marxoudi_web1ekfrasi_logolhs_logo

 

ΜΥΡΙΑΝΘΗ

 

Χριστος ανέστη εκ νεκρων
θανάτω θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασι
ζωην χαρισάμενος!

Μέσα στη θλίψη που πλανιόταν στην ατμόσφαιρα της εκκλησίας έψαλλα μέσα-μου το «Χριστος Ανέστη» μαζι με όσους σιωπηρα ή κανονικα το έψαλλαν ακολουθώντας την παραίνεση του ιερέα.  Κι εκείνη τη στιγμη δημιουργήθηκαν στη σκέψη-μου εικόνες πολύ διαφορετικες από τις εικόνες της Ανάστασης και των Μυροφόρων μπροστα στον κενο τάφο.  Και μπορει να μην αναπαύτηκε η ψυχη-μου, μα ένα βάλσαμο σίγουρα άρχισε να μαλακώνει τη θλίψη του θανάτου.  Και η σκέψη-μου άρχισε να ανατρέχει στον Ρίτσο:

 

Γλυκέ μου εσύ δε χάθηκες, ωιμέ,
μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε μου, στις φλέβες ολουνών,
καημέ, έμπα βαθιά και ζήσε.

Τί είναι σε τελευταία ανάλυση η θρησκεία; Τίποτε παραπάνω και τίποτε λιγότερο από μια συμβολικη απεικόνιση της κοινωνίας.  Είναι η αγωνία να καταλάβει το άτομο τη σχέση-του με το σύνολο.  Είναι το συνδετικο υλικο που διατηρει τη συνεκτικότητα της κοινότητας.  Είναι οι δομες που επιβάλλουν τη θέληση του συνόλου πάνω στο άτομο.  Δομες που έχουν απαχθει από το ιερατείο, τους παπάδες, τους δεσπότες και τους αρχιεπισκόπους.  Δομες αναγκαίες για την ίδια την ύπαρξη της κοινωνίας, τροποποιημένες για τη συντήρηση της εκάστοτε εξουσίας.

 

Δεν είναι δύσκολο να διαβάσει κανεις τα ιερα βιβλία με τη δικη-του παραλλαγη στο συμβολισμο-τους.  Αν μπόρεσαν να επιβιώσουν σαν κείμενα τόσους αιώνες, οφείλεται κύρια σ’ αυτή την ευελιξία του συμβολισμου-τους.  Όποτε το ιερατείο προσπάθησε να δώσει κυριολεκτικη ερμηνεία των κειμένων το αποτέλεσμα ήταν σκοταδιστικα αδιέξοδα και παραλογισμοι.  Ωστόσο, όσο φωτισμένοι κι αν ήταν ορισμένοι ιεράρχες, στέκονταν πάντα με φόβο μπροστα στην ευελιξία μιας αλληγορικης ανάγωνσης των γραφων.  Ηταν πάντα καχύποπτοι και τρομοκρατημένοι με τη δυνατότητα αιρετικων αναγνώσεων που μπορούσαν να αμφισβητήσουν τη δικη-τους εξουσία.

 

Από την πλευρα-τους οι επαναστάτες τις περισσότερες φορες φτύνουν τη θρησκεία, καίνε τα χλωρα μαζι με τα ξερα.  Βλέποντας την υποκρισία και τον σκοταδισμο του ιερατείου, αποτυγχάνουν να δουν τις ανάγκες που καλύπτει ο λαος με τη θρησκευτικη-του συμπεριφορα.  Είναι έτοιμοι να καταδικάσουν τη θρησκεία στο σύνολό-της σαν «το όπιο του λαου», αποκόπτοντας τη φράση από το υπόλοιπο` της αναφορας του Μαρξ:

 

Η θρησκεία είναι ο στεναγμός του καταπιεσμένου πλάσματος, η καρδιά ενός άκαρδου κόσμου, η ψυχή άψυχων συνθηκών.  Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού. 

Ένα βάλσαμο δηλαδη, για να μαλακώσει τον πόνο της ψυχης-τ0υ.

 

Ας μείνουμε όμως στον πιθανο συμβολισμο της θρησκείας.  Στα Ευαγγέλια και την Αποκάλυψη η φράση «Υιος του Ανθρώπου» χρησιμοποιείται για τον Χριστο 84 φορες και η φράση «Υιος του Θεου» 52 φορες.  Από αυτές τις αναφορες ο Χριστος αναφέρεται στον εαυτο-του σαν «Υιο του Ανθρώπου» 80 φορες και σαν «Υιο του Θεου» 8 φορες.  Οι υπόλοιπες αναφορες είναι από άλλους.  Το θέμα έχει συζητηθει εκτενως από τους χριστιανους θεολόγους αλλα δεν υπάρχει γενικη συμφωνία για τη σημασία-του.  Γιατι λοιπον να μην θεωρήσουμε ότι ο «Θεος» και ο «Ανθρωπος» (με τη σημασία του συνόλου, της ανθρώπινης κοινωνίας) είναι ταυτόσημες έννοιες;  Αν το κάμουμε, ο θάνατος δεν είναι πια το τέλος, υπάρχει η συνέχεια της ύπαρξης του ατόμου μέσα στο σύνολο της κοινωνίας.

 

Και η Ανάσταση.  Μετα την ανάστασή-του ο Χριστος εμφανίστηκε σε πολύ λίγους στενους γνωστους και μαθητες-του.  Το αφήγημα αυτων των εμφανίσεων παραπέμπει αβίαστα σε μια συνειδητοποίηση από τους γνωστους και τους μαθητες-του πως από δω και  μπρος αυτοι θα αποτελούσαν τη φωνη-του, αυτοι θα συνέχιζαν τον αγώνα-του.  Δεν προσπαθω να δώσω θεολογικες ή επιστημονικες ερμηνείες.  Είναι μόνο η δικη-μου προτίμηση για τον τρόπο που διαβάζω τη Βίβλο.

 

Γλυκεια-μου εσυ δε χάθηκες
μέσα στη σκέψη-μου είσαι.
Μέσα στις σκέψεις ολουνων
έμπα βαθεια και ζήσε!

Αυτή την πιο πεζη εκδοχη του Ρίτσου έπαιρνα μαζι-μου όταν έφευγα από το νεκροταφείο.  Και η θλίψη της απώλειας ήταν υπόσχεση για συνέχεια…

 

Θέμος Δημητρίου
2025-05-27