Πόλεμος στην Ουκρανία

Καταστροφές και επικίνδυνη αναδιάταξη του παγκόσμιου σκηνικού

Ρευστή και εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση

Η ρευστή και εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση που δημιουργείτε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις που θα είναι δραματικές ειδικά αν δεν τερματιστεί άμεσα, κάνουν τις διαπραγματεύσεις και την ειρήνη να φαίνονται αναπόφευκτες. Την ίδια ώρα όμως οι δηλώσεις και τα τιμωρητικά μέτρα που εξαγγέλλονται δυναμιτίζουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.

Την ίδια ώρα που η κοινή λογική λέει ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουν με αυτό τον τρόπο, ότι θα βρουν τρόπο να ξεφύγουν από το αδιέξοδο, αυτή την ίδια ώρα ο Πούτιν κάνει δηλώσεις για πυρηνική ετοιμότητα της Ρωσίας και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δηλώνει ότι θα κλείσει ο εναέριος χώρος της Ε.Ε. για όλα τα ρωσικά αεροσκάφη, θα απαγορευτούν εντελώς τα μέσα μαζικής επικοινωνίας που ελέγχονται απ' το Κρεμλίνο, θα αποκλείσει τραπεζικά ιδρύματα και την ίδια την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας από διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές, αλλά και θα χρηματοδοτήσουν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία - κάτι που μέχρι χθες η Γερμανία απόκλειε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.

Ήδη οι επιπτώσεις στην οικονομία είναι πολύ σοβαρές, πριν ακόμα μπουν σε εφαρμογή τα μέτρα των Δυτικών, που θα έχουν επιπτώσεις και για τους ίδιους, και πριν ακόμα η Ρωσία απαντήσει με αντίποινα. Οι αυξήσεις των τιμών αποτελούν ένα τεράστιο ζήτημα που προστίθεται στην φτώχεια, ανεργία και υποαπασχόληση και κάνει την κατάσταση αδύνατη για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας σε όλο τον πλανήτη.

Ακόμα όμως και να αποφευχθούν τα χειρότερα, κάτι που εύχεται ο κάθε απλός άνθρωπος, με μια άμεση συμφωνία ειρήνης, απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων και ρητή δέσμευση των ΗΠΑ ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, οι διεθνείς σχέσεις και ισορροπίες έχουν κλονιστεί. Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ πια ο ίδιος.

Ακόμα και να αποφευχθούν τα χειρότερα, όχι μόνο δεν ανοίγει μια νέα σελίδα, αλλά θα είναι θέμα χρόνου το πότε και που θα παρουσιαστεί η επόμενη εκρηκτικών διαστάσεων διένεξη, που θα απειλεί τους λαούς και τον πολιτισμό.

Πίσω από τις σημερινές εξελίξεις βρίσκονται οι πιο βαθιοί γεωπολιτικοί και οικονομικοί ανταγωνισμοί που απαιτούν τις πιο βαθιές τομές και βάζουν στο χαρτί την αναζήτηση του ρόλου της αριστεράς πάνω σε παγκόσμια βάση.

Αδυσώπητοι ανταγωνισμοί

Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που ξέσπασε το 2008 και επιδεινώθηκε με την πανδημία, όξυνε δραματικά τους ανταγωνισμούς κρατών και συνασπισμών για επιβίωση. Οι σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας και ΗΠΑ - Ρωσίας βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από ποτέ.

Η Κίνα αποτελεί τον κύριο εχθρό των ΗΠΑ στον σημερινό κόσμο, κάτι που ο ίδιος ο Μπάιντεν δήλωσε επανειλημμένα στον ένα χρόνο της προεδρίας του. Η ανάγκη τους για ένα να νέο μοίρασμα των πόρων του πλανήτη και των σφαιρών επιρροής που επιβάλλει η κρίση, παίρνει κατεπείγουσα μορφή στην προσπάθεια των βασικών οικονομικών δυνάμεων να βρουν διέξοδο. Η προσπάθεια των ΗΠΑ να επεκτείνουν το ΝΑΤΟ και στα σύνορα της Ρωσίας, έχει περισσότερο στόχο την προσέγγιση τους στην Κίνα παρά την περικύκλωση της Ρωσίας.

Η συμμαχία ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας, Αυστραλίας (συμμαχία AUKUS) και η κάθοδος πολεμικού στόλου τους στα ανοικτά της Κίνας πριν λίγους μήνες, αναφέρθηκε απλά ως είδηση από τα συστημικά ΜΜΕ. Ενώ στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία και της Ρωσικής εισβολής δεν έπαψαν να θρηνούν για την ειρήνη που οι Ρώσοι βάζουν σε κίνδυνο και για τα αθώα θύματα της, δεν αναφέρθηκαν ούτε στιγμή στο τι γυρεύει ο στόλος των τριών χωρών στην Κίνα και στους κινδύνους που αυτή κίνηση εγκυμονεί για την ειρήνη και για τις ζωές των ανθρώπων.

Αυτό που βρίσκεται πίσω από αυτή την εξέλιξη, όπως και πίσω από την κίνηση των ΗΠΑ για επέκταση του ΝΑΤΟ και στην Ουκρανία, (16 χώρες ήταν μέλη της ΝΑΤΟ μέχρι την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, και 31 χώρες είναι σήμερα) είναι κύρια η προσπάθεια του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού να σταματήσει την κινέζικη επέλαση για κυριαρχία στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα.

Η Κίνα δεν αποτελεί ένα κράτος που ιδιωτικά μονοπώλια καθορίζουν αυθαίρετα πολιτική. Το «Κουμμουνιστικό» Κόμμα που αποτελεί την κρατική εξουσία έχει τον κύριο λόγο και η εσωτερική κατάσταση της χώρας δεν είναι ακριβώς η ίδια με αυτές του υπόλοιπου καπιταλιστικού κόσμου. Παρόλα αυτά η ανάγκη της Κίνας για επιβίωση και επέκταση μέσα στα πλαίσια της παγκόσμιας αγοράς, δεν αφήνει άλλα περιθώρια παρά να συμπεριφέρεται ως ένα ακόμα ιμπεριαλιστικό κράτος που κυνηγά πρώτες ύλες και φτηνή παραγωγή όπου μπορεί και όπως μπορεί. Αυτό δείχνει η διείσδυση της Κίνας σε άλλες Ηπείρους και ιδιαίτερα στην Αφρική. Ο κινεζικός γίγαντας είναι εκεί για να εκμεταλλευτεί ότι ορυκτό πλούτου υπάρχει στην ήπειρο, όπως ακριβώς έκαναν όλοι οι αποικιοκράτες που πέρασαν από την περιοχή. Κινεζικά επίσης εργοστάσια ρούχων, αλλά και άλλα, μεταφέρονται στην Αφρική και εργοδοτούν ντόπιους με μισθούς πείνας.

Η Ρωσία είναι λιγότερο επικίνδυνη για τις ΗΠΑ στο επίπεδο του καπιταλιστικού ανταγωνισμού. Ο στρατός της όμως αποτελεί μια πανίσχυρη μηχανή, ίσως μόνο πιο αδύνατη από αυτή των ΗΠΑ. Τα ίδια τα γεγονότα στην Ουκρανία έχουν πείσει τους δυτικούς ότι πρέπει να την λάβουν πολύ πιο σοβαρά υπόψη.

Μέσα στο εκρηκτικό παγκόσμιο σκηνικό, η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, το οποίο  θα μπορούσε να ακολουθήσει καλυτέρευση των παγκόσμιων σχέσεων. Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία φέρνει στην επιφάνεια τις βαθιές ανταγωνιστικές σχέσεις που η κρίση επέβαλε και ανοίγει μια καινούργια περίοδο όξυνσης και φοβερής αστάθειας. 

Μπροστά στους λαούς

Οι εικόνες με τους απλούς Ουκρανούς που εγκαταλείπουν απελπισμένοι τα σπίτια τους και το βάθεμα της παγκόσμιας κρίσης, είναι αυτό που μπορούν να αναμένουν οι λαοί του κόσμου την επόμενη περίοδο. Ο ρόλος που θα παίξει ή δεν θα παίξει η αριστερά θα είναι καθοριστικός. 

Δεν είναι εύκολο να μπορεί κάποιος μακριά από την Ουκρανία να διατυπώσει ακριβή αιτήματα που θα πρέπει να υιοθετήσει η ουκρανική αριστερά. Στα σίγουρα όμως μια έκκληση στον ρωσικό λαό, με τον οποίο δεν τους χωρίζουν ούτε ακόμα και τα χρώματα της επιδερμίδας και των ματιών, να σταματήσει το πόλεμο, είναι μέσα στα άμεσα καθήκοντα. Που θα πρέπει να συνοδευτεί με δράση της ουκρανικής αριστεράς για να σταματήσει τους ουκρανούς φασίστες που κυκλοφορούν με ναζιστικά εμβλήματα, των οποίων τα εγκλήματα ενάντια σε ρωσόφωνους Ουκρανούς έδωσαν το πρόσχημα στον Πούτιν για να εισβάλει.

Η αριστερά της Ρωσίας πρέπει να καλέσει το λαό σε κινητοποίηση ενάντια στην εισβολή και να εξηγήσει τι πραγματικά κρύβεται πίσω από τις κινήσεις του Πούτιν. Και πρέπει να κτίσει πάνω στο κλίμα ενάντια στον πόλεμο που φαίνεται να υπάρχει στη Ρωσία, κλίμα που ανέδειξαν διαδηλώσεις που ξέσπασαν ενάντια στον πόλεμο.

Μπροστά στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αριστερά όμως μπαίνει το τεράστιο καθήκον να δώσει απαντήσεις στο πως σταματούν αυτές οι εξελίξεις. Απαντήσεις που πρέπει να πάνε πολύ πιο πέρα από τη διεκδίκηση της εξουσίας και αντικατάσταση των δεξιών κυβερνήσεων με σοσιαλδημοκρατικές και αριστερές που έχουν καλύτερες προθέσεις. Οι αδυσώπητοι ανταγωνισμοί μιας χούφτας πολυεθνικών τραπεζών και μονοπωλίων που σπρώχνουν τα πράγματα σε ανεξέλεγκτες, καταστροφικές εξελίξεις, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με καλές προσθέσεις. Η απαλλαγή αυτών των τραπεζών και μονοπωλίων από τα δεσμά της ατομικής ιδιοκτησίας και του ανταγωνισμού και η κοινωνικοποίηση τους αποτελεί το κύριο και πιο άμεσο καθήκον της εποχής.

Σωτήρης Βλάχος

28 Φεβρουαρίου 2022