ΕΛΛΑΔΑ

Η θλιβερή αντιστροφή της ελπίδας

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν η πρώτη στην Ε.Ε. που αμφισβήτησε τα μνημόνια με κάθε τρόπο και προκάλεσε τους θεσμούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με αμέτρητους της μαρξιστικής διανόησης, δεν είχε «ολοκληρωμένο» πρόγραμμα αντιμετώπισης των καπιταλιστικών θεσμών. Μπόρεσε, όμως, να μετατρέψει τις ελληνικές αλλά και ευρωπαϊκές μάζες σε κομμάτι του παγνιδιού και της σύγκρουσης. Να μπει στις ψυχές και τις καθημερινές σκέψεις τους, να ανεβάσει τη συνείδησή τους.

Η μάχη ΣΥΡΙΖΑ ενάντια στους θεσμούς έγινε με σημαία πολύ μετριοπαθείς διεκδικήσεις, που είχαν κύριο χαρακτηριστικό την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Διεκδικήσεις πιο μετριοπαθείς από αυτές που ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός ικανοποιούσε πολύ εύκολα μέχρι και τη δεκαετία του 2000.

Αυτές τις διεκδικήσεις δεν μπορούσε να ανεχθεί ο σημερινός καπιταλισμός της κρίσης. Που τρομοκρατήθηκε στην προοπτική της  μετατροπής της μάχης ΣΥΡΙΖΑ σε μάχη ελπίδας για ολόκληρη την Ευρώπη, δεν παραχώρησε ούτε ψίχουλο και έσπρωξε τις εξελίξεις στο δημοψήφισμα του περασμένου καλοκαιριού.

Το 61,31% του δημοψηφίσματος που έδωσε τη στήριξή του στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κοντά στο διπλάσιο από αυτό που την ανέδειξε στην εξουσία, ήταν η κορυφαία στιγμή μιας πεντάμηνης επικής μάχης. Ήταν ταυτόχρονα μια κορυφαία στιγμή της σύγχρονης ευρωπαϊκής ταξικής ιστορίας, αφού επιτεύχθηκε κάτω από συνθήκες τραπεζικού πραξικοπήματος, ασφυκτικού περιορισμού των αναλήψεων, της οικονομικής δραστηριότητας, απειλών για κούρεμα καταθέσεων, για επικείμενη καταστροφή.

Η Ευρώπη ταρακουνήθηκε συθέμελα. Οι μαζικές ελληνικές κινητοποιήσεις των ημερών βρήκαν συνέχεια στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ξεκινούσε η δημιουργία ενός ολόκληρου κύματος διεθνούς αλληλεγγύης.

«Νίκησε η δημοκρατία» ήταν η άμεση αντίδραση του ηγέτη των Ποδέμος στην Ισπανία. «Ντάισελμπλουμ παραιτήσου» ζήτησε ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ολλανδίας. «Σεισμός στην Ευρώπη», οι Έλληνες «αρνήθηκαν να επικυρώσουν… τους όρους που έθεσαν οι δανειστές…», «Όχι στη λιτότητα και τον φόβο».

Ο πρόεδρος της ΚΟ του γερμανικού αριστερού κόμματος DIE LINKE, Γκρέγκορ Γκίζι, από το βήμα της Γερμανικής Βουλής, έδινε την πραγματικότητα πίσω από την υποτιθέμενη διάσωση του ελληνικού λαού από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, υποσκάπτοντας την προπαγάνδα και της δικής του κυβέρνησης: «Τα λεφτά από το πρόγραμμα διάσωσης πήγαν στις τράπεζες (γερμανικές και γαλλικές) και όχι στον ελληνικό λαό…» Και συμπλήρωνε ότι στόχος όλης της συνασπισμένης γηραιάς Ευρώπης ήταν να ρίξουν «την αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα…»

Η κινητοποίηση του ευρωπαϊκού κινήματος και η αλλαγή των πολικών συσχετισμών στην Ευρώπη, αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ έβαζε σαν κύριο στόχο όλη την προηγούμενη περίοδο, είχε αρχίσει να παίρνει μορφή, συγκεκριμένη, χειροπιαστή. Και, παρόλο που άρχισαν να δημιουργούνται ρήγματα μέσα στους κόλπους των ίδιων των καπιταλιστικών θεσμών, η κατά μέτωπο σύγκρουση φαινόταν πια αναπόφευκτη. Παρόλα αυτά, αυτό που φαινόταν αναπόφευκτο, δεν πραγματοποιήθηκε. Όχι διότι οι θεσμοί υποχώρησαν έστω και ένα βήμα, αλλά διότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δίστασε. Δεν ήταν προετοιμασμένη για τη λυσσαλέα αντίσταση που θα αντιμετώπιζε, αντίσταση που δεν πρέπει να υποτιμούν όσοι φιλοδοξούν να τα βάλουν με τους θεσμούς του παλαιού κόσμου.

Τώρα, η κατάσταση έχει αντιστραφεί με έναν δραματικό τρόπο.«Το πιο αποτυχημένο πρόγραμμα στην ιστορία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου»,όπως χαρακτήρισε το ελληνικό μνημόνιο ο Αλέξης Τσίπρας, στην Κεντρική Επιτροπή ΣΥΡΙΖΑ (24 με 25 Μαΐου), επιβάλλεται σήμερα στον ελληνικό λαό από τον ίδιο και την κυβέρνησή του στην πιο σκληρή εκδοχή του.

Από την προσπάθεια ΣΥΡΙΖΑ για πανευρωπαϊκή ενότητα της Αριστεράς που παρακολουθήσαμε, ειδικά την περίοδο που προηγήθηκε της ανόδου του στην εξουσία, με παρουσίες ακόμα και σε διαδηλώσεις αριστερών κομμάτων σε Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία, καταλήξαμε στον κατακερματισμό του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ. Και από τον κατακερματισμό ΣΥΡΙΖΑ προέκυψε η «αριστερή» διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, που ουσιαστικά εγκατέλειψε τον ΣΥΡΙΖΑ στις πιέσεις της δεξιάς του πτέρυγας και στις ορέξεις της ελληνικής δεξιάς. Το πρόγραμμα για πανευρωπαϊκή ταξική κινητοποίηση, για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών, για ευρωπαϊκές πολιτικές αποφάσεις για τη διαγραφή του χρέους και τη χρηματοδότηση, που και η ηγεσία εγκατάλειψε, η «αριστερή» διάσπαση το αντικατέστησε με την πρόταση για επιστροφή στη δραχμή, το εθνικό νόμισμα, πολιτική που ήδη υιοθέτησαν οι πιο αντιδραστικές δεξιές ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Από την πεντάμηνη επική μάχη ΣΥΡΙΖΑ, όμως, παραμένουν σημαντικά μαθήματα για την ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια αριστερά: ο καπιταλισμός της κρίσης είναι αμείλικτος και θα οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα. Την ίδια στιγμή, οι δυνατότητες κινητοποίησης των λαών εναντίον του, από προγράμματα που κατανοούν οι μάζες, είναι τεράστιες.

Σωτήρης Βλάχος