ΣΥΡΙΖΑ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Η μάχη Βρυξελλών - ΣΥΡΙΖΑ που παρακολουθήσαμε δεν πρέπει να ιδωθεί παρά σαν ένα επεισόδιο, σε έναν πόλεμο όπου δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός, όσο τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ελέγχουν οι πολιτικοί εκπρόσωποι των ιδιωτικών τραπεζών και του μεγάλου κεφαλαίου. Και αυτό που υπογράφηκε δεν μπορεί να ιδωθεί παρά σαν κατάπαυση του πυρός και όχι μια συμφωνία ειρήνης.

 «Ο σκοπός της παράτασης είναι η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης στη βάση των όρων του τρέχοντος προγράμματος, με την καλύτερη χρήση της υπάρχουσας ευελιξίας… η παράταση αυτή θα γεφυρώσει επίσης (bridge) τον χρόνο για την πραγματοποίηση συζητήσεων σε μια πιθανή νέα συμφωνία μεταξύ του Eurogroup, των θεσμών και της Ελλάδας». Αοριστολογίες που δεν μπορούν να προδικάσουν οτιδήποτε, όσο και αν γίνεται αναφορά στο τρέχον πρόγραμμα, κάτι που φαινόταν κόκκινη γραμμή για τους Έλληνες.

«Οι θεσμοί θα προσφέρουν μια πρώτη εκτίμηση …για μια επιτυχημένη ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Η λίστα αυτή θα γίνει ακόμα πιο συγκεκριμένη και στη συνέχεια θα συμφωνηθεί με τους θεσμούς ώς το τέλος του Απριλίου». Τέλος Απριλίου, λοιπόν, θα κριθεί «η ισχυρή δέσμευσή τους (των Ελλήνων) σε μια ευρύτερη και βαθύτερη διαδικασία διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με στόχο τη διαρκή βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης και απασχόλησης…».
Γενικολογίες και αντιφάσεις. «Οι ελληνικές αρχές έχουν επίσης δεσμευτεί να διασφαλίσουν τα κατάλληλα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα… που απαιτούνται για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους…» Ταυτόχρονα, όμως, «τα θεσμικά όργανα (της Ευρώπης) θα λάβουν υπόψη τους τις οικονομικές συνθήκες του 2015 για τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος…» Ποιος θα κρίνει, λοιπόν, αν η αποτυχία επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος οφείλεται σε ένα ΣΥΡΙΖΑ που δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του, ή ήταν αποτέλεσμα… των οικονομικών συνθηκών;

«Οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να απέχουν από οποιαδήποτε κατάργηση των μέτρων και μονομερείς αλλαγές… που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τους δημοσιονομικούς στόχους, την οικονομική ανάκαμψη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.» Αν δηλαδή οι ελληνικές αρχές κρίνουν ότι κατάργηση μέτρων και μονομερείς αλλαγές δεν θα επηρεάσουν αρνητικά, δεν υπάρχει πρόβλημα; Και πάλιν το κλειδί είναι η αποφασιστικότητα ΣΥΡΙΖΑ να σταθεί στο πρόγραμμά του.

Γενικόλογες διατυπώσεις που ενώ κράτησαν λίγο μούτρο για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, έδωσαν ταυτόχρονα αναπνοή, χρόνο στην ελληνική κυβέρνηση. Η θηλιά στον λαιμό της ελληνικής οικονομίας που ίσχυε για τις 28 Φεβρουαρίου, μετατέθηκε για τέσσερεις μήνες. Κατά πάσα πιθανότητα…

Αυτό και μόνο θα μπορούσε να δώσει στον Τσίπρα το δικαίωμα να θεωρήσει επιτυχία την κατάληξη. «Χθες ακυρώσαμε τα σχέδιά τους… να προκαλέσουν ασφυξία στην Ελλάδα στις 28 Φεβρουαρίου. Κρατήσαμε την Ελλάδα αξιοπρεπή και όρθια».

Το καίριο ζήτημα, όμως, είναι τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ με τον χρόνο που κέρδισε. Θα τον χρησιμοποιήσει υπολογίζοντας να πείσει την παρέα Σόιμπλε -Νταϊσελμπλουμ για τα ελληνικά δίκαια, ή για να τους υποσκάψει; Να τους υποσκάψει εμμένοντας στην εξήγηση για το ποιος φταίει για την κρίση, για τα καταστροφικά αποτελέσματα των μνημονίων για τους λαούς -και του γερμανικού συμπεριλαμβανομένου; Με στόχο να κινητοποιήσει τους λαούς;

Η συμφωνία μπορεί να θεωρείται επιτυχία, αν οι ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ, γελοιοποιήσουν τις διφορούμενες πρόνοιές της, προχωρώντας σε άμεση εφαρμογή των πιο συγκεκριμένων δεσμεύσεών τους: Ρύθμιση των κόκκινων δανείων, απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, πληρωμή ηλεκτρισμού για 300 χιλιάδες οικογένειες, ενοίκιο για άλλες τόσες, διευκόλυνση οφειλών στο δημόσιο, την ανατροπή της πορείας των ιδιωτικοποιήσεων... Και αν προετοιμάζονται για τη ρήξη που κατά πάσα πιθανότητα θα επέλθει σε κάποια στιγμή, εφόσον συνεχίζουν την πολιτική τους.

Η απειλή για κατάρρευση των τραπεζών δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Σε μια κατάσταση κύματος απόσυρσης καταθέσεων και γενικευμένου πανικού, οι τράπεζες θα καταρρεύσουν και οι συνέπειες θα είναι πολύ μεγάλες. Είναι σίγουρο ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν επιδιώκουν κάτι τέτοιο με κλειστά μάτια, διότι γνωρίζουν τις συνέπειες για ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Παίζεται όμως η διατήρηση του δικαιώματος της ατομικής ιδιοκτησίας του 1% της κοινωνίας πάνω στις τράπεζες και το μεγάλο κεφάλαιο, σε περιόδους που δεν μπορούν να το διατηρήσουν και, ταυτόχρονα, να παρέχουν μια ελάχιστη διαβίωση στις πλατιές μάζες. Από αυτό το άλυτο ζήτημα μπορούν να πηγάσουν οι πιο καταστροφικές πολιτικές αποφάσεις.

Η ανάγκη λοιπόν για άμεσο και πλήρη δημόσιο έλεγχο του τραπεζικού συστήματος στο σύνολό του, μπαίνει στην ημερήσια ατζέντα. Όσο οι διοικήσεις των τραπεζών παραμένουν στα χέρια των ιδιωτών μετόχων, στα χέρια στελεχών της αγοράς, στην περίπτωση σύγκρουσης με τους δανειστές, θα βρεθούν στο απέναντι στρατόπεδο.

Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία στο τραπεζικό σύστημα, αλλά και η προεκλογική δέσμευση ότι το Δημόσιο θα ασκήσει πλήρως τα δικαιώματά του ως πλειοψηφών μέτοχος, είναι η μόνη απάντηση.

Οι πρώτες επιλογές, παρόλα αυτά, της κυβέρνησης για στελέχωση των τραπεζών, δημιούργησαν ανησυχίες σε πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. «Πρόκειται για επιλογές που παλινορθώνουν στις διοικήσεις στελέχη της αγοράς, από αυτούς που μεγαλούργησαν την περίοδο Σημίτη όχι μόνο στις τράπεζες αλλά και στο χρηματιστήριο, μερικοί από τους οποίους πρωταγωνίστησαν στα περιβόητα swaps του 2000...» (Πάνος Κοσμάς).

Μέσα όμως στις επαναστατικές δυνατότητες της περιόδου, όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν. Η μάχη σήμερα είναι μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί θα κριθούν τα πάντα, που θα έχουν καθοριστικές επιπτώσεις και στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού κινήματος. Η ρήξη των ευρωπαϊκών θεσμών  με την Ελλάδα, φαίνεται αναπόφευκτη όσο αυτούς τους θεσμούς ελέγχουν οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου.

Πρέπει να είναι καθαρό ότι καμιά ευρωπαϊκή χώρα, πόσω μάλλον η Ελλάδα, δεν μπορεί να αντέξει τον διωγμό της από την Ευρωζώνη. Θα αξίζει όμως τον κόπο μια τέτοια ρήξη, αν υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να προκαλέσει σαρωτικές αλλαγές στην Ευρώπη, μέσα από την κίνηση των μαζών. Το «τικ τακ» των «Ποδέμος» στην Ισπανία, πρέπει ήδη να προκαλεί δέος σε εχθρούς και φίλους σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Σωτήρης Βλάχος