ΟΜΙΛΙΑ ΤΣΙΠΡΑ ΜΕΤΑ ΤΟ EUROGROUP

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι πραγματικότητες μετά το Eurogroup

Σε ομιλία του μετά τη συμφωνία στο Eurogroup, ο Πρωθυπουργός παρουσίασε την εικόνα ότι η χώρα βρίσκεται σε πορεία εξόδου από τα μνημόνια, την εποπτεία, την κρίση.

«Η Ελλάδα γίνεται ξανά μία χώρα κανονική. Ανακτά την πολιτική και οικονομική της κυριαρχία. Ξαναγράφεται στον παγκόσμιο χάρτη. Στηρίζεται ξανά στα πόδια της», ήταν μεταξύ των πολλών που ανάφερε.

Αυτές οι δηλώσεις όμως, απέχουν πολύ από αυτό που ζει καθημερινά ο Έλληνας εργαζόμενος, αλλά και από τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα στα οποία θα αναφερθούμε πιο κάτω.
Ακόμα πιο προβληματική από αυτή την παραποιημένη παρουσίαση της Ελληνικής κατάστασης, είναι η λογική με την οποία Πρωθυπουργός αντιμέτωπε την οικονομική κρίση αλλά και τη θεραπεία της. Μια αντιμετώπιση που θύμιζε λιγότερο από ποτέ τον Σύριζα πριν το Δημοψήφισμα, και ακόμα λιγότερο τον Σύριζα στην πορεία προς την εξουσία.

«Όλα αυτά δεν σημαίνουν, ότι έχουμε σκοπό να επιστρέψουμε στην Ελλάδα του χθες. Στην Ελλάδα της σπατάλης, στην Ελλάδα των πελατειακών σχέσεων, στην Ελλάδα της γενικευμένης φοροδιαφυγής, στην Ελλάδα της διαφθοράς…»(Αλέξης Τσίπρας).

Αγνώριστος ο Πρωθυπουργός, αγνώριστη η ηγεσία του Σύριζα που πήρε την εξουσία για να βάλει τέλος στα δεινά που επέφερε στον Ελληνικό λαό η καπιταλιστική κρίση. Δεν είναι πια καπιταλιστική κρίση, αλλά κρίση που προήλθε από την «Ελλάδα της σπατάλης… των πελατειακών σχέσεων… της γενικευμένης φοροδιαφυγής… της διαφθοράς».

Καμιά αναφορά στις ευθύνες του ιδιωτικού τραπεζικού συστήματος, του μεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου, που για δεκαετίες συνεισέφερε στην αποεπένδυση αντί στην επένδυση, προτιμώντας τον «τζόγο» και το εύκολο κέρδος.

Δεν αναφέρεται σε αυτά ο Πρωθυπουργός, παρά μόνο σε σπατάλη, σε φοροδιαφυγή και διαφθορά γενικά. Ακόμα και αυτά στα οποία αναφέρεται όμως, δεν είναι παρά ενδημικά χαρακτηριστικά ενός καπιταλισμού που, ανίκανος να επιβιώσει σε ανταγωνισμό με τα καπιταλιστικά μεγαθήρια της Ευρώπης, επιβίωνε, μέχρι που τον έπαιρνε, με τη «σπατάλη», τη γενικευμένη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά.

Θα προχωρήσει η σημερινή κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την κατάσταση, τονίζει ο Πρωθυπουργός. «Με μια δημοσιονομική πολιτική έντιμη και συνετή που θα σέβεται τις δεσμεύσεις μας… αλλά ταυτόχρονα θα βάζει τέλος στη λιτότητα και σε όλα όσα ζήσαμε, στις αδικίες που ζήσαμε το προηγούμενο διάστημα…

Εκτός από αγνώριστη, η σημερινή επιχειρηματολογία της ηγεσίας του Σύριζα είναι ανούσια, αντιφατική. Θα σεβαστεί τις δεσμεύσεις της απέναντι σε αυτούς που επέβαλαν την λιτότητα, αλλά, παρόλα αυτά, θα βάλει τέλος στη λιτότητα.

Σε καμιά λιτότητα δεν μπαίνει τέλος.

Την ίδια στιγμή που οι θεσμοί επέβαλαν και άλλη μείωση των συντάξεων αλλά και του αφορολόγητου με το 2019…

Την ίδια στιγμή που επέβαλαν δημιουργία πλεονασμάτων 3,5% ως το 2022 και 2,2% μετά το 2022, και ρητή υποχρέωση να μην ξηλωθεί ούτε ένα μνημονιακό μέτρο –να μην ξηλωθεί ούτε ένα από τα μέτρα που έχουν ρημάζει τις ίδιες τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας – όχι μόνο δεν μπαίνει τέλος στη λιτότητα, αλλά η λιτότητα εμβαθύνετε.

Αυτό δείχνει και η πολύ πρόσφατη αναθεώρηση των επίσημων προβλέψεων για ανάπτυξη, από 1.5% σε 1%, για μετά το 2022. Ανάπτυξη του 1% προβλέπουν τώρα, από την οποία θα πρέπει να βγαίνουν πλεονάσματα του 2.2% -όχι μόνο δεν θα υπάρξει ανάπτυξη, αλλά συρρίκνωση, επιβεβαιωμένη και επίσημα.

Η λιτότητα και η κρίση έχουν κλειδωθεί και όχι τερματιστεί.

Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Ούτε στην εποπτεία υπάρχει τερματισμός. Έχουμε τέλος της επιβολής μέτρων, τουλάχιστον έτσι λεν, αφού περίπου επέβαλαν ότι είχαν υπόψη, και συνέχιση της εποπτείας για να διαπιστώνεται ότι τηρούνται όσα επιβλήθηκαν. Ότι άλλο λέγεται από κυβερνητικής πλευράς για αυτά τα ζητήματα, απλά θα διαψεύδεται από τα γεγονότα.

Αυτό που παρουσιάστηκε, ότι η Ελληνική κυβέρνηση αποκτά δικαίωμα λόγου και αποφάσεων, πολύ λίγη σχέση έχει με την πραγματικότητα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μετά που οι θεσμοί επέβαλαν δραματική μείωση των μισθών, συντάξεων, περικοπές σε κάθε επίπεδο της ζωής, πολιτικές που οδήγησαν στην ανεργία, τη μερική απασχόληση, τη μετανάστευση, κάνουν τώρα την εξής «παραχώρηση» στην Ελληνική κυβέρνηση:

Νοουμένου ότι δεν αλλάζετε τίποτε από τις περικοπές που επιβάλαμε, και νοουμένου ότι επιτυγχάνετε τα πιο πάνω πλεονάσματα και εξοφλάτε τις δόσεις σας, αν περισσέψει κάτι, μπορείτε, μετά φυσικά που θα ζητήσετε και την γνώμη μας, να το διαθέσετε «όπως θέλετε».

Αυτό βγαίνει ξεκάθαρα και από μια προσεκτική ανάγνωση των σχετικών δηλώσεων του Πρωθυπουργού:

«… αναφορές που θα μελετάμε, θα συζητάμε μαζί τους, θα λαμβάνουμε ενδεχομένως υπόψη, αλλά δε θα είμαστε υποχρεωμένοι να τις υιοθετούμε κατά γράμμα, στο βαθμό που επαναλαμβάνω, υλοποιούμε τους δημοσιονομικούς μας στόχους».

Έτσι, όταν ο Πρωθυπουργός λέει ότι, «Η επιλογή των μέσων της πολιτικής για να επιτευχθούν οι συμφωνημένοι στόχοι θα ανήκουν από δω και στο εξής αποκλειστικά στις εκλεγμένες από τον ελληνικό λαό κυβερνήσεις και όχι σε τεχνοκράτες ξένους που θα έρχονται να μας υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνουμε», κάνει μεγάλες αβαρίες σε αυτό που είναι η πραγματικότητα.

Όσο για το χρέος, δεν υπάρχει καμιά ελάφρυνση του. Και πάλι, παρά τον Πρωθυπουργικό χαρακτηρισμό αυτού που κερδήθηκε σαν ελάφρυνση του χρέους, μια πιο προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων του, φανερώνει ακριβώς αυτό που «επιτεύχθηκε»:

«Η επιμήκυνση των ωριμάνσεων των ομολόγων για μια δεκαετία, όπως και η περίοδος χάριτος για το ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα, της δεκαετίας, για ένα χρέος ύψους περίπου 110 δις ευρώ, μειώνουν τις υποχρεώσεις της χώρας δημιουργώντας έναν καθαρό διάδρομο τουλάχιστον δεκαπενταετίας για τους επενδυτές ως το 2033».

Συμφωνήθηκαν κάποιες ευκολίες πληρωμής. Αυτό έγινε. Μεταφέρονται στο μέλλον δόσεις που θα έπρεπε να καταβάλλονται τώρα. Όλες τις δόσεις και όλους τους τόκους θα τα βρει μπροστά της βουνό με το τέλος της περιόδου χάριτος, η όποια κυβέρνηση.

Θα μπορούσε όμως, παρόλα αυτά, κάποιος να πει, στο διάολο τι θα συμβεί μετά από δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, παίρνουμε τώρα μια ανάσα. Μπορούμε τα λεφτά από τις δόσεις που δεν θα καταβάλλονται και που τώρα θα περισσεύουν, να τα χρησιμοποιήσουμε για κοινωνική πολιτική και επενδύσεις. Ακόμα και για αυτό όμως, οι δυνατότητες είναι πάρα πολύ αμφίβολες. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ξανά μπροστά σε κατάρρευση. Από αυτήν καμιά κυβέρνηση δεν θα μπορεί να διαφύγει. Στα σίγουρα ούτε η ελληνική, παρά τις διαβεβαιώσεις του Πρωθυπουργού ότι, «Η Ελλάδα πλέον θα έχει την ευθύνη για τον εαυτό της και για το μέλλον της…» και ότι «Η ευθύνη επιστρέφει αποκλειστικά στους Έλληνες…»

Ελάχιστη «ευθύνη», με την έννοια της δυνατότητας να καθορίσουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας, θα έχουν οι Έλληνες μπροστά σε αυτό που εξελίσσεται. Την ευθύνη θα έχουν οι μηχανισμοί της παγκόσμιας οικονομίας και οι «σκοτεινές δυνάμεις» που αυτοί εμπεριέχουν. Τις συνέπειες  της λειτουργίας αυτών των «σκοτεινών δυνάμεων» αντιλαμβάνονται και οι σοβαροί τουλάχιστον από τα επιτελεία των αστών παγκόσμια.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΩΝ

Ο ISA (International Strategic Analysis),  είναι ένα από αυτά. Είναι καταχωρημένος σαν ένας από τους «ηγετικούς διερευνητές  οικονομικών προβλέψεων και ανάλυσης πολιτικών κινδύνων για πελάτες σε όλο τον κόσμο»  -πελάτες που είναι βασικά οι «αγορές». Σε πολύ  πρόσφατη έκθεση του με τίτλο, «Ο πληθωρισμός είναι πίσω. Άλλη μια απειλή στην Παγκόσμια οικονομική ευημερία», αναφέρεται σε πολύ σοβαρές απειλές που καθιστούν τις οικονομίες της κάθε χώρας έρμαιο δυνάμεων πολύ ανώτερων των δυνατοτήτων οποιασδήποτε κυβέρνησης.

«Όχι πριν από πολύ καιρό» αναφέρει ο ISA, «ο αποπληθωρισμός φαινόταν να είναι μεγαλύτερη απειλή…»

«Όμως με το ξεκίνημα του προηγούμενου χρόνου, υπήρχαν σημάδια ότι ο πληθωρισμός μπορούσε ξανά να γίνει μια σημαντική απειλή…».

«Τώρα, πληθωριστικές πιέσεις βρίσκονται καθαρά σε άνοδο σε πολλές χώρες του κόσμου…»

«Ο πληθωρισμός είναι επίσης σε άνοδο, στις ανεπτυγμένες οικονομίες, ανεβαίνοντας στο πιο ψηλό του σημείο τα τελευταία χρόνια…»

Ακόμα όμως πιο μεγάλο ενδιαφέρον από την ίδια την παγκόσμια απειλή του πληθωρισμού, παρουσιάζουν οι λόγοι που ο ISA θεωρεί ότι συντείνουν στον πληθωρισμό. Υπάρχουν πέντε που συναντούμε στις περισσότερες από τις κύριες οικονομίες, λέει ο ISA. Με ένα από αυτούς να είναι οι μισθοί. Ναι οι μισθοί.

«Μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας,  οι μισθοί ανεβαίνουν στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, και ανεβαίνουν για ακόμα μεγαλύτερη χρονική περίοδο σε πολλές από τις αναδυόμενες αγορές του κόσμου».

Οι παγκόσμιοι σύμβουλοι του Κεφαλαίου προειδοποιούν το Κεφάλαιο ότι μια συστημικη απειλή είναι οι ανερχόμενοι μισθοί -μην επενδύετε εκεί που ανεβαίνουν οι μισθοί, ή απειλήστε για να μειωθούν και άλλο. Έτσι, όσο ειλικρινείς και να είναι προθέσεις της κυβέρνησης Σύριζα, απλά δεν είναι στο χέρι της.

Είναι αδύνατο να γίνουν και τα δύο στα οποία αναφέρθηκε ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του.
Να δημιουργήσει δηλαδή συνθήκες όπου οι επενδύσεις «… να είναι λύση πειστική για τους επενδυτές, για τις αγορές, ώστε η Ελλάδα να ανακτήσει την πρόσβαση της στην ιδιωτική χρηματοδότηση…», και από την άλλη να επαναριθμήσει την αγορά εργασίας, «με την αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση του κατώτατου μισθού… για να βάλουμε επιτέλους στο επίκεντρο τον κόσμο της εργασίας και τις ανάγκες του».

Μπροστά στα πρόθυρα της νέας κατάρρευσης, οι πιο πάνω δύο στόχοι του Πρωθυπουργού, αποτελούν τα δύο πιο ασυμβίβαστα πράγματα.

Ότι βρυχάται ξανά η παγκόσμια κρίση, ανάφερε πρόσφατα και ο Economist Intelligence Unit, τις προειδοποιήσεις του οποίου παρουσιάσαμε σε προηγούμενο κείμενο μας με τίτλο «Ταραχώδη νερά για την παγκόσμια οικονομία».

Αυτός ο οργανισμός και αν δεν είναι ένας τυχαίος στους κύκλους του διεθνούς κεφαλαίου. Με πάνω από εκατόν ειδικούς τώρα, παρέχει συμβουλές για επενδύσεις και προειδοποιεί για κινδύνους από το 1946.

Ο Economist Intelligence Unit πρόβλεψε το κραχ του 2008 όταν κατά κανόνα τα επιτελεία των αστών μιλούσαν για αέναη ανάπτυξη, όταν οι Οίκοι αξιολόγησης έδιναν στην Lehman Brothers, την τράπεζα από την οποία ξεκίνησε η παγκόσμια κρίση, βαθμολογία τρία Α (η ανώτατη βαθμολογία) ένα μήνα πριν καταρρεύσει και δύο Α τη μέρα πριν την κατάρρευση της.
Μπροστά σε δέκα απειλές βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με τον Economist Intelligence Unit.

Μια από αυτές ήταν και ο προστατευτισμός, η επιβολή δηλαδή δασμών στα εμπορεύματα που εισάγεις στην χώρα σου από άλλους.

Εμπορικός πόλεμος βρίσκεται πια σε εξέλιξη μεταξύ Ευρωπαίων και ΗΠΑ, Κίνας και ΗΠΑ, Καναδά και ΗΠΑ και διευρύνεται συνεχώς.

Το ελληνικό χρηματιστήριο ταρακουνήθηκε από την αρχή αυτών των εξελίξεων.

«Εξαιρετικά αδύναμο να ελέγξει τους κλυδωνισμούς που δέχεται από τις διεθνείς αγορές, υποκύπτοντας και το ίδιο στο πεδίο του “εμπορικού πολέμου” που έχει ξεσπάσει…»

ΑΔΙΕΞΟΔΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΑΔΙΕΞΟΔΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Μόνο με την υλοποίηση της μιας από τις δέκα απειλές στις οποίες αναφέρθηκε ο Economist Intelligence Unit, και αλλάζει η οικονομική όψη του πλανήτη αλλά και οι  διεθνείς σχέσεις.
Τι γίνεται τώρα που ακόμα μια τεράστια απειλή -και εκκρεμούν ακόμα εννιά -αυτή του πληθωρισμού για την οποία προειδοποίησε ο ISA, παίρνει σάρκα και οστά;

Πόσες δυνατότητες έχει μια ρημαγμένη ελληνική οικονομία για οτιδήποτε, ακόμα και με προσωρινή αναστολή καταβολής δόσεων, μπροστά σε αυτές τις συνθήκες; Ποιες είναι οι δυνατότητες προσέλκυσης επενδύσεων από τις αγορές, και ειδικά επενδύσεων που να μην βασίζονται σε περεταίρω συρρίκνωση των μισθών, όταν οι συμβουλάτορες του κεφαλαίου δείχνουν την «άνοδο» των μισθών ως ένα από τους συστημικούς κινδύνους;

Αυτή την αδιέξοδη πολιτική στηρίζουν δυστυχώς αδιέξοδες προτάσεις της αριστερής αντιπολίτευσης.

Με το ΚΚΕ να μιλά για υπερκέρδη αντί για καπιταλιστική κατάρρευση που έχει αφαιρέσει την δυνατότητα κερδών από την μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων. Και αντί να απαντά στα συγκεκριμένα προβλήματα, να παραπέμπει στον σοσιαλισμό που θα δώσει απάντηση στα συγκεκριμένα προβλήματα. Ένα σοσιαλισμό που θα γίνει στην Ελλάδα, για την εφαρμογή του οποίου δεν χρειαζόμαστε κανένα, ούτε καν το ευρωπαϊκό προλεταριάτο, και στον οποίο, ελληνικό σοσιαλισμό, θα ζήσουμε ευτυχισμένοι από «τούδε και στο εξής», χωρίς να μας ενοχλεί κανένας και χωρίς να χρειαζόμαστε τη συμμαχία και συμπαράσταση κανενός.

Ακόμα πιο προβληματική η θέση αυτών που μπροστά στο φάσμα μιας τερατώδους κρίσης που θα συνταράξει το σύμπαν, αυτό που έχουν να πουν είναι ότι «μπορούμε και χωρίς μνημόνια και ευρώ» -τόσο εύκολα είναι τα πράγματα, απλά κανείς άλλος δεν το αντιλαμβάνεται. Ήταν αρκετό να πούμε όχι στα μνημόνια και να τα αντικαταστήσουμε με την εθνική κυριαρχία, που η μόνη της διαφορά με αυτήν των αγγελιών Τσίπρα, θα είναι ότι δεν θα είναι με Ευρώ, αλλά με δραχμή. Μια δραχμή που θα φράξει τον δρόμο στην κρίση, θα επαναφέρει την Ελλάδα στην προ Ευρώ «ευημερία» και θα εξασφαλίσει την αέναη ανάπτυξη και ας τρέμει η υπόλοιπη οικονομία του πλανήτη μπροστά σε όσες απειλές θέλει. Στις «υπηρεσίες» που θα προσφέρει η επιστροφή στην δραχμή, συμπεριέλαβαν πρόσφατα κάποιοι από τους εισηγητές, είναι και το ότι με την δραχμή θα είναι δυνατή και η διαγραφή του χρέους –τώρα γιατί χρειάζεται η δραχμή για διαγραφή του, δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε.

Είναι όμως δυνατόν να βάζει κάποιος κάτω αυτή την πρόταση, περνώντας στα μουλωχτά τις δυνατότητες που έχουν οι δανειστές να αντιδράσουν σε μια τέτοια μονομερή ενέργεια μας, συντρίβοντας την οικονομία της χώρας; Είναι δυνατόν να μην το αντιλαμβάνονται;

Μια αριστερή κυβέρνηση θα μπορούσε να προχωρήσει σε μονομερή διαγραφή του χρέους αν είχε σοβαρές ελπίδες ότι τα καταιγιστικά αντίμετρα των θεσμών θα ανέκοπτε ο γερμανός, ο ευρωπαίος εργαζόμενος. Αν υπήρχαν δηλαδή σοβαρές ελπίδες για πολιτικές ανατροπές στην Ευρώπη και δημιουργία άλλων πολιτικών και ταξικών συσχετισμών που είναι η μόνη δυνατότητα για οικονομικές θεραπείες. Όχι μόνο δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα τώρα, βασικά διότι δεν γίνεται καμιά σοβαρή δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά αντίθετα, οι θεσμοί, οι Σόιμπλε κλπ, θα έχουν όλη την στήριξη για να προχωρήσουν.

Το ασαφές πλαίσιο της πανευρωπαϊκής πάλης και του πανευρωπαϊκού συνεδρίου της αριστεράς, η κληρονομιά του παλιού Σύριζα, που θα ασχοληθεί και με το ζήτημα των χρεών των διαφόρων κρατών, παραμένει η μόνη οδός, το μόνο όπλο στα χέρια της ελληνικής εργατικής τάξης, αλλά και κάθε άλλης, για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Και πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένο. Μόνο έτσι μπορεί η κρίση να αντιμετωπιστεί και, μαζί με αυτήν, η βαρβαρότητα των εθνικών πολέμων στους οποίους θα σπρώχνει σταδιακά, μπροστά στα φοβερά αδιέξοδα, η  προσπάθεια κάθε άρχουσας τάξης να ανακτήσει την «εθνική της κυριαρχία» και να τα φορτώσει στους άλλους για να αντιμετωπίσει την κρίση.

Σωτήρης Βλάχος
6 του Ιούλη 2018