργατών του κόσμου…»

«Ποτέ δε εξαπατήσαμε τον εαυτό μας με την σκέψη ότι αυτό μπορεί να γίνει με τις προσπάθειες μιας μόνης χώρας… (29 Ιουλίου 1918, Το ίδιο, Τόμος 28, 24-5)

Ο Κόκκινος στρατός που τότε δεν αποτελείτο από μόνιμους στρατιώτες και σώμα αξιωματικών με προνόμια απέναντι στον υπόλοιπο πληθυσμό, πόσω μάλλον τα τεράστια προνόμια που απόκτησε επί Στάλιν, έπαιξε τεράστιο ρόλο στην υπεράσπιση της χώρας και της επανάστασης.

Τον πιο μεγάλο ρόλο όμως έπαιξαν οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων σε μια σειρά χώρες από τιςδεκάδες που είχαν στείλει στρατεύματα για να πνίξουν τη Ρώσικη επανάσταση στο αίμα. Kινητοποιήσεις που ανάγκασαν τις χώρες να αποσυρθούν μέσα από μαζικές διαδηλώσεις, λιποταξίες στο στρατό, ανταρσίες στο ναυτικό. Ο χωρίς υποκατάστατο διεθνιστικός χαρακτήρας του αγώνα για σοσιαλισμό, έβρισκε την δικαίωση του μέσα από την αναχαίτιση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στη Ρωσία, από τους λαούς των χωρών που εισέβαλαν στην Ρωσία.

Το κλείσιμο των Ελληνικών τραπεζών από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς το 2015 και το συνεπακόλουθο μπλοκάρισμα της Ελληνικής οικονομίας, μπορούσε να αναχαιτισθεί μόνο με κινητοποίηση των Ευρωπαίων εργαζομένων και αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, η Ελλάδα ήταν καταδικασμένη, είτε με τη συνθηκολόγηση που ακολούθησε, είτε με συντριβή της.

Και η Ρωσία τότε έφτασε στα όρια της συντριβής την οποία μόλις και απόφυγε, με ανήκουστα κόστη όμως, λόγω της απίστευτα ηρωικής αντίστασης του Ρώσικου προλεταριάτου και της κινητοποίησης Ευρωπαϊκών λαών που δεν έφτασε όμως μέχρι το τέλος: την άνοδο δηλαδή στην εξουσία πολιτικών δυνάμεων που θα συνέπλεαν με την επαναστατική κυβέρνηση της Ρωσίας. Με αποτέλεσμα την ήττα της επανάστασης από εσωτερική αντεπανάσταση που και αυτή για κάποιους ιστορικούς λόγους δεν έφτασε μέχρι το τέλος -την ανατροπή δηλαδή των οικονομικών σχέσεων και μορφών ιδιοκτησίας που εγκαθίδρυσε η επανάσταση.

Διαχώρισε όμως τη μοίρα της διοικητικής κάστας από αυτή του υπόλοιπου πληθυσμού, νομιμοποιώντας τεράστια προνόμια.

Οι όροι που έβαλε ο Λένιν για έλεγχο της νέας εξουσίας, για διατήρηση υγιούς λειτουργίας του κράτους που έστησε η επανάσταση, διαγράφηκαν σταδιακά με τον πιο απόλυτο τρόπο.

• Το κανένας αξιωματούχος δεν πρέπει να έχει μισθό μεγαλύτερο από αυτόν του ειδικευμένου εργάτη, αντικαταστάθηκε από σκανδαλώδη εισοδηματική ανισότητα. Η μισθολογική διαφορά του  Πρωθυπουργού του σοσιαλιστικού κράτους, όπως και διευθυντών εργοστασίων και άλλων αξιωματούχων, από αυτή του συνηθισμένου εργάτη, ήταν μεγαλύτερη από την αντίστοιχη διαφορά σε μια σειρά από καπιταλιστικές χώρες.
• Το όχι μόνιμος στρατός αλλά αρματωμένος κόσμος αντικαταστάθηκε από μονιμότητα, προνόμια και γαλόνια όχι λιγότερα από αυτά των στρατευμάτων των καπιταλιστικών χωρών.
• Η ανακλιτότητα κάθε κρατικού αξιωματούχου, το «κάθε μαγείρισσα να καταστεί ικανή να διαχειριστεί το κράτος» και το όχι μόνιμη γραφειοκρατία, αντικαταστάθηκαν όχι μόνο από μόνιμη γραφειοκρατία αλλά από γραφειοκρατία με κληροδοτικά δικαιώματα πάνω στις θέσεις που κατείχε.

Μια νέα σοσιαλιστική επανάσταση οπουδήποτε, ήταν πια απειλή όχι μόνο για τους αστούς παγκόσμια αλλά και για το νέο προνομιούχο στρώμα της χώρας των σοβιέτ. Την ίδια ώρα που η ύπαρξη κοινωνίας που η παραγωγή γινόταν με κριτήριο τις ανάγκες του ανθρώπου και όχι το καπιταλιστικό κέρδος, δεν έπαψε στιγμή να αποτελεί τον χειρότερο εφιάλτη για τον καπιταλιστικό κόσμο, την ίδια αυτή ώρα το προνομιούχο, διεφθαρμένο ηγετικό της στρώμα την καθιστούσε όχι άμεση απειλή για τον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Εδώ βρίσκονται οι κοινωνικές ρίζες του κλεισίματος της Τρίτης Διεθνούς, του παγκόσμιου Κόμματος της εργατικής τάξης, της διαγραφής του διεθνούς χαρακτήρα της πάλης και αντικατάστασης της με το «Σοσιαλισμός σε μια χώρα». Το κλείσιμο της Τρίτης Διεθνούς από τον Στάλιν το 1943, δεν ήταν ένα λάθος της Σταλινικής γραφειοκρατίας αλλά μια κίνηση σε απόλυτη αρμονία με τα συμφέροντα του απίστευτα προνομιούχου αυτού στρώματος.

Το κλείσιμο της Τρίτης Διεθνούς ακολούθησε η αντικατάσταση του ανοικτού καλέσματος προς τους εργαζόμενους της κάθε χώρας για στήριξη της χώρας των σοβιέτ και πάλης για σοσιαλισμό, με το γενικόλογο και χωρίς κατεύθυνση και πρακτικά καθήκοντα σύνθημα της πάλης των λαών ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Έναν ιμπεριαλισμό που δεν φαινόταν να έχει σχέση με τον καπιταλισμό, δεν φαινόταν να είναι το «Ανώτατο στάδιο του Καπιταλισμού», ο οποίος αν δεν ανατραπεί, τότε η αντιιμπεριαλιστική πάλη μένει καινό γράμμα.

Η ανάδειξη του διεθνούς χαρακτήρα της πάλης ενάντια στα μνημόνια, της χωρίς υποκατάστατο ανάγκης για συντονισμό της πάλης των εργαζομένων πάνω σε διεθνή βάση, αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό καθήκον του σήμερα, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κληροδοτήματα της Ρώσικης Επανάστασης.

Σωτήρης Βλάχος
04 Νοεμβρίου 2018