.png){kind=small}
Το «Χριστουγεννιάτικο» μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου
και το Χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Πάπα
Μερόπης Τσιμίλλη
4 του Γενάρη 2024
Όταν η ανθρωπότητα συγκλονίζεται από την ανείπωτη φρίκη της γενοκτονίας στη Γάζα, ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, στο «Χριστουγεννιάτικο» μήνυμά του (που το αποκαλεί Εγκύκλιο για να είναι και πιο επιβλητικό1), δεν βρήκε ούτε μια λέξη να πει, ανάμεσα στις 921, για το αποτρόπαιο έγκλημα.
Σε ένα «Χριστουγεννιάτικο» μήνυμα, ο «ἐλέῳ Θεοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος Νέας Ἰουστινιανῆς καὶ πάσης Κύπρου1» αφιερώνει το πρώτο μέρος, τις 385 λέξεις, για να κάνει σε άπταιστη καθαρεύουσα ένα «μάθημα Θρησκευτικών», όπου αναμασά ιερατικές φλυαρίες. Πουθενά σε ολόκληρο το μήνυμα δεν υπάρχει η λέξη «αγάπη», η λέξη «αλληλεγγύη», η λέξη «ανθρωπιά», και ούτε μία αναφορά ενάντια στους πολέμους, τη φτώχεια, την εκμετάλλευση, την καταπίεση.
Παρότι άθεη, τρέφω σεβασμό σε όσους πιστεύουν ειλικρινά (και δεν καμώνονται τους θρήσκους), και με εξοργίζει που ο Αρχιεπίσκοπος αποφάσισε πως ούτε οι θρήσκοι ούτε οι «θρήσκοι» ενδιαφέρονται για ένα μήνυμα που να εκπέμπει αγάπη και νοιάξιμο, και τους ανάγκασε να ακούσουν κατά τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία την εγκύκλιό του, την οποία ρητά επέβαλε στους ιερείς να διαβάσουν, με σημείωση στο τέλος του κειμένου: «Οἱ Ἐφημέριοι καθίστανται ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἀνάγνωση τῆς ἀνὰ χεῖρας Ἐγκυκλίου, κατὰ τὴ θεία Λειτουργία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων1».
Ακόμα όμως πιο εξοργιστικό είναι το δεύτερο μέρος της εγκυκλίου, όπου το παίζει πολιτικός, με ρητορική μίσους και ακραίου εθνικισμού και με απόρριψη συνομιλιών για τη λύση του Κυπριακού. Κάποτε θα πρέπει επιτέλους να απαιτήσουμε να ζούμε σε ένα κράτος κοσμικό και όχι φονταμενταλιστικό.
Παραθέτω αποσπάσματα1:
«Ἡ κατανόηση τῶν μηνυμάτων τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπαραίτητη καὶ γιὰ ἀφύπνιση ἀπὸ τὸν ἐθνικὸ λήθαργο στὸν ὁποῖο περιπέσαμε. Ὁ Χριστὸς μὲ τὴ διδασκαλία του δίνει στὸν ἄνθρωπο τῆς Κύπρου, σήμερα, νὰ καταλάβει ὅτι εὐτελίζει τὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, ὅταν μπαινοβγαίνει, κάτω ἀπὸ τοὺς δοτοὺς περιορισμοὺς τοῦ κατακτητῆ, τὶς προσωπικὲς ταπεινώσεις καὶ τὸν ἐθνικὸ ἐξευτελισμό, στὰ κατεχόμενα».
«… Τελικὸς καὶ ἀμετάθετος στόχος τῆς Τουρκίας παραμένει ἡ κατάληψη καὶ τουρκοποίηση ὁλόκληρης τῆς Κύπρου. Τοῦτο φαίνεται ξεκάθαρα ἀπὸ τὴν ὅλη στάση της: τὶς προβαλλόμενες συνεχῶς νέες ἀξιώσεις, τὸν συνεχιζόμενο ἐποικισμὸ, τὴ διοχέτευση καθημερινὰ στὶς ἐλεύθερες περιοχές ἑκατοντάδων λαθρομεταναστῶν, τὶς προκλήσεις στὴ νεκρὴ ζώνη καὶ ἄλλα πολλά».
«Ὡς Ἐκκλησία ἔχουμε τὴ γνώμη ὅτι ἡ ἐπιδίωξη ἔναρξης συνομιλιῶν μὲ τοὺς ὅρους τοῦ κατακτητῆ εἶναι ἄκρως ἐπικίνδυνη γιὰ μᾶς. Θὰ μᾶς ἀφήσει ἐκτεθειμένους στὴ διεθνῆ κοινότητα ὅταν ὁ κατακτητὴς θὰ ὑπαναχωρήσει καὶ πάλιν, προβάλλοντας νέες ἀξιώσεις. Ὀφείλουμε νὰ ἐπιλέξουμε νέα πορεία, ποὺ νὰ ἐπανατοποθετεῖ τὸ πρόβλημά μας στὶς σωστές του διαστάσεις, ὡς πρόβλημα εἰσβολῆς καὶ κατοχῆς, νὰ ἐπανακαθορίσουμε στόχους καὶ ἐπιδιώξεις, νὰ ἀνασυνταχθοῦμε».
Σε πιθανή κριτική ότι η πιο πάνω καταγγελτική αναφορά προέρχεται από αντιεκκλησιαστική προκατάληψη, έχουμε από την άλλη, την πολύ αντίπερα άλλη, ένα διαφορετικό Χριστουγεννιάτικο μήνυμα, το μήνυμα του Πάπα Φραγκίσκου. Παραθέτω αποσπάσματα από σχετικά δημοσιεύματα2,3.
Ο Πάπας είπε, «Ο πόλεμος εμποδίζει τον Ιησού να βρει τη θέση του στον κόσμο», «Ικετεύω να επιτευχθεί ειρήνη», «Οι καρδιές μας είναι στη Βηθλεέμ». Εξέφρασε αλληλεγγύη στους ανθρώπους στη Μέση Ανατολή και καταδίκασε «τη μάταιη λογική του πολέμου»
Ζήτησε να σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις «με τον τρομακτικό αριθμό αθώων θυμάτων που προκαλούν» και να επιτραπεί άμεσα η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας… Ζήτησε, επίσης, να μπορέσει να πληροφορηθεί, η διεθνής κοινή γνώμη, σχετικά με τα συμφέροντα και τα τεράστια ποσά που κρύβονται πίσω από τους πολέμους, με την συνεχή παραγωγή όπλων.
Ζήτησε ειρήνη στην Ουκρανία, στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία, ευχήθηκε να ξεπεράσει ο Λίβανος τη φάση αστάθειας που διέρχεται, αναφέρθηκε και στους λαούς της Συρίας και της Υεμένης, οι οποίοι συνεχίζουν να υποφέρουν, καθώς και στις εντάσεις και τις συγκρούσεις που προκαλούν καταστροφές στην περιοχή του Σαχέλ, στο Κέρας της Αφρικής, στο Καμερούν, στη Δημοκρατία του Κονγκό και στο Νότιο Σουδάν.
Και πρόσθεσε: «Ο Υιός του Κυρίου, ο οποίος έγινε ταπεινό παιδί, ας προσφέρει την αναγκαία έμπνευση στις πολιτικές αρχές και σε όλους τους ανθρώπους καλής θελήσεως της αμερικανικής ηπείρου, ώστε να μπορέσουν να βρουν κατάλληλες λύσεις για να ξεπεραστούν οι πολιτικές και κοινωνικές διαφορές, να πολεμήσουν κατά των μορφών φτώχειας που προσβάλλουν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, να απαλείψουν τις ανισότητες και να αντιμετωπίσουν το οδυνηρό φαινόμενο των μεταναστεύσεων. Από τη φάτνη, ο Ιησούς μας ζητά να δώσουμε φωνή σε όσους δεν έχουν: φωνή στους αμάχους, σε όσους πεθαίνουν λόγω έλλειψης νερού και ψωμιού, φωνή σε όσους δεν καταφέρνουν να βρουν δουλειά ή την έχασαν. Φωνή σε όσους είναι υποχρεωμένοι να απομακρύνονται από την πατρίδα τους, σ' αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος, θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή τους, με εξαντλητικά ταξίδια, στο έλεος διακινητών χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς».
Η σύγκριση στους αναγνώστες. Μόνο μία θα υποδείξω, τη σύγκριση των θέσεων Πάπα και Αρχιεπισκόπου για τους μετανάστες και, συναφώς, να θυμίσω το γλυπτό «Angels Unaware» (Άγγελοι εν αγνοία τους) που βρίσκεται από τον Σεπτέμβριο του 2019 στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό για να τιμά τους μετανάστες και πρόσφυγες όλου του κόσμου4. Είναι μια βάρκα με 140 μετανάστες και πρόσφυγες, τόσοι όσα και τα αγάλματα των αγίων στο περιστύλιο της πλατείας του Αγίου Πέτρου. Ο Πάπας Φραγκίσκος που χοροστάτησε τότε της λειτουργίας είπε μεταξύ άλλων:
«Οι αναπτυσσόμενες χώρες συνεχίζουν να στερούνται τα καλύτερα φυσικά και ανθρώπινα αποθέματά τους προς όφελος κάποιων προνομιούχων αγορών. Οι πόλεμοι επηρεάζουν μόνο κάποιες περιοχές του κόσμου, όμως τα όπλα του πολέμου παράγονται και πωλούνται σε άλλες περιοχές που είναι απρόθυμες να δεχτούν τους πρόσφυγες που προέρχονται από αυτές τις διαμάχες».