Με αφορμή την υπόθεση Αθανάσιου Ορφανίδη

ΥΠΕΡΜΕΤΡΟΣ ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ, ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΕΣ

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΡΦΑΝΙΔΗ

Σε τίποτε δεν αλλάζει η ουσία της υπόθεσης Ορφανίδη, μετά και την δεύτερη κατάθεση του. Εκτός από το ότι η υπόθεση του κατέληξε στην αστυνομία για ανακρίσεις.

Μέσα από υπεκφυγές και ψέματα που σε μεγάλο βαθμό είχαν ήδη εντοπισθεί στην πρώτη, στόχος ήταν να απαλλάξει τον εαυτό του, και τους μηχανισμούς που υπηρετούσε όσο δεν επιβαρυνόταν ο ίδιος, να φορτώσει τις ευθύνες αλλού, και ειδικά στον Δημήτρη Χριστόφια και να στιγματίσει την Αριστερά.

Διάσυνδεσε μάλιστα και το Μαρί με τα γεγονότα, σε μια προσπάθεια να αναβιώσει αισθήματα που καλλιέργησε τότε η αθλιότητα των ΜΜΕ.

Ο Αθανάσιος Ορφανίδης επικαλέστηκε και τη διαφάνεια, «για να γνωρίζει ο κόσμος τι έγινε…

Τι να πει κανείς; Ο «εκ των κεντρικών τραπεζιτών» της καπιταλιστικής Ευρώπης, που ζουν και λειτουργούν σε απόλυτη αδιαφάνεια, ζήτησε διαφάνεια για να γνωρίζει ο κόσμος τι έγινε.
Ο άνθρωπος που αφαίρεσε τους σκληρούς δίσκους από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, επικαλείται την διαφάνεια.

Ο Αθανάσιος Ορφανίδης εμφανίστηκε μπροστά στους βουλευτές επαναλαμβάνοντας όσα και πιο παλαιά είχε πει: Για όλα ευθύνεται «η κυβέρνηση του ΑΚΕΛ και ο Διοικητής τον οποίο διόρισε».

Η κυβέρνηση του ΑΚΕΛ, είπε επίσης, επέβαλε ζημιές στις τράπεζες, με αποφάσεις της για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Παραποιώντας βάναυσα την πιο μεγάλη αλήθεια της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου τα οικονομικά ζητήματα που έχουν ειδικά να κάνουν με τον τραπεζικό τομέα, είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΚΤ. Που, δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία, ενεργεί μετά από διαβουλεύσεις στους κύκλους της διαπλοκής, των ιδιωτικών τραπεζών και τεράστιων οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η κυβέρνηση Χριστόφια «Δέχθηκε να αυξηθεί στις 9 μονάδες ο δείκτης κεφαλαιακής ανάγκης των τραπεζών». Φούσκωσε τα νούμερα των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών με τη βοήθεια της Pimco, όπως ισχυρίστηκε ο Αθανάσιος Ορφανίδης, για να οδηγηθούμε στο κούρεμα.

Παρουσίασε δηλαδή η κυβέρνηση Χριστόφια την κατάσταση με υπερβολικό τρόπο, την Λαϊκή χάλια ενώ δεν ήταν. Τόσο χάλια που έπεισε τους θεσμούς της καπιταλιστικής Ευρώπης ότι χρειάζεται κούρεμα.

Το ότι όμως έγινε το κούρεμα, που δεν χρειαζόταν κατά τον Αθανάσιο Ορφανίδη, αλλά παρόλα αυτά η Λαϊκή, που δεν ήταν τόσο χάλια, δεν σώθηκε, δεν κάνει τον κόπο να το εξηγήσει.
Αναφορικά με την έκθεση της PIMCO, ο ΠΑΣΕΧΑ (Παγκύπριος Σύνδεσμος Επενδυτών Χρηματοοικονομικών Αξιών), υποστηρίζει ότι «οι υπολογισμοί της σε σχέση με τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών όχι μόνο δεν ήταν υπερβολικοί, όπως ισχυρίζεται ο κ. Ορφανίδης, αλλά αποδείχθηκαν ανεπαρκώς συντηρητικοί, καθώς τόσο η Τράπεζα Κύπρου όσο και η Ελληνική Τράπεζα προχώρησαν κατά το 2014 με σημαντικές αυξήσεις κεφαλαίων».

ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΥΡΩΚΟ και Οικολόγοι, στηρίζουν τα όσα ο τέως Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιος Ορφανίδης, λέει, ότι δηλαδή με εντολές της κυβέρνησης του ΑΚΕΛ, η Pimco παραφούσκωσε τα νούμερα των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών.

Για την επέκταση των κυπριακών τραπεζών στην εξωτερικό, δεν κατηγόρησε την κυβέρνηση Χριστόφια. Ούτε όμως ένοιωσε την ανάγκη να ασχοληθεί καθόλου με αυτό ζήτημα που έχει να κάνει με επιβάρυνση πολλών δις για τον κύπριο φορολογούμενο.

Ο Αθανάσιος Ορφανίδης παραχώρησε άδεια για αγορά της Uniastrum από την Τράπεζα Κύπρου, φορτώνοντας ζημιά στο δημόσιο πέραν των €700 εκ., όταν είχε προηγουμένως γίνει έκθεση της ΚΤΚ στην οποία το συμπέρασμα ήταν ότι η συγκεκριμένη εταιρεία δεν ήταν βιώσιμη. Και παρά την ύπαρξη αυτής της έκθεσης, παρά την ίδια την κατάληξη της υπόθεσης, ο Αθανάσιος Ορφανίδης ανάφερε στην Επιτροπή Πική ότι με την εξαγορά της Uniastrum παρουσιάζονταν φοβερές προοπτικές... 

Ο Αθανάσιος Ορφανίδης, αναφέρει ο ΠΑΣΕΧΑ, ενέκρινε την εξαγορά της Uniastrum Bank από τη Τράπεζα Κύπρου, την στιγμή που ήταν σε εξέλιξη η μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική κρίση του 21ου αιώνα, «κατά την οποία είχαν καταρρεύσει τραπεζικά μεγαθήρια όπως η Lehman Brothers, η Royal Bank of Scotland και δεκάδες άλλες μικρότερες τράπεζες στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τη Ρωσία».

«Η διατραπεζική αγορά είχε παγώσει καθώς δεν εμπιστευόταν η μία τράπεζα την άλλη. Μέσα στο κλίμα αυτό ο κ. Ορφανίδης έδωσε την έγκρισή του για την πιο καταστροφική εξαγορά που έγινε ποτέ στα τραπεζικά χρονικά στη Κύπρο, συμπληρώνει».

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου αναφέρθηκε σε 50 εκ. ευρώ μίζες σε πέντε άτομα από την εξαγορά της Uniastrum. Και ρώτησε τον Αθανάσιο Ορφανίδη αν προσεγγίστηκε από οποιονδήποτε για να εγκρίνει την εξαγορά. Δεν πήρε απάντηση. Και δεν θα έχει σημασία αν πάρει. Η ύπαρξη των τεράστιων δυνατοτήτων για να κάνουν τα μεγάλα συμφέροντα την δουλειά τους προσφέροντας μίζες σε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις, είναι ένα αδιαμφισβήτητο δεδομένο. Εμείς πια αρκούμαστε στην πίστη ότι ο Αθανάσιος Ορφανίδης δεν καταδέχτηκε μέρος τους, λόγω ψηλής ηθικής.

Παραπλανητικές χαρακτηρίζει ο ΠΑΣΕΧΑ τις τοποθετήσεις του Αθανάσιου Ορφανίδη αναφορικά με τις αιτίες της τραπεζικής κρίσης. Στην ανακοίνωση του αναφέρει ότι η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ προς τη Λαϊκή Τράπεζα, που ήταν στον αναπνευστήρα για αρκετά χρόνια, ξεκίνησε από το 2009, επί εποχής δηλαδή Ορφανίδη.

Αυτά λένε οι ετήσιες εκθέσεις της τράπεζας. Από το 2009 ξεκίνησε λοιπόν η παροχή ρευστότητας προς την Λαϊκή Τράπεζα η οποία και συνεχίστηκε, σύμφωνα με τον ΠΑΣΕΧΑ, λόγω της κακοδιαχείρισης της διοίκησης Βγενόπουλου, «αλλά και της κακής εποπτείας του Αθανάσιου Ορφανίδη».

Τον Σεπτέμβριο του 2011, η ρευστότητα αυτή μετατράπηκε σε ΕLA, αφού η ΕΚΤ σταμάτησε να δέχεται ως εξασφάλιση τα ελληνικά ομόλογα που η Λαϊκή είχε αγοράσει δυο χρόνια πριν σε «τιμή ευκαιρίας».

Εδώ αξίζει να δούμε ξανά την υπόθεση της αγοράς μισοτιμής, που θεωρήθηκε και επίτευγμα, ομολόγων του ελληνικού δημοσίου. Που αποφάσισαν να αγοράσουν όταν οι γερμανοί τα ξεπουλούσαν στην δευτερογενή αγορά όσα όσα, μόλις κατάλαβαν τι σκουπίδια κρατούσαν στα χέρια τους.

Η αγορά αυτών των ομολόγων αποτελεί ένα άλλο μεγάλο κομμάτι του σκανδάλου των τραπεζών και της Κεντρικής του Αθανάσιου Ορφανίδη.

H ισπανική εφημερίδα El Pais αναφέρθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου σε απόρρητα έγγραφα του ΔΝΤ. Που αποκαλύπτουν με ποιο τρόπο οι ευρωπαϊκές τράπεζες απέφυγαν ζημιές αρκετών δισ. Δολαρίων στην περίπτωση των ελληνικών ομόλογων.

Το 2010 όταν εφαρμοζόταν το ΠΡΩΤΟ ελληνικό μνημόνιο, οι τράπεζες της Γερμανίας, της Γαλλίας των ΗΠΑ και άλλων χωρών δεν δέχτηκαν κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, αφού είχαν στην κατοχή τους μεγάλες ποσότητες.

Γνωρίζοντας όμως ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα το κούρεμα θα ήταν αναπόφευκτο, ξεκίνησαν το ξεπούλημα τους, με πρόθυμους αγοραστές ελληνικές και κυπριακές τράπεζες, τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και άλλες μικρές τράπεζες του εξωτερικού που δεν ήταν μέσα στο κόλπο.

Ο Ανδρέας Ηλιάδης της Τράπεζας Κύπρου παραδέχτηκε σε Γενική Συνέλευση των μετόχων της στις 12 Ιουνίου του 2012, ότι «Αποφασίσαμε αγορά ελληνικών ομολόγων γιατί τότε ανακοινώθηκε αύξηση στο έλλειμμα του ελληνικού δημοσίου» –και έπρεπε να βοηθήσουν…

Και η βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, έκανε σημαντικές αναφορές στα ζητήματα.
«Η σπορά της θύελλας και της καταστροφής της Λαϊκής και του τόπου μας έγιναν πολύ νωρίτερα, στα έτη 2008-2011 όταν ο διατραπεζικός δανεισμός, περιλαμβανομένου και δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανήλθε από τότε στα €10.5 δισεκατομμύρια, για να στηρίξει την υπέρμετρη επέκταση της Λαϊκής Τράπεζας στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια και όταν η Λαϊκή Τράπεζα απορροφούσε τη Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα ΑΕ».

Ο ΠΑΣΕΧΑ, που δεν θα μπορούσε κάποιος να συγκαταλέξει στους υποστηρικτές του Χριστόφια, κατηγορεί τον Αθανάσιο Ορφανίδη και για μια σειρά άλλα. Όπως ότι ενώ η νέα διοίκηση της Λαϊκής του έστειλε επιστολή τον Μάρτιο του 2012 με την οποία τον ενημέρωνε ότι οι ελεγκτές θα έθεταν προϋποθέσεις στους ελεγμένους λογαριασμούς για το 2011, αναφορικά με τη βιωσιμότητα της τράπεζας, αυτός συνέχιζε την παροχή ρευστότητας λες και δεν συνέβαινε τίποτε.

«Συνέχιζε να παρέχει έκτακτη ρευστότητα στη τράπεζα μέχρι την αποχώρησή του, ισχυριζόμενος ότι δήθεν η τράπεζα ήταν υγιής. Την επομένη της αποχώρησής του από την ΚΤΚ η Λαϊκή ζήτησε κρατική στήριξη».

Ο ΠΑΣΕΧΑ αναφέρεται επίσης σε δήλωση που ο Αθανάσιος Ορφανίδης έκανε το 2011, ότι οι τράπεζες μπορούν να αντέξουν ενδεχόμενο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Τόσο μέσα ήταν και σε αυτό.

Ο Αθανάσιος Ορφανίδης, συνεχίζει ο ΠΑΣΕΧΑ, γνώριζε πολύ καλά τα προβλήματα της Λαϊκής στην Ελλάδα που σχετίζονταν με το δανειακό χαρτοφυλάκιο, καθώς η ΚΤΚ είχε διενεργήσει κοινό εποπτικό έλεγχο με την Τράπεζα της Ελλάδος το 2009. Και παρά την επιδείνωση αυτού του χαρτοφυλακίου, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα εντάχθηκε στον μηχανισμό στήριξης, επέτρεψε τον Μάρτιο του 2011.να μετατραπεί η Λαϊκή στην Ελλάδα σε θυγατρική. Μια κίνηση που σήμαινε ότι την ευθύνη του ELA αλλά και της αποζημίωσης δισεκατομμυρίων καταθέσεων που κουρεύτηκαν στην Ελλάδα, την αναλάμβανε η Κύπρος, δηλαδή οι Κύπριοι φορολογούμενοι και καταθέτες.

«Ο Αθανάσιος Ορφανίδης προκειμένου να καλύψει τα μεγάλα κεφαλαιακά ελλείμματα των τραπεζών ανέχθηκε τις παράνομες πωλήσεις αξιογράφων από τις τράπεζες προς ανυποψίαστους καταθέτες παρά το γεγονός ότι ο ΠΑΣΕΧΑ αλλά και ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Γιώργος Χαραλάμπους, τον είχαν προειδοποιήσει για τις παράνομες πρακτικές πωλήσεων των τραπεζών με επιστολές».

Ανεξάρτητη Επιτροπή που προχώρησε σε έρευνα για το μέλλον του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, αναφέρει η ανακοίνωση του ΠΑΣΕΧΑ, καταγράφει ότι,

«Η άνευ προηγουμένου τραπεζική κρίση που εκδηλώθηκε την περίοδο 2012-13 στην Κύπρο, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν η Κεντρική Τράπεζα κατά την περίοδο 2005-2011 είχε ασκήσει αυστηρότερη εποπτεία…

… κατά την περίοδο αυτή το μέγεθος του τραπεζικού συστήματος υπερδιπλασιάσθηκε, ενώ οι κίνδυνοι που ανέλαβαν οι μεγάλες τράπεζες πολλαπλασιάσθηκαν…

… τα χαλαρά κριτήρια δανεισμού οδήγησαν στη φούσκα στις τιμές των ακινήτων και ήταν η γενεσιουργός αιτία του υψηλού ποσοστού των ΜΕΔ που οδήγησαν στην κρίση…»

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αναφέρει ο ΠΑΣΕΧΑ, που αποτελούν την μάστιγα του τραπεζικού συστήματος μέχρι και σήμερα,  «είναι αποτέλεσμα των χορηγήσεων που έγιναν κυρίως επί θητείας Ορφανίδη και αποτελούν τροχοπέδη για την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα και της ανάπτυξης της οικονομίας.»

Μέσω μίας γερμανικής, τριών ελληνικών και μίας πορτογαλικής τράπεζας, η Λαϊκή Τράπεζα φαίνεται ότι έστελνε σημαντικά ποσά στη θυγατρική Μαρφίν/ Εγνατία Τράπεζα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών η Ειρήνη Χαραλαμπίδου.

«Τον Μάρτιο του 2011 μεταφέρθηκε μέσω γερμανικής τράπεζας ποσό ύψους €239,318,646 ευρώ, το οποίο δόθηκε στην Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα».

«Μέσω τριών ελληνικών τραπεζών μεταφέρθηκαν επίσης ποσά ύψους €730 εκατ. ευρώ και μέσω πορτογαλικής τράπεζας μεταφέρθηκε ποσό ύψους €178 εκατ. Ευρώ».

Και ερωτά η Ειρήνη Χαραλαμπίδου κατά πόσο η κίνηση «Ήταν νόμιμη και κατά πόσο απεικονιζόταν σωστά στις οικονομικές καταστάσεις και καταστάσεις ρευστότητας και κινδύνου της Λαϊκής Τράπεζας, δηλαδή αν η Λαϊκή Τράπεζα έδειχνε ότι στην πραγματικότητα δάνειζε την Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα ή έδειχνε ότι τα λεφτά της ήταν κατατεθειμένα σε τρίτες παρένθετες τράπεζες».

Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου θα αναφέρει επίσης ότι, «Μεταξύ 2007 και 2011 το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων της Μαρφίν Λαϊκής αυξήθηκε κατά €9.1 δις (δηλαδή κατά περίπου  50%), φτάνοντας τα  €27.4 δις».

Η έκθεση Πουλλή (ΚΤΚ) του 2009, κατέγραφε σειρά περιπτώσεων που έγιναν παρατυπίες αλλά αναφέρθηκε και σε μαύρες τρύπες που ήδη υπήρχαν στο τραπεζικό σύστημα λόγω μεγάλων δανείων και αγορά μετοχών της ΜΙG.

Από το Απρίλιο του 2007 μέχρι το Μάιο του 2012 που συντελέστηκαν τα πιο πάνω, ο ΑθανάσιοςΟρφανίδης υπήρξε ο επόπτης για τον τραπεζικό τομέα.

Σήμερα αυτός ο άνθρωπος επικαλείται την διαφάνεια και ζητά ευθύνες.

Υπάρχουν σειρά μελέτες και εκθέσεις από είναι σαρωτικές για την πορεία και τις ευθύνες του Αθανάσιου Ορφανίδη. Όχι από πολιτικούς του αντιπάλους αλλά από πολιτικούς και οικονομικούς συμμάχους, πολλοί από τους οποίους ήταν αυτοί των οποίων τις οδηγίες υποτίθεται ακολουθούσε, όπως η ΕΕ, το ΔΝΤ, οι Οίκοι Αξιολόγησης, όπως επίσης και του οίκου Alvarez & Marsal.

ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ

Οι ευθύνες του Ορφανίδη είναι τεράστιες. Αν όμως σταθούμε μόνο στις προσωπικές του ευθύνες στο τραπεζικό σκάνδαλο, τότε απαλλάσσουμε ένα ολόκληρο οικονομικό σύστημα από την κύρια ευθύνη.

Αν από όλα τα σχετικά με το τραπεζικό σκάνδαλο βγαίνει έστω ένα και μόνο συμπέρασμα, αυτό είναι η αδιαφάνεια μέσα στην οποία παίρνονται οι αποφάσεις που αφορούν τα οικονομικά ζητήματα και οι δυνατότητες που έχουν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα να διαπλέκονται με αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις.

Το οικονομικό σύστημα έχει τις πιο βαριές ευθύνες για την σήψη και την διαφθορά σε ένα παιγνίδι που ο Ορφανίδης δεν είναι παρά ένα πιόνι.

Και δεν είναι μόνο αυτές οι ευθύνες του συστήματος. Η κύρια είναι ότι το ίδιο το σύστημα έσπρωξε τις τράπεζες προς σκανδαλώδη έξω από κάθε λογική δανεισμό.

Στην έλλειψη δυνατοτήτων για επενδύσεις στην πραγματική οικονομία στην Κύπρο αλλά και στον κόσμο τις προηγούμενες δεκαετίες, ο «παράλογος» τραπεζικός δανεισμός, ολοένα και πιο μακριά από την πραγματική παραγωγή και περισσότερο προς χρηματοπιστωτικά παιγνίδια, ήταν ο τρόπος που κράτησαν σε λειτουργία την κυπριακή αλλά και παγκόσμια οικονομία.
Στην έλλειψη δυνατοτήτων για να συντηρηθεί η ελεύθερη τους αγορά από τους μισθούς των εργαζομένων σε μια νεοφιλελεύθερη περίοδο που συνεχώς τους κουτσούρευε, ο δανεισμός έγινε το αναγκαίο συμπλήρωμα.

Στην περίπτωση της Κύπρου υπήρχε και το επιπλέον στοιχείο ότι οι τράπεζες συναγωνίστηκαν τις ευρωπαϊκές στην προσέλκυση ρωσικών, μαύρων καταθέσεων, χρησιμοποιώντας πιο ψηλά καταθετικά επιτόκια. Ο δανεισμός με κάθε τρόπο ήταν για αυτές ζήτημα ζωής και θανάτου ακόμα περισσότερο από ότι για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες.

Ήταν με αυτό τον τρόπο που εξασφάλισαν υποφερτά επίπεδα ανεργίας, αποδεκτούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. Μετά το 2008 όλα αυτά ξεκίνησαν να μπαίνουν στο τέλος τους στην μια χώρα μετά την άλλη.

Σωστά οι Οίκοι Αξιολόγησης επαναλάμβαναν ότι στην Κύπρο «Ο τραπεζικός τομέας είναι οκτώ φορές πιο μεγάλος από το ΑΕΠ…».

Εκείνο όμως που ποτέ δεν είπαν, είναι τι θα υπήρχε στην Κύπρο από άποψη οικονομικής δραστηριότητας, αν ο τραπεζικός τομέας δεν ήταν οκτώ φορές μεγαλύτερος από το ΑΕΠ. Και πόσο απλά και μόνο η σμίκρυνση του, βοηθά στην μείωση της ανεργίας, την αποκατάσταση της ανάπτυξης.

Στην έλλειψη δυνατοτήτων για πραγματική, μη παρασιτική οικονομική ανάπτυξη, η παρασιτική οικονομική ανάπτυξη ήταν η μόνη δυνατότητα ανάπτυξης του συστήματος.

Έτσι, με απλή εγκατάλειψη των παρασιτικών μεθόδων, τιμωρία των ενόχων του τραπεζικού σκανδάλου, και  αποκατάσταση «ώριμου», «μετρημένου» τραπεζικού δανεισμού, η οικονομία είναι καταδικασμένη.

Ήταν παγκόσμια που ο τραπεζικός τομέας έπαιξε αυτό τον ρόλο μετά την παγκόσμια κρίση της δεκαετίας του 1970. Ήταν παντού που οι έξω από κάθε μέτρο τραπεζικές κινήσεις, σε συνδυασμό με χωρίς προηγούμενο διαπλοκή και διαφθορά, έγινε ο κανόνας.

ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΖΉΤΗΜΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ

Στα οκτώ χρόνια από το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης, η παγκόσμια οικονομία πλησιάζει γοργά σε ένα ακόμα 2008.

ΗΠΑ, Κίνα, Ευρώπη, Ιαπωνία, Αναδυόμενες, όλες παρουσιάζουν από σοβαρή επιβράδυνση μέχρι και σοβαρή κρίση, την ίδια στιγμή με τη χωρίς προηγούμενο έκρηξη του παγκόσμιου συνολικού χρέους στο ασύλληπτο ποσό των $230 τρις.

Η στιγμή της αλήθειας πλησιάζει για όλα τα επιτελεία που από το 2008 χαράσσουν πολιτικές για το ξεπέρασμα των εθνικών και παγκόσμιων αδιεξόδων. Περισσότερο από όλους πλησιάζει η αλήθεια για τα ευρωπαϊκά επιτελεία που επέβαλαν ακραία φτώχια σε λαούς στο όνομα της επανεκκίνησης. Με ακλόνητη σιγουριά για την κατοχή της απόλυτης αλήθειας, τσάκισαν κάθε αντίθετη άποψη, κάθε διεκδίκηση, με πιο κλασικό το ελληνικό παράδειγμα. Αντιμετώπισαν τις μικρές και μεγάλες κοινωνικές τραγωδίες που εξελίσσονταν, με περίσσια κοινωνική αναλγησία. Με το επιχείρημα ότι οι ίδιοι οι λαοί ήταν υπεύθυνοι για την κρίση, ότι ζώντας πέρα από τα όρια τους δημιούργησαν τεράστια χρέη που τώρα θα πρέπει να εξοφληθούν αν είναι να μπει ξανά σε λειτουργία η οικονομία.

Μόνο που δεν μπαίνει. Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας και των υπολοίπων υπερχρεωμένων χωρών δεν είναι αποτέλεσμα του δανεισμού που στοιβάχτηκε σε τεράστια χρέη, αλλά τα χρέη είναι αποτέλεσμα προβλημάτων που δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Που πηγάζουν από ιστορικούς, πληθυσμιακούς και γεωγραφικούς όρους που επέτρεψαν την δημιουργία υποδομών και τεχνολογίας στην Γερμανία, για παράδειγμα, που ο ευρωπαϊκός νότος δεν θα μπορούσε ποτέ να ανταγωνιστεί. Ότι και να έκανε. Που και να μπορούσε, όσο πιο αποτελεσματικά μπορούσε, τόσο πιο πολύ η φτώχεια θα μεταφερόταν από την Ελλάδα, τον ευρωπαϊκό νότο, στην Γερμάνια, τον ευρωπαϊκό βορά. Θα άλλαζαν απλά οι ρόλοι. Ο νότος θα μετατρεπόταν σε Γερμανία και η Γερμανία σε νότο.

Ακόμα και στις καλές εποχές, δεν μπορούσαν να γίνονται όλοι μαζί πιο ανταγωνιστικοί και όλοι μαζί να αναπτύσσονται. Αυτός είναι ο σύγχρονος κόσμος της οικονομίας της αγοράς που οι θεσμοί και οι ιθύνοντας τρέμουν την αποκάλυψη του. Αυτή ήταν η πιο μεγάλη αλήθεια της εποχής της ανάπτυξης που μπορούσε να συγκαλύπτεται με δανεικά στους αδύνατους.

Και ενώ η ανάπτυξη ήταν για λίγους, η κρίση είναι για όλους. Το γεγονός ότι η γερμανική τεχνολογία είναι αρκετή για να καλύψει σε πολλά επίπεδα τις ανάγκες της χώρας αλλά και του ευρωπαϊκού νότου, και όχι μόνο, σε πολλούς τομείς, την έχει κάνει απόλυτα εξαρτώμενη από τον ευρωπαϊκό νότο. Χωρίς αυτόν η Γερμανία κατρακυλά στον βούρκο, μπαίνει σε βαθειά κρίση. Δεν είναι τυχαία τα μαγειρέματα, οι απάτες που όλοι μαζί έκαναν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να ανταποκριθεί η Ελλάδα στα ευρωπαϊκά κριτήρια, για να μπορεί να δανειστεί.

Τα δανεικά στην Ελλάδα, τον ευρωπαϊκό νότο, ήταν τόσο απαραίτητα για αυτόν, όσο και για την Γερμανία. Χωρίς τα δανεικά του ευρωπαϊκού νότου, η γερμανική εξαγωγική βιομηχανία θα πληγόταν καίρια, η γερμανική οικονομία θα έμπαινε σε πορεία κρίσης και το γερμανικό θαύμα θα έπαυε να είναι θαύμα, με την επίσημη ιστοριογραφία να μην μπορεί να εξηγήσει γιατί.

Για τις ανεπτυγμένες χώρες οι εξαγωγές στους υπόλοιπους, είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Χρεώνονταν οι έλληνες, ο νότος, για να στηρίζουν τις γερμανικές εξαγωγικές βιομηχανίες. Τώρα που οι δυνατότητες των δανεικών να δίνουν ζωή στους αδύνατους έφτασαν στο τέλος τους, η κρίση του νότου τραβά την Γερμανία μαζί του.

Ποιος τελικά χρωστά ποιού, ποιος έχει την ευθύνη για να εξοφλήσει και πως ξεμπλοκάρει η ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία;

ΤΟ ΠΑΙΓΝΙΔΙ ΤΩΝ ΦΟΥΣΚΩΝ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Για τις ανεπτυγμένες χώρες, οι εξαγωγές στους υπόλοιπους είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Για αυτό και τα δανεικά στους υπόλοιπους, για να μπορούν να αγοράσουν τις εξαγωγές των ανεπτυγμένων, είναι τόσο απαραίτητα σε αυτούς που δανείζονται όσο και σε αυτούς που εξάγουν.

Τα δανεικά όμως στους υπόλοιπους, είναι ζήτημα ζωής και θανάτου και για τις τράπεζες.
Τεράστια κεφάλαια γερμανικών εξαγωγικών εταιρειών που δεν είχαν που να επενδυθούν, ήταν «αποθηκευμένα» σε γερμανικές τράπεζες την δεκαετία του 2000.

Μόνο που το χρήμα δεν μπορεί να αποθηκευτεί στις τράπεζες. Αν δεν διοχετευτεί σε δάνεια, τα οποία θα φέρουν στις τράπεζες περισσότερα από όσα οι ίδιες πληρώνουν στους καταθέτες, ακολουθούν χρεωκοπίες.

Οι γερμανικές τράπεζες, και άλλες, διασώζονται τότε, στέλνοντας αυτά τα κεφάλαια στην Ιρλανδία και στην Ελλάδα σε πρώτη φάση (Ναι, Ιρλανδία και Ελλάδα διέσωσαν τις γερμανικές τράπεζες).

Στην Ιρλανδία τα δανεικά παίρνει τράπεζα, που τα δανείζει σε εργολάβους, που σε συνεννόηση με τους πολιτικούς αλλάζουν τους συντελεστές δόμησης και ξεκινά το «θαύμα».

Οι εργολάβοι δανείζονται, κτίζουν σπίτια που μπαίνουν υποθήκη και επιτρέπουν στους καταναλωτές να δανείζονται, τεράστια συγκροτήματα εμφανίζονται στα προάστια του Δουβλίνου, οι τιμές των ακινήτων αυξάνονται, η οικονομική δραστηριότητα παίρνει τα πάνω της και η Ιρλανδία γίνεται «μοντέλο» ανάπτυξης. (Στοιχεία από διάλεξη του Βαρουφάκη, «Πώς να βγούμε από την κρίση»).

Στην Ελλάδα δανείζεται το δημόσιο και τα δίνει στους εργολάβους- αυτή είναι η μόνη διαφορά με την Ιρλανδική περίπτωση.

Η Ελλάδα δεν γίνεται ακριβώς μοντέλο ανάπτυξης, αλλά η οικονομία λειτουργεί. «Λεφτά υπάρχουν» όπως διαβεβαίωσε και ο Γιώργος Παπανδρέου, λίγο άκαιρα δυστυχώς. Είχαν ήδη εξαφανιστεί από την παγκόσμια αγορά μετά το 2008 που έσκασε η Αμερικανική χρηματοπιστωτική φούσκα.

Οι Τράπεζες όχι μόνο δεν μπορούν πια να δανείσουν αλλά αρχίζουν να κυνηγούν για να πάρουν πίσω αυτά που είχαν δανείσει. Σταματά ο οικοδομικός οργασμός, στενεύει το παζάρι, ξεκινούν πτωχεύσεις και ανεργία, πέφτουν οι τιμές, ο κόσμος αρχίζει να χρωστά περισσότερα από την αξία του σπιτιού που έκτισε. (Το ίδιο)

Οι Έλληνες εργαζόμενοι που την εποχή του «θαύματος» μπορούσαν και δούλευαν δυο δουλειές και δανείστηκαν, τώρα μένουν ξεκρέμαστοι. Αδυνατούν να πληρώνουν για τα δάνεια τους και γίνονται… υπεύθυνοι για την κρίση.

Το παιγνίδι του οικοδομικού οργασμού όμως, ήταν το μόνο που ο ελληνικός καπιταλισμός μπορούσε να παίξει, μια και η παραγωγικότητα του έλληνα εργαζόμενου είναι πολύ πιο χαμηλή από αυτήν του γερμανού. Που το έπαιξε σε αγαστή συνεργασία με το γερμανικό κεφάλαιο που εξαρτιόταν και από αυτό το παιγνίδι.

Στην χαμηλή παραγωγικότητα στέκονται όλοι οι εκπρόσωποι της επίσημης κοινωνίας. Σε αυτό που κανένας δεν στέκεται είναι στην αιτία της χαμηλής παραγωγικότητας που δεν είναι άλλη από την χρόνια έλλειψη επενδύσεων από το ελληνικό κεφάλαιο στην πραγματική παραγωγή. Γεγονός που, και αυτό, έχει τους λόγους του.

Ότι και να έκανε το ελληνικό κεφάλαιο δεν θα μπορούσε να συναγωνιστεί το γερμανικό. Έτσι, με εξαίρεση την οικοδομική βιομηχανία και κάνα δυο άλλους τομείς, αρκείτε στο να δανείζεται,ώσπου μπορούσε να το κάνει, και να βγάζει τα λεφτά του εκτός Ελλάδας, σε προσωπικούς λογαριασμούς, αφήνοντας τις επιχειρήσεις να διαλύονται. (Κathimerini.gr - 5.9.2014)
Η διαφθορά και η παραοικονομία δεν είναι η λόγοι που οδήγησαν στην κρίση. Η διαφθορά και η παραοικονομία είναι σύμφυτα με τον παρασιτικό τρόπο που επιβίωνε ο ελληνικός καπιταλισμός, στην έλλειψη δυνατοτήτων για επιβίωση μέσα από μη παρασιτικό τρόπο, από πραγματική παραγωγή, δημιουργία πραγματικού πλούτου.

ΤΟ ΠΑΙΓΝΙΔΙ ΤΩΝ ΦΟΥΣΚΩΝ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Το παιγνίδι των φουσκών, του δανεισμού και της διαφθοράς που εξελίχθηκε στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, ήταν παιγνίδι που στήθηκε σε όλο τον κόσμο, με συντονιστή το αμερικάνικο τραπεζικό σύστημα. Ήταν ο τρόπος προσωρινής διάσωσης του παγκόσμιου συστήματος.

«Ο τομέας FIRE (όπως ονομάστηκαν από τα αρχικά τους οι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί, οι Ασφαλιστικές και οι Εταιρείες Ακινήτων - Finance, Insurance, Real Estate) συνεισφέρει τώρα περισσότερο στο αμερικανικό ΑΕΠ από ότι η βιομηχανία…» (John Eatwell and Lance Taylor, Global Finance at Risk, πρώτη έκδοση 2002, σελ 49).
Οι αμερικάνικες τράπεζες κράτησαν την αμερικανική οικονομία ζωντανή, και συνεπακόλουθα την παγκόσμια, μαζεύοντας χρήμα από όλο τον κόσμο.

 «Η LehmanBrothers αγόραζε τις υποθήκες (σπιτιών) που άξιζαν 300 χιλιάδες δολάρια η κάθε μια σε ποσότητα δέκα χιλιάδων κάθε φορά, τις έδενε σε εγγυημένα ομόλογα και τα πουλούσε στην αγορά... 1% τόκος σε μια δέσμη 3 δις δολαρίων... αυτό σημαίνει 30 εκατομμύρια στο εισόδημα της Lehman..”(Larry Macdonald - ένας από τους Αντιπροέδρους της Lehman Brothers – Colossal Failure of Common Sense, σελ 135).

Αυτό το χρήμα ξόδευαν οι Αμερικανοί για κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων και από την Κίνα. Χρήμα που με τη σειρά τους οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν ξανά για να αγοράσουν τα αμερικάνικα ομόλογα δίνοντας το πίσω στους Αμερικανούς. Και ο κύκλος συνεχιζόταν.
Το όλο σύστημα, θα πει ο Βαρουφάκης, ήταν

«Ένα σύστημα πάρα πολύ ασταθές για να επιβιώσει στο διηνεκές, αλλά και ένα σύστημα που συνέβαλε στη διατήρηση για δεκα­ετίες μιας παγκόσμιας ηρεμίας (ασταθούς, είναι η αλήθεια) η οποία βασιζόταν στη συνεχή εθελοντική ροή κεφαλαίων που μπορεί να ερμηνεύσει κανείς ως ‘δώρα υποτέλειας’ (αντί για φόρους) από την παγκόσμια περιφέρεια προς την αμερικάνικη μητρόπολη, τα οποία ‘δώρα’ η μητρόπολη, με τη σειρά της, τα χρησιμοποιούσε (καταναλώνο­ντάς τα) για να κρατά την περιφέρεια ακμαία» (Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος, ελληνική έκδοση 2012, σελ. 63).

Ο Larry Macdonald, που χαρακτήρισε την οικιστική βιομηχανία των ΗΠΑ σαν τις νέες μηχανές ATM του αμερικάνικου πληθυσμού, αναφέρει:

«…χρήμα που δεν ήταν χρήμα, τιμές σπιτιών που δεν ήταν πραγματικές τιμές, υποθήκες που δεν βασίζονταν σε οποιοδήποτε ορισμό της πραγματικότητας»(Colossal Failure of Common Sense, σελ 133).

Με αυτό τον τρόπο δημιουργείτο οικονομική δραστηριότητα.

«...Countrywide, New Century και Nova Star (Κτηματομεσιτικές εταιρείες), μεταξύ άλλων… δημιούργησαν περισσότερο από 1 τρις δολάρια οικονομικής δραστηριότητας.(Το ίδιο, σελ133).

 «Τη χρονιά του 2006, ίσως το 50% της ανάπτυξης των ΗΠΑ ήταν ψεύτικη – CDO, CMBSc, CLO και MBSc (χρηματιστικά εργαλεία) (Το ίδιο, σελ 256).

«…τεράστια ποσά, δισεκατομμύρια δολάρια- πάντα ονομάζοντας τα νέα τους παιγνίδια εγγυημένα, παιγνίδια που ήταν ωρολογιακές βόμβες… (Το ίδιο, σελ162)

Την ουσία του όλου παιγνιδιού διατυπώνουν με εξαιρετικό τρόπο οι John Eatwell and Lance Taylor

«Η στρατηγική δανεισμού των ΗΠΑ έχει γίνει σημαντικό στοιχείο στη διατήρηση της ζήτησης σε όλο τον κόσμο. Αν η στρατηγική των ΗΠΑ αναγκαζόταν να αλλάξει, αυτό θα είχε σοβαρές επιπτώσεις για τη μελλοντική σταθερότητα και ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας». (Global Finance at Risk, σελ122)

Αυτό ακριβώς έγινε το 2008. Η στρατηγική δανεισμού των ΗΠΑ άλλαξε, κατάρρευσε, δίνοντας το έναυσμα για κατάρρευση της παγκόσμια. Φέρνοντας στην επιφάνεια μικρή μόνο δόση και της απίστευτης διαφθοράς που είχε επικρατήσει.

Οι διεφθαρμένοι τραπεζίτες και πολιτικοί σε κάθε χώρα είναι υπεύθυνοι για τον ρόλο που επέλεξαν να παίξουν στην τυφλή πορεία επεκτάσεων, ανεξέλεγκτου δανεισμού και διαφθοράς. Δεν είναι όμως υπεύθυνοι για την δημιουργία της.

Το ζήτημα της εποχής είναι ο πραγματικός κοινωνικός έλεγχος των τραπεζών και η αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών αναγκών της οικονομίας μακριά από το κίνητρο για κέρδη των ιδιωτικών τραπεζών και πολιτικές αποφάσεις για συμφωνημένη διαγραφή του χρέους, για το οποίο οι λαοί δεν έχουν ευθύνη, χωρίς την διαγραφή του οποίου δεν ξεμπλοκάρει το παγκόσμιο σύστημα.

ΤΟ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟ $230 ΤΡΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ

Μέσα στο 2016 το παγκόσμιο συνολικό χρέος (Δημόσιο, Εταιρικό, Νοικοκυριών) έφτασε το ασύλληπτο $230 τρις.

Το 2007 που φάνηκαν τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης κατάρρευσης του 2008, το συνολικό παγκόσμιο χρέος ήταν $142 τρις (Πηγές: McKinsey Global Institute και Neil Irwin, New York Times). Με το τέλος του 2014 κυριολεκτικά σκαρφάλωσε στα 199 τρις (ίδιες πηγές με τις πιο πάνω)

Σήμερα, λιγότερο από δέκα χρόνια αργότερα, εκτινάχτηκε στο $230 τρις, αύξηση πάνω από 60% (υπολογισμός βασισμένος σε στοιχεία της ING στα μέσα του 2015)

Το συνολικό παγκόσμιο χρέος έχει ξεπεράσει το 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ, της συνολικής δηλαδή παραγωγής των χωρών του πλανήτη μέσα σε ένα χρόνο. Κοντά στο διπλάσιο, σαν ποσοστό του ΑΕΠ, του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Όσο και αν τελικά υπάρξει κάποια απόκλιση των υπολογισμών με αυτά που θα καταγραφούν σαν πραγματικά στοιχεία στα μέσα του 2016, το αδιαμφισβήτητο είναι ότι η παγκόσμια οικονομία έχει τώρα πολύ πιο μεγάλο χρέος από ότι στο ξεκίνημα της κρίσης.

Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις για τις τύχες των λαών, διέγνωσαν ότι για το χρέος πριν το 2008 ευθύνη είχαν οι λαοί. Όπως ο ελληνικός, που «ζούσε πέρα από τα όρια του». Και φτωχοποίησαν τον λαό, τους λαούς, για να αντιμετωπίσουν το χρέος. Και όμως, στον 7ο χρόνο των πολιτικών λιτότητας στην Ευρώπη αλλά και αλλού, με στόχο τη μείωση του χρέους, το παγκόσμιο χρέος έχει αυξηθεί με ένα δραματικό, χωρίς προηγούμενο τρόπο, σε ποσά έξω από κάθε δυνατότητα να εξοφληθούν.

Συσσωρεύτηκε σε ανεξόφλητα ποσά ένα χρέος που στόχος της δημιουργίας του ήταν να βοηθήσει την ανάπτυξη, την ίδια στιγμή που καμιά ανάπτυξη έγινε κατορθωτή. Η παγκόσμια οικονομία βυθίζεται ξανά σε κάθε γωνιά της υφηλίου.

Συσσωρεύτηκε σε απίστευτα ποσά, και με ρυθμούς που προκαλούν τρόμο αυτούς τους τελευταίους καιρούς, ένα χρέος που στόχος του ήταν η αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης που είχε σαν αιτία της το χρέος.

Απίστευτες αντιφάσεις, αντιφάσεις που τρομάζουν, που καταδεικνύουν πάνω από όλα ότι οι οικονομικές πολιτικιές που οι στρατηγοί της οικονομίας εφαρμόζουν παγκόσμια, καμιά σχέση έχουν με το πρόβλημα.

Το χρέος δεν έχει μειωθεί ούτε σε μια σημαντική οικονομία.

Νέα έκθεση του McKinsey Global Institute (MGI), με τίτλο «Το χρέος και η (όχι μεγάλη) απομόχλευση» ( Debt and (not much) deleveraging), παρουσιάζει πως εξελίχτηκε το χρέος σε 47 χώρες —22 ανεπτυγμένες και 25 αναπτυσσόμενες— από το 2007 μέχρι το 2014.
Η έκθεση, που εστιάζεται στο χρέος της πραγματικής οικονομίας, (κυβερνήσεις, μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά), αναφέρει ότι η αναλογία χρέους/ΑΕΠ έχει αυξηθεί σε όλες τις 22 ανεπτυγμένες οικονομίες που περιλαμβάνονταν στο δείγμα, κατά περισσότερο από 50% σε πολλές περιπτώσεις. Απίστευτη εξέλιξη μέσα σε επτά χρόνια.

Δεν υπάρχει διαφυγή. Αυτό το ποσό είναι ανεξόφλητο. Και αποτελεί τη πιο δυσοίωνη από όλες τις οικονομικές εξελίξεις του τελευταίου καιρού, στον οποίο μόνο τέτοιες κυριάρχησαν.
Είναι μέσα σε αυτό το κλίμα που ο Άνχελ Γκουρία, επικεφαλής του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), δήλωσε ότι «οι κεντρικές τράπεζες στον κόσμο βρίσκονται πολύ κοντά στα όρια της ικανότητάς τους να τονώνουν τις οικονομίες» (3.9.2016).

Έχουν και οι ίδιοι πια απελπιστεί.

Η πορεία της λιτότητας στην Ευρώπη και της διάσωσης των τραπεζών παγκόσμια, δείχνει τα όρια της με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο.

Το χρέος είναι έτοιμο να εκραγεί και ένα νέο 2008 κτίζεται ξανά σε πολύ δυσμενέστερους όρους.

του Σωτήρη Βλάχου