ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΝΕΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

'Ενα 2008 κτίζεται ξανά

«Με το τέλος του 2015, τα περισσότερα χρηματιστήρια είχαν τα χειρότερα χρονιάτικα αποτέλεσμα τους από την Μεγάλη Ύφεση το 2009» (Dr ΜichaelRoberts, Προβλέψεις για το 2016)

Η κατάσταση επιδεινώθηκε την πρώτη εβδομάδα του χρόνου όταν σε μια μέρα τα δύο κινέζικα χρηματιστήρια κατέγραψαν πτώση 7% στα πρώτα 30 λεπτά μετά το άνοιγμα τους. Φοβούμενες πραγματική κατάρρευση, οι Αρχές τα έκλεισαν. Κάτι που όμως δεν ήταν αρκετό για να αποτρέψει την άμεση αρνητική επίδραση στις χρηματαγορές του κόσμου, της Ευρώπης, της Ελλάδας που σημείωσε πτώση 5%. Αναδεικνύοντας ξανά το πιο καίριο χαρακτηριστικό της εποχής: την χωρίς προηγούμενο αλληλεξάρτηση των οικονομιών του κόσμου.

Οι μετοχές στις ΗΠΑ έχασαν 10% της αξίας τους (Δεκέμβρης, Ιανουάριος).  «Αυτό δεν είναι ακόμα κραχ… που συνήθως εκτιμάται στα 20% πτώση. Αλλά πάει προς αυτή τηνκατεύθυνση… (Dr Μichael Roberts, Will China pull down the world?)

Στα $2 τρις υπολογίζονται οι απώλειες από τις αξίες των μετοχών από τα χρηματιστήρια του κόσμου μέχρι την πρώτη εβδομάδα του χρόνου.

Ο κλονισμός των χρηματιστηρίων αντανακλά την πολύ κακή κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία δεν συνήλθε ποτέ μετά το 2008, παρά τις επανειλημμένες εξαγγελίες των πολιτικών εκπροσώπων του κεφαλαίου για επικείμενη επανεκκίνηση.

Αντί επανεκκίνηση, έχουμε νέα βουτιά. Οι ρυθμοί ανάπτυξης της Κινέζικης οικονομίας πέφτουν στο χειρότερο σημείο εδώ και δεκαετίες, σπρώχνοντας σε περεταίρω επιδείνωση την οικονομική κατάσταση των αναδυομένων οικονομιών, «πολλές από τις οποίες είναι ήδη σε ύφεση (Βραζιλία, Ρωσία, Νότιος Αφρική κλπ), (Το ίδιο), σαν αποτέλεσμα της κρίσης στις ανεπτυγμένες χώρες. Περεταίρω επιδείνωση, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πολύ πρόσφατη μείωση της τιμής του κινέζικου νομίσματος, που καθιστά τις εξαγωγές αυτών των χωρών στην Κίνα πιο ακριβές.

Η Κίνα αποτέλεσε την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας για δεκαετίες. Με πολιτικές αντίθετες από το νεοφιλελεύθερο δόγμα, με κεντρικό κρατικό σχεδιασμό και κρατικές επενδύσεις. Και κράτησε την παγκόσμια οικονομία σε κάποια λειτουργία μετά την κατάρρευση του 2008, αποτρέποντας μια δεύτερη καθίζηση να ακολουθήσει αυτήν του 2008.

Ο παράγοντας αυτός αρχίζει τώρα να παίζει αντίστροφο ρόλο. Αυτό μαζί με την ύφεση στον ανεπτυγμένο κόσμο, φέρνει τις οικονομίες των αναδυομένων χωρών σε πραγματικά αδιέξοδα.
Συνολικά για τις χώρες, «Η ζήτηση για πετρέλαιο έχει μειωθεί απότομα και το στοκ σε πετρέλαιο έχει αυξηθεί στο ρεκόρ των 3δις βαρελιών» ( DrMichaelRoberts, H παγκόσμια οικονομία σήμερα –ένα δηλητηριώδες κατασκεύασμα, Δεκέμβρης 2015) .Που μαζί με την κατάρρευση της ζήτησης για πετρέλαιο, είχαν να αντιμετωπίσουν και την κατρακύλα στην τιμή του. Όπως και την μείωση στις παραγγελίες άλλων, βασικών πρώτων υλών, που «Έχουν καταρρεύσει… στο πιο χαμηλό επίπεδο εδώ και 30 χρόνια» (Το ίδιο)

Η Βραζιλιάνικη οικονομία, από τα «θαύματα» του νεοφιλελεύθερου δόγματος, συρρικνώθηκε κατά 4,5%.

Με δανεικά χρηματοδότησαν την εξαγωγική τους βιομηχανία οι αναδυόμενες οικονομίες. Που άνθησε όταν οι ανεπτυγμένες οικονομίες λειτουργούσαν και απορροφούσαν πετρέλαιο και πρώτες ύλες. Δανεικά που εξασφάλιζαν σε δολάρια με πολύ χαμηλό επιτόκιο, συσσωρεύοντας χρέος. Τόσο δημόσιο όσο και εταιρικό, το οποίο τριπλασιάστηκε από το 2009 (δείκτης της Bank of America Merrill Lynch) σαν αποτέλεσμα των επιπλέον δυσκολιών της κρίσης. Αυτή είναι μια εκπληκτικά δραματική επιδείνωση μέσα σε έξι χρόνια. Το γεγονός αυτό μαζί με την κατάρρευση της εξαγωγικής βιομηχανίας τώρα, συντελεί στην δημιουργία μιας δραματικής κατάστασης.
Στην δραματική κατάσταση προσθέτει και η κατάρρευση στις αξίες των νομισμάτων των χωρών, που έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα η εξυπηρέτηση των δανείων τα οποία ήταν σε δολάρια να γίνεται ακόμα πιο ακριβή, αφού τώρα χρειάζονταν περισσότερα τοπικά νομίσματα για την αγορά δολαρίων. «Εταιρείες στις αναδυόμενες αγορές ξεκινούν να μην ανταποκρίνονται στις πληρωμές των δανείων τους πιο συχνά από ότι εταιρείες στις ΗΠΑ» (Το ίδιο)
Την ίδια ώρα, τα ιδιωτικά κεφάλαια που ήταν επενδυμένα στις χώρες, έκαναν μαζική έξοδο –αυτά τα ίδια κεφάλαια που με μόνο κριτήριο το ιδιωτικό κέρδος, μένουν ή φεύγουν, αποφασίζουν ποιος ζει και ποιος πεθαίνει. Περισσότερο από 1 τρις δολάρια άδειασαν οι χώρες από τον Ιούλιο του 2014 έως τον φετινό Αύγουστο. Ποια είναι τα στοιχεία και η κατάσταση τώρα;

Η έξοδος αυτή αποτελεί μια απίστευτα ανελέητη αφαίμαξη. Που ενώ όλοι οι ανά τον κόσμο ιθύνοντες ξέρουν ότι οδηγεί τις χώρες σε βαθειά κρίση, κανένας τους δεν θα αποδώσει ευθύνες στα ιδιωτικά αυτά κεφάλαια. Και αυτή η κρίση θα ερμηνευτεί, κατά πάσα πιθανότητα, με το κλισέ πια της εποχής, ότι οι λαοί και αυτών των χωρών ζούσαν πέραν από τις δυνατότητες τους.

Τα «θαύματα» -έτσι είχαν ονομάσει τις αναδυόμενες- τώρα καταρρέουν με κάθε σημασία της λέξης. Ανοίγοντας τους ασκούς του Αιόλου για τις οικονομίες του κόσμου ολόκληρου, σαν αποτέλεσμα της απόλυτης αλληλοσύνδεσης αυτών που δανείζονται με αυτούς από τους οποίους δανείστηκαν αλλά και αντίστροφα, αυτών που εξάγουν με αυτούς που εισάγουν.
Η μοίρα του κόσμου ολόκληρου είναι κοινή σε αυτή την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Από την Βρετανία που παρουσιαζόταν σαν να είχε αφήσει την ύφεση πίσω της, όπου ο George Osborne, στέλεχος του Συντηρητικού Κόμματος Βρετανίας, μέλος της Βουλής από το 2001 και Υπουργός Οικονομικών από το 2010, δήλωσε ότι η Βρετανία είναι αντιμέτωπη με «ένα κοκτέιλ απειλών». Μέχρι το φαινομενικά απόρθητο φρούριο πλούτου, την Σαουδική Αραβία, που έχει εξαγγέλλει προϋπολογισμό λιτότητας και που προγραμματίζει να πουλήσει μέρος της κρατικής εταιρείας πετρελαίου Aramco.

Την ίδια στιγμή που οι ευρωπαϊκοί θεσμοί βάφτισαν την κρίση εθνική, ελληνική στην Ελλάδα, Κυπριακή στην Κύπρο, και τιμωρούν τους λαούς με απάνθρωπα μέτρα, οι μηχανισμοί της παγκόσμιας αγοράς στήνουν ξανά σκηνικό ανάλογο με του 2008. Σε πολύ δυσμενέστερους μάλιστα όρους. Με πιο εκπληκτικό και ταυτόχρονα τρομακτικό, το παγκόσμιο συνολικό χρέος που ξεπέρασε τα 200 τρις δολάρια -ότι ασύλληπτο και να σημαίνει αυτό το μέγεθος χρέους. Που από μόνο του δείχνει την απόλυτη χρεωκοπία των οικονομικών πολιτικών που εφάρμοσαν με στόχο την μείωση του χρέους.

Κοντά στα έξι χρόνια επανειλημμένων εξαγγελιών από τους προγραμματιστές του κεφαλαίου και τους πολιτικούς τους εκπρόσωπους, ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τα μνημόνια και την λιτότητα και ότι η επανεκκίνηση, εθνική, ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια επίκειται, η παγκόσμια οικονομία βυθίζεται ξανά.

Στις τόσο σημαντικές εξελίξεις, δεν θα μπορούσαν πια να κλείσουν εντελώς τα μάτια, τα στρατηγικά κέντρα του παγκόσμιου συστήματος.

Η Λαγκάρτ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, πρόβλεψε ότι  «Η παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι απογοητευτική και άνιση το 2016».

Ο Kaushik Basu αντιπρόεδρος και ανώτατος οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, διαπίστωσε ότι, «υπάρχουν σοβαρά ρήγματα κάτω από την επιφάνεια».

Η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρθηκε σε ενδεχόμενη «τέλεια καταιγίδα», σε έκθεση της που δημοσιοποιήθηκε τις πρώτες μέρες του 2016. Χαρακτηρισμό τον οποίο και εμείς χρησιμοποιήσαμε σε κείμενο μας στην Χαραυγή μέσα στον Δεκέμβρη, με τίτλο, «Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά».

Ο αποκαλούμενος πατέρας των χρηματιστηρίων, Τζορτζ Σόρος, δήλωσε, από το βήμα συνεδρίου στη Σρι Λάνκα, όπως μετάδωσε το Bloomberg στις 7 Ιανουαρίου, ότι «υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα, που μου θυμίζει την κρίση που είχαμε το 2008». Κάτι στο οποίο επίσης είχαμε αναφερθεί σε κείμενο μας στην Χαραυγή τον Δεκέμβρη, με τίτλο, «Ένα 2008 κτίζεται ξανά».

Σωτήρης Βλάχος