Ο Δοξασμένος από τους Δυτικούς Γκορμπατσόφ

Η πολιτική διαδρομή του «μεταρρυθμιστή»

Θα ξεκινήσουμε από το τέλος της πολιτικής διαδρομής του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για να αναδείξουμε την άποψή μας για την προσωπικότητα που τόσο είχε και έχει υμνηθεί από το δυτικό πολίτικό κατεστημένο. Από το αδιανόητο τέλος για έναν άνθρωπο που θα ήταν αναμενόμενο να είχε τουλάχιστον κάνει βίωμα του κάποια έστω βασικά στοιχεία της ιδεολογίας στην οποία υποτίθεται αφιέρωσε τη ζωή του.

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, ο Γκορμπατσόφ έφτασε στο σημείο «να διαφημίζει την Pizza Hut, τους αυστριακούς σιδηρόδρομους (OBB), την Apple και τη Louis Vuitton». Είχε τότε δημιουργηθεί μεγάλη συζήτηση για τα πολύ ψηλά ποσά που έπαιρνε ως αμοιβή για αυτές του τις διαφημίσεις, όπως και για τις διαλέξεις του σε συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο.

Καλά έζησε ο Γκορμπατσόφ μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης παρόλο που μεγάλο μέρος των χρημάτων που έπαιρνε τα διέθετε στη χρηματοδότηση του «Διεθνούς Ιδρύματος Κοινωνικό-Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών», ή «Ίδρυμα Γκορμπατσόφ», που δεν έκαναν οτιδήποτε άλλο παρά να αναδεικνύουν τα «μειονεκτήματα του κουμμουνισμού» - την σταλινική εκδοχή του αφού τίποτε άλλο δεν γνώρισε.

Όχι απλά δεν γνώρισαν κάτι άλλο, αλλά αυτό το οποίο υπηρέτησαν, τα «κουμμουνιστικά ιδεώδη», η κομματική ταυτότητα, ήταν το εισιτήριο που επέτρεψε στον Γκορμπατσόφ και τα εκατομμύρια κομματικά στελέχη να ζουν πολύ προνομιακή ζωή σε ένα πληθυσμό που το επίπεδο ζωής του δεν πλησίασε ποτέ το επίπεδο ζωής του ανεπτυγμένου καπιταλισμού. Με τις ζωές των κορυφαίων κομματικών στελεχών να μην έχουν κάτι να ζηλέψουνε από την ζωή των εκατομμυριούχων της Δύσης

Σε αυτό το προνομιακό, προστατευμένο περιβάλλον, για την διαφθορά του οποίου υπάρχουν αναρίθμητα, αδιάψευστα στοιχεία, έζησε ο Γκορμπατσόφ που μέχρι και την ανάδειξη του σε ηγέτη του σταλινικού κράτους, δεν έχει να επιδείξει καμιά κριτική στάση απέναντι σε αυτό το κράτος.

Δεν ασχολήθηκαν με αυτά οι σημερινοί επιτιμητές του. Λίγο τους ενδιέφερε αυτό. Ούτε θα έβρισκαν κάτι για να εκθειάσουν τον άνθρωπο αν οι μεταρρυθμίσεις του αφορούσαν απλά την εισαγωγή δημοκρατίας στη ζωή των ανθρώπων και τον εκδημοκρατισμό του κράτους. Καρφί δεν τους καιγόταν για τις συνθήκες διαβίωσης και τα δημοκρατικά δικαιωμάτων του Σοβιετικού λαού. Αυτό δείχνει όλη η ιστορία τους. Μια ιστορία στήριξης κάθε είδους δικτατόρων φτάνει αυτοί να μην αποτελούσαν εμπόδιο στους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους ρουφούν τον πλούτο του πλανήτη.

Γιατί έγινε ο ήρωας των δυτικών

Αυτό που έκανε τη διαφορά και μετέτρεψε τον Γκορμπατσόφ σε ήρωα τους, «τον άνθρωπο της ειρήνης και του τέλους του ψυχρού πολέμου», ήταν ότι οι ενέργειές του φανερά συνδέονταν με την επιστροφή στον καπιταλισμό. Ούτε να ακούσουν δεν θα ήθελαν για το τέλος του ψυχρού πολέμου αν ο Γκορμπατσόφ μαζί με εκατομμύρια άλλα «κουμμουνιστικά» στελέχη, δεν είχαν οδηγήσει στην κατάργηση της κοινωνίας της κρατικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και την αντικατάστασή της από την ελεύθερη αγορά.

Ο Γκορμπατσόφ, «όπως όλοι», στην εφηβεία του, σε εποχές που ακόμα το σταλινικό κράτος έδειχνε οικονομικές δυνατότητες, υπήρξε σταλινιστής. Πουθενά δεν υπάρχουν αναφορές του που να αμφισβητούν τους διωγμούς και την φοβερά έντονη έλλειψη δημοκρατίας της εποχής.

Μέχρι και το 1979, που έγινε το νεότερο σε ηλικία μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος, ο Γκορμπατσόφ όχι μόνο δεν διαχώρισε την θέση του με οποιοδήποτε τρόπο από το ασφυκτικό περιβάλλον της έλλειψης κάθε δημοκρατικής διαδικασίας, αλλά αποτέλεσε προστατευμένο νέο στέλεχος ανθρώπων όπως ο Γιούρι Αντρόποφ, πρώην διοικητή της KGB και ηγέτη της ΕΣΣΔ εκείνη την εποχή.

Ο Γκορμπατσόφ ήταν στην ίδια κλίκα ευνοούμενων, ανερχόμενων νέων στελεχών όπως ο Πούτιν.

Το ίδιο συνάφι που ακόμα και χρόνια μετά την κατάρρευση του σταλινισμού, τίποτε δεν φαινόταν να τους διαχωρίζει. Ήταν παρόν ο Γκορμπατσόφ την τελετή ορκωμοσίας του Πούτιν το 2000, χρόνια μετά την κατάρρευση του σταλινικού καθεστώτος και του έδωσε ανοικτή στήριξη τουλάχιστον στα δύο πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του, με δηλώσεις όπως, «οι ενέργειες του Πούτιν είναι προς το συμφέρον του λαού» (2002). Όχι μόνο δεν διαχώρισε τη θέση του από αυτόν ακόμα και όταν ολοένα και πιο ξεκάθαρα φαινόταν ο αυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης του, αλλά δεν δίστασε να δηλώσει ότι «ο Πούτιν είναι αφοσιωμένος δημοκράτης, όμως χρησιμοποιεί μια σχετική δόση αυταρχισμού για να σταθεροποιήσει την οικονομία και να ξαναχτίσει το κράτος μετά την εποχή Γέλτσιν».

Το 2003 ο Πούτιν ανταπέδωσε, κάνοντας τον Γκορμπατσόφ αντιπρόεδρο του «Διαλόγου της Αγίας Πετρούπολης», «ένα πρότζεκτ επικοινωνίας και συνεννόησης μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας».

Όπως και ο Γκορμπατσόφ, έτσι και το δυτικό πολιτικό προσωπικό, δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα με τον Πούτιν τότε, παρόλο που φανερά χρησιμοποιούσε «μια σχετική δόση αυταρχισμού» (ο πιο ήπιος δυνατός χαρακτηρισμός των μεθόδων του). Ούτε με τους ολιγάρχες του. Το πρόβλημα με τον Πούτιν, τους ολιγάρχες, τη διακυβέρνηση και την ηθική του, παρουσιάστηκε για τους δυτικούς όταν διαπίστωσαν ότι η παγκόσμια κρίση αφαιρούσε την δυνατότητα συνεννόησης. Ξέχασαν έτσι και την ειρήνη, για την οποίαν δήθεν δόξασαν τον Γκορμπατσόφ και προσπάθησαν να περικυκλώσουν τη Ρωσία, να εξουδετερώσουν κάθε οικονομική και γεωστρατηγική απειλή που αυτή αποτελούσε.

Η απειλή της Σοβιετικής Ένωσης, της κρατικής ιδιοκτησίας απέναντι στην ατομική, αντικαταστάθηκε τώρα από την απειλή ανταγωνιστικών καπιταλισμών σε περιόδους κρίσης.

Τίποτε άλλο δεν υπάρχει πίσω από τους διθυράμβους υπέρ Γκορμπατσόφ και κατάρες ενάντια στον Πούτιν, παρά η τόσο εύπλαστη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τα συμφέροντα, «ηθική» της δυτικής οικονομικής ελίτ.

Σωτήρης Βλάχος

11 Σεπτεμβρίου 2022