Οι εσωτερικές αντιθέσεις της Τουρκίας

Το τουρκικό κράτος εγκαθιδρύθηκε με καθεστώς αστικής δημοκρατίας το 1923 και ήταν το αποκορύφωμα της επικράτησης της κεμαλικής επανάστασης. Παρότι πέρασαν από τότε 93 ολόκληρα χρόνια, η σύγκρουση των αστικοδημοκρατικών δυνάμεων με τους ισλαμιστές δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Το κοσμικό κράτος εδραιώθηκε στα μεγάλα αστικά κέντρα της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης όπου σημειώθηκε και η μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα. Εκεί αναπτύχθηκε σε όλα τα μεγέθη η αριστοκρατία της αστικής τάξης.

Η οικονομική ανάπτυξη απαίτησε νέα εργατικά χέρια και έτσι προκάλεσε την μαζική μετακίνηση του αγροτικού πληθυσμού προς τις μεγάλες πόλεις. Μαζί του κουβάλησε και τα μόνα του υπάρχοντα: την κουλτούρα της αμορφωσιάς κι όλες τις θρησκευτικές συνήθειες και προκαταλήψεις. Έτσι δυο κόσμοι διαφορετικοί ήταν αναγκασμένοι να ζήσουν μαζί στον ίδιο γεωγραφικό χώρο.

Στο πέρασμα του χρόνου, ένας τρίτος κόσμος έκανε την εμφάνισή του. Ήταν οι νέες γενιές νεόπλουτων που ανέπτυξαν και την δική τους αισθητική ταυτότητα και κουλτούρα. Τρεις κόσμοι και τρεις πολιτισμοί με έντονες τις διαχωριστικές τους γραμμές, ανταγωνίζονται, συνυπάρχουν και συγκρούονται στην καθημερινή τους ζωή. Αυτή είναι η απεικόνιση της ταξικής πραγματικότητας της σημερινής τουρκικής κοινωνίας.

Η ύπαρξη αυτών των ζωντανών αντιθέσεων υποδηλώνει και το καθυστερημένο επίπεδο ανάπτυξης του καπιταλισμού στη χώρα. Οι εσωτερικές αυτές αντιθέσεις ταλανίζουν την σημερινή Τουρκία και η κυβέρνηση καλείται να τις διαχειριστεί μέσα σε ένα έντονα ταραγμένο περιφερειακό και παγκόσμιο περιβάλλον που αναζητεί την ισορροπία του.

Μιχάλης Δημοσθένους

27 Σεπτεμβρίου 2016