Τουρκικές Εκλογές

Το σχέδιο Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχει πετύχει

του Tayfun Hatipoğlu (μετάφραση από Αγγλικά)

Η νίκη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στις βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία την 1η Νοεμβρίου ήταν ένα σημαντικό βήμα σε μια ολοένα και πιο δικτατορική πορεία. Τώρα που η σκόνη έχει καθαρίσει μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε καλύτερα πώς η τουρκική κυβέρνηση εξασφάλισε τη νίκη. Για να καταλάβουμε πραγματικά τη στρατηγική της κυβέρνησης θα πρέπει να πάμε πίσω πέντε μήνες, στα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών στις 7 Ιουνίου, οι οποίες αφαίρεσαν την πλειοψηφία του AKP από το κοινοβούλιο. Αυτό ήρθε σαν ένα σοκ στο κυβερνών κόμμα και προκάλεσε πανικό μιας και ήταν ορατό το ενδεχόμενο απομάκρυνσης του από την εξουσία.

Σε «κανονικές» κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, κυβερνητικά κόμματα αντιμετωπίζουν τακτικά την ανεπιθύμητη προοπτική της απώλειας της εξουσίας και της πιθανότητας να βρεθούν στην αντιπολίτευση. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με το ισλαμικό AKP στην Τουρκία, στόχος του οποίου είναι να μετατρέψει μόνιμα τη χώρα καθ΄ ομοίωση. Όπως ένα χταπόδι, το κυβερνών κόμμα απλώνει τα πλοκάμια του σε κάθε πτυχή της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής και αργά αλλά σταθερά πνίγει κάθε αντιπολίτευση. Έχει δημιουργήσει μια τεράστια οργάνωση, αποτελούμενη από πέντε εκατομμύρια μέλη στα οποία παρέχεται μια σειρά από οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, πληρώνονται από τις τοπικές αρχές και την κεντρική κυβέρνηση, καθώς και δια μέσου θρησκευτικών ιδρυμάτων τα οποία χρηματοδοτούνται μέσω μαζικής διαφθοράς. Σ’ αυτό έχει αντιγράψει τα στοιχεία της κοινωνικής πρόνοιας της Χαμάς στην Παλαιστίνη καθώς και τα θρησκευτικά ιδρύματα στο Ιράν. Για να επιτευχθεί αυτό, λέγεται ότι η κυβέρνηση έχει επιβάλει ένα ανεπίσημο και παράνομο φόρο 20% επί όλων των σημαντικών συμβάσεων της κυβέρνησης, ο οποίος στη συνέχεια διοχετεύεται στα ελεγχόμενα από το κόμμα θρησκευτικά ιδρύματα και στη συνέχεια διανέμεται σε τμήματα του πληθυσμού για να εξασφαλιστεί με αυτό τον τρόπο η πολιτική τους υποστήριξη.  Αυτό θεωρείται από τους φτωχούς ως μια βελτίωση σε σχέση με το παλιό σύστημα, όταν απλώς αγνοείτο από την Κεμαλική ελίτ στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη.

Στην πορεία,  σημαντικά ποσά των παράνομων εισφορών που απαιτούσε η κυβέρνηση, έχουν καταλήξει στις τσέπες των πολιτικών του AKP καθώς και σε πληρωμές σε είδος όπως για παράδειγμα βίλες, διαμερίσματα και άλλες μορφές δωροδοκίας. Μια γεύση από την γιγαντιαία κλίμακα της διαφθοράς παρατηρήθηκε στο σκάνδαλο του Δεκεμβρίου 2013 στο οποίο ενέχονται οι γιοι των διαφόρων υπουργών της κυβέρνησης και το οποίο παραλίγο να συμπαρασύρει καταποντίσει τον Ερντογάν και την οικογένεια του. Ποσά της τάξης δισεκατομμυρίων δολαρίων βρέθηκαν να εμπλέκονται σε καταγραφές τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ του Ερντογάν και άλλων ηγετών του AKP και διάφορων επιχειρηματιών, επιβεβαιώνοντας έτσι τις διευθετήσεις για καταβολή δωροδοκιών με αντάλλαγμα  συμβόλαια  στον κατασκευαστικό τομέα και στην αγορά οπλικών συστημάτων.

Η περαιτέρω  διαλεύκανση του σκανδάλου εμποδίστηκε από τη διοικητική ελίτ με την απόλυση χιλιάδων αξιωματικών της αστυνομίας και των δικαστών που έχει οδηγήσει στην σχεδόν πλήρη εξαγορά της δικαιοσύνης από το κυβερνών κόμμα.
Ωστόσο, τώρα λένε ότι αυτό το τεράστιο σκάνδαλο ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου με πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια να εμπλέκονται με άλλες συμβάσεις. Όλα αυτά προέρχονται από ένα κόμμα που είχε βάλει την  εξάλειψη της διαφθοράς στο επίκεντρο της πολιτικής του και του οποίου το όνομα - Δικαιοσύνη –  είχε ως σκοπό τον συμβολισμό ότι αυτό ήταν το κόμμα με καθαρά χέρια που θα  έφερνε την κυβερνητική διαφθορά στο τέλος της!

Το AKP δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει την εξουσία

Αυτός είναι ο βασικός παράγοντας πίσω από την  απελπιστική προσπάθεια της κυβέρνησης να παραμείνει στην εξουσία με όλα τα μέσα. Με όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης να έχουν δεσμευτεί να οδηγήσουν τον πρόεδρο και τους υπουργούς του AKP σε δίκη, η απώλεια της κυβέρνησης όχι μόνο θα οδηγούσε σε φυλάκιση την ελίτ του AKP και τους διεφθαρμένους συνεργάτες της, αλλά και στη διάλυση του ίδιου του κόμματος. Όχι μόνο η αξιοπιστία τους θα ήταν υπό κατάρρευση, αλλά χωρίς τη συνεχή ροή του δημοσίου χρήματος ολόκληρο το οικοδόμημα θα είχε καταρρεύσει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συνέχιση του AKP στην εξουσία ήταν ζήτημα ύπαρξης και  γι’ αυτό είναι διατεθειμένοι να  την διασφαλίσουν με κάθε κόστος.

Έχοντας χάσει την πλειοψηφία στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, ο αρχηγός του AKP και πρόεδρος Ερντογάν ήταν απρόθυμος να αποδεχθεί την ετυμηγορία του λαού και να επιτρέψει το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Αντ' αυτού, έδωσε εντολή στη μαριονέτα του, τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου, να εκτελέσει μίαν επιμελημένη παρωδία στην οποία έγιναν συζητήσεις με όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Αυτό ήταν δήθεν για να διερευνηθούν οι δυνατότητες μιας κυβέρνησης συνασπισμού, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μόνο για να δοθεί χρόνος να τεθεί σε εφαρμογή μια εναλλακτική στρατηγική.

Η στρατηγική αυτή βασιζόταν στη χρησιμοποίηση ζητημάτων όπως του εθνικισμού και της αντιτρομοκρατίας, για να υποκλέψουν τις ψήφους από τους ακροδεξιούς εθνικιστικές του MHP, ενώ την ίδια στιγμή  να βλάψουν τη φήμη των αριστερών του HDP κατηγορώντας τους σαν  «τρομοκράτες». Για το σκοπό αυτό, η υπηρεσία πληροφοριών του πρόεδρου Ερντογάν κανόνισε  έτσι ώστε μέλη της ISIS να πραγματοποιήσουν την βομβιστική επίθεση στην  συνέντευξη τύπου της φιλο-HDP Νεολαίας Σοσιαλιστών στις 20 Ιουλίου στο Suruç, μέσα στο πλαίσιο της προετοιμασίας τους για να περάσουν από την Τουρκία στην πόλη Kobanî της Συρίας ούτως ώστε να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση, σκοτώνοντας έτσι 33 και τραυματίζοντας πάνω από εκατό. Ακολούθησε, τρεις ημέρες αργότερα, η δολοφονία δύο αστυνομικών στο ανατολικό τμήμα της Τουρκίας, για την οποία διακαώς η κυβέρνηση κατηγόρησε την κουρδική στρατιωτική οργάνωση του ΡΚΚ. Αυτό, στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για την έναρξη από την επόμενη κιόλας μέρα της από καιρό προγραμματισμένης στρατιωτικής επιχείρησης κατά των Κούρδων, από αέρα στο Βόρειο Ιράκ και από ξηρά σε όλη την Ανατολική Τουρκία.

Αυτό ακολουθήθηκε από μια σειρά κυβερνητικά εμπνευσμένων δράσεων που αποσκοπούσαν στο να προκαλέσουν τους υποστηρικτές του HDP σε βίαιες διαμαρτυρίες και με τον τρόπο αυτό να δυσφημήσουν το κόμμα στην πορεία προς τις εκλογές. Στις αρχές Σεπτεμβρίου σε μια συντονισμένη δράση, εκατοντάδες γραφεία του HDP σε όλη την Τουρκία, δέχτηκαν επίθεση και κάηκαν από οργανωμένα πλήθη που τους είχαν παρασχεθεί μεταφορικά μέσα, και με την αστυνομία να βλέπει και να αρνείται να παρέμβει. Αρχικά, τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης προσπάθησαν να κατηγορήσουν για τις επιθέσεις τους δεξιούς εθνικιστές, αλλά στη συνέχεια φάνηκε ότι ήταν έργο της Οθωμανικής Εστίας, μιας φιλο-ΑΚΡ οργάνωσης νεολαίας που ενισχύθηκε μετά τις διαδηλώσεις του πάρκου Gezi προκειμένου να  παράσχει στην κυβέρνηση ένα βραχίονα, μίαν κοινωνία πολιτών με υπέρμετρη δύναμη που θα είναι σε θέση να παίρνει «αυθόρμητη» δράση κατά των εχθρών της κυβέρνησης.

Ακολούθησε τον Οκτώβριο η βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα ενάντια στη διαδήλωση για  την ειρήνη που αποτελείτο κυρίως από υποστηρικτές του HDP. Αυτή τη φορά ο αριθμός των νεκρών ήταν πάνω από 100 με ακόμα 400 τραυματίες.

Είναι ξεκάθαρο ότι οι βομβιστικές επιθέσεις κατά των εκδηλώσεων του HDP και το κάψιμο γραφείων τους σε διάφορα σημεία της χώρας είχαν σαν στόχο να προκαλέσουν τους υποστηρικτές του HDP για να αντιδράσουν δυναμικά, κάτι το οποίο αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε συγκρούσεις με την αστυνομία και στη σύλληψη ηγετικών μορφών του κόμματος. Αυτό ήταν που ήλπιζαν στην κυβέρνηση, ότι δηλαδή θα έδινε τη δυνατότητα στα μέσα ενημέρωσης να φωτογραφίσουν το κόμμα ακόμα περισσότερο ως ένα τρομοκρατικό κίνημα ακατάλληλο για να είναι στο κοινοβούλιο. Πολύ πιθανόν μια τέτοια κατάσταση να ήταν αρκετή για να αποτρέψει το HDP να φθάσει το φράγμα του 10% (τελικά μόλις που πέτυχε 10,7% στις εκλογές που ακολούθησαν), κάτι που θα βοηθούσε το AKP να πάρει την πλειοψηφία των δύο τρίτων που χρειαζόταν για να μπορέσει να εφαρμόσει το ισχυρό προεδρικό σύστημα που τόσο πολύ ήθελε. Ευτυχώς, η ηγεσία του HDP  είχε πολύ καλή γνώση και συγκράτησε με ζήλο τους υποστηρικτές του κόμματος από το να πέσουν στην παγίδα της κυβέρνησης.

Δυστυχώς, το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί για το ΡΚΚ το οποίο, με την μεγάλη στρατιωτική αντίδραση στις επιθέσεις εναντίον του, έπεσε στην παγίδα της κυβέρνησης και την βοήθησε να  φέρει σε πέρας ένα  πλαστό πόλεμο και να κερδίσει τις εκλογές.

Κυριαρχία Μέσων Ενημέρωσης

Φυσικά, για να είναι δυνατή η εφαρμογή τέτοιων τακτικών αντιπερισπασμού είναι απαραίτητο να  ελέγχονται τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Σε αντίθετη περίπτωση, η παρουσίαση μιας εναλλακτικής ερμηνείας των γεγονότων θα μπορούσε να υπονομεύσει το σύνολο αυτής της στρατηγικής. Ήταν λοιπόν σημαντικό, η πλειοψηφία του πληθυσμού να μην καταλάβει ότι ο εμφύλιος πόλεμος με το κουρδικό PKK ήταν μια πλαστή σύγκρουση που προκλήθηκε από την κυβέρνηση προκειμένου να φοβίσει τον πληθυσμό και να κερδίσει πίσω την υποστήριξή του.
Για να αποφευχθεί μια τέτοια έκβαση, ο πρόεδρος Ερντογάν, με συστηματικό τρόπο τα τελευταία χρόνια, έπαιρνε τον έλεγχο της πλειοψηφίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης ξεκινώντας πρώτα με την κρατική τηλεόραση και στη συνέχεια με τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια και εφημερίδες. Για να το πετύχει αυτό ο Ερντογάν, έχει χρησιμοποιήσει επιχειρησιακές συμφωνίες για να εξασφαλίσει την αυξανόμενη αφοσίωση και την υπακοή των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης – βάζοντας ως προϋπόθεση, για την ανάθεση των μεγάλων και επικερδών συμβολαίων της κυβέρνησης σε διάφορους επιχειρηματίες, να αναλαμβάνουν τη διαχείριση μέσων μαζικής ενημέρωσης προς όφελος του κυβερνώντος κόμματος. Ο ακριβής μηχανισμός είχε  αποκαλυφθεί στις ηχογραφήσεις των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων μεταξύ του Ερντογάν και των διαφόρων επιχειρηματιών στο τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς τον Δεκέμβριο 2013.

Εκεί που δεν υπάρχουν επιχειρηματικές συμφωνίες, το κυβερνών κόμμα επιλέγει άλλες μεθόδους ελέγχου, αντιγράφοντας τις μεθόδους του πρόεδρου Πούτιν στη Ρωσία, κάνοντας χρήση δικαστικών μέτρων ενάντια σε εκδότες και δημοσιογράφους ή οργανώνοντας εξαντλητικούς φορολογικούς ελέγχους και ούτω καθεξής. Αυτή η βήμα προς βήμα καταπίεση των επικριτικών φωνών είχε επιταχυνθεί με την εισβολή τον περασμένο μήνα σε δύο αντιπολιτευόμενους τηλεοπτικούς σταθμούς μαζί με δύο ημερήσιες εφημερίδες και τη βίαιη μετατροπή τους σε φιλοκυβερνητικά φερέφωνα. Μόνο που σε αυτή τη περίπτωση καταγράφηκε ζωντανά στην τηλεόραση. Άλλα μέσα ενημέρωσης της αντιπολίτευσης περιμένουν τώρα τη σειρά τους.

Οι διώξεις της τουρκικής κυβέρνησης έχουν γίνει επίσης αισθητές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – το Facebook, το YouTube και το Twitter έχουν συστηματικά αποκλειστεί και πολλά άτομα που τόλμησαν να επικρίνουν την κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας τους δικούς τους λογαριασμούς, έχουν συλληφθεί και φυλακιστεί, συνήθως με την κατηγορία της «προσβολής του Προέδρου» ή το επιχείρημα της εποχής δηλαδή για την αντιμετώπιση της "τρομοκρατίας".

Εκλογικό Αποτέλεσμα

Η στρατηγική της κυβέρνησης προφανώς λειτούργησε, αλλά όχι πλήρως. Το δεξιό MHP απώλεσε το 26% των εθνικιστικών ψήφων του προς το AKP ενώ το HDP έχασε 18% των ψήφων του συμπεριλαμβανομένου ενός τμήματος των Κούρδων υποστηρικτών του. Όμως το HDP κατάφερε και πάλι να ξεπεράσει το κρίσιμο όριο του 10% και να μπει στο κοινοβούλιο με 60 έδρες, εμποδίζοντας έτσι το AKP από  το να αποκτήσει τα δύο τρίτα που απαιτούνται για να περάσει το νέο εκτελεστικό σύστημα προεδρίας που θα έδινε στον πρόεδρο Ερντογάν όλες τις εξουσίες που επιδίωκε.

Βλέποντας Μπροστά 

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 1ης Νοεμβρίου έχει ακόμη περισσότερο ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του Προέδρου και του κόμματος του. Παίρνοντας θάρρος από την επιτυχία της φονικής στρατηγικής της, η κυβέρνηση δεν ενοχλείτε καθόλου πια να συγκαλύψει τα ψέματα και την εξαπάτηση, επινοώντας τις πιο γελοίες δικαιολογίες για κατασταλτικές ενέργειες και πρακτικές διαφθοράς.  Ήδη έχει ανακοινωθεί η επιτάχυνση μιας σειράς «μεγάλων έργων» - η κατασκευή του μεγαλύτερου αεροδρομίου στον κόσμο,  η δημιουργία ενός τεχνητού καναλιού μεταξύ της Μαύρης θάλασσας και της θάλασσας του Μαρμαρά, μια άλλη γέφυρα πάνω από τον Βόσπορο και ακόμα μίας πάνω από τα Δαρδανέλια στενά - όλα έτσι ώστε να μπορούν να γεμίσουν τις τσέπες τους χωρίς να έχει σημασία το κόστος για το περιβάλλον.

Χωρίς να είναι μεγαλόψυχοι στην νίκη τους, οι ηγέτες του κόμματος του AKP είναι αποφασισμένοι για εκδίκηση εναντίον όλων των πολεμίων τους, θεωρώντας το εκλογικό αποτέλεσμα σαν πράσινο φως για να προχωρήσουν ακόμα περισσότερο στην αποστολή τους να ελέγξουν όλες τις πτυχές της κοινωνίας.

Έτσι βλέπουμε ήδη περισσότερες συλλήψεις μετά τις εκλογές και άλλες κινήσεις για να φιμωθούν όσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαφωνούν. Η στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του ΡΚΚ στα ανατολικά της χώρας συνεχίζεται σε πλήρη ισχύ, ενώ οι προτάσεις του PKK για κατάπαυση του πυρός αντιμετωπίζονται αρνητικά χωρίς σκέψεις. Ο φόβος και η απαισιοδοξία έχει πλήξει τους διανοούμενους και τους δημιουργικούς ανθρώπους, ορισμένοι από τους οποίους έχουν ήδη αρχίσει να εγκαταλείπουν τη χώρα.

Φυσικά, το καθεστώς δεν θα έχει μια ομαλή πορεία. Η ραγδαία ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας έχει έρθει στο τέλος της και η αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ πλουσίων και φτωχών προχωρά πολύ γρήγορα. Οι συνθήκες έχουν αναγκάσει το καθεστώς του AKP να αναλάβει δράση εναντίον δυνάμεων της ISIS εντός και εκτός Τουρκίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ISIS θα αντεπιτεθεί, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά την οικονομία, ιδιαίτερα τον τουρισμό. Με τον ίδιο τρόπο, η δράση εναντίον του PKK θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες για την ασφάλεια της Τουρκίας.

Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα της κοινωνίας ότι μέσα από τις δράσεις του αυτό το χρόνο, ο Ερντογάν έχει πραγματοποιήσει ένα πολιτικό πραξικόπημα και με συστηματικό τρόπο θα δημιουργήσει μίαν προσωπική δικτατορία τα επόμενα χρόνια, ότι και το τελευταίο από τα μέσα ενημέρωσης της αντιπολίτευσης θα εξαφανιστεί – η Τουρκία μπορεί να συνεχίσει να διεξάγει εκλογές, αλλά αν όλες οι επικριτικές φωνές φιμώνονται τότε αυτές δεν θα προσφέρουν πλέον καμία δυνατότητα να αλλάξουν τα πράγματα ή να αναγκάσουν την κυβέρνηση να λογοδοτήσει. Αυτή είναι μια ζοφερή εικόνα η οποία αν περάσει θα κάνει πολύ πιο δύσκολες τις επιλογές για την τουρκική αντιπολίτευση.

Αυτή είναι μια συντομευμένη εκδοχή ενός πιο εμπεριστατωμένου άρθρου στα αγγλικά, το οποίο μπορεί να βρεθεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://socialistnetwork.org/turkish-elections-nationalism-and-terror-take-country-closer-to-dictatorship/#more-1851