Τουρισμός 2023: Μύθοι και πραγματικότητες για την 'βαριά' βιομηχανία του τόπου

"Τα πράγματα υποπίπτουν στην αντίληψή μας μόνο εφόσον ματαιώνουν τη βούλησή μας ή ανατρέπουν τα σχέδιά μας" (Άρθουρ Σοπενχάουερ)

Οι αφίξεις τουριστών για τον μήνα Ιούνιο ανήλθαν στις 456.985 μένοντας κατά 10.3% πίσω από τις αντίστοιχες του 2019, του τελευταίου έτους προ πανδημίας που πρέπει να αποτελεί και σημείο αναφοράς. Η διαφορά αυτή ήταν αρκετή ώστε να αντισταθμίσει την αύξηση που παρουσίαζε το πρώτο πεντάμηνο του τρέχοντος έτους σε σχέση με το έτος αναφοράς και ταυτόχρονα να προσγειώσει τις όποιες υπερφίαλες προβλέψεις για ρεκόρ αφίξεων και εσόδων.

Η προσπάθεια που γίνεται συνέχεια να συγκριθεί το 2023 με το 2022, ιδίως όσον αφορά το πρώτο πεντάμηνο κατά το οποίο βρίσκονταν ακόμη σε ισχύ το 2022 περιορισμοί στα ταξίδια, είναι ο πρώτος μύθος που προσπαθεί να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις στην κοινή γνώμη.

Πριν καν καλά-καλά δημοσιοποιηθούν οι αριθμοί των αφίξεων για τον Ιούνιο του 2023 είχε ήδη αρχίσει να διαδίδεται η άποψη πως η αιτία για τις χαμηλές επιδόσεις στον τουρισμό φέτος είναι οι εισροές τουριστών στα κατεχόμενα τουριστικά καταλύματα από τις ελεύθερες περιοχές. Λαϊκοί ειδήμονες μιλούν κιόλας με αριθμούς για τα μαύρα βανάκια που μεταφέρουν τουρίστες καθημερινά από το αεροδρόμιο Λάρνακας στον Βορρά. Δεν διστάζουν μάλιστα να προτείνουν το κλείσιμο των οδοφραγμάτων ως λύση του προβλήματος. Αυτός είναι και ο δεύτερος μύθος που επιχειρεί να διαμορφώσει την αντίληψη του κόσμου για το τι συμβαίνει με τον τουρισμό στη χώρα μας. Αφού πέραν του ότι τα μαθηματικά των ειδημόνων αυτών φαίνονται να είναι πολύ φτωχά, μιλούν για 6 με 8 βανάκια καθημερινά που μεταφέρουν από 8 άτομα μάξιμουμ το καθένα. Δηλαδή ακόμα και στη μέγιστη έκτασή του, το όλο θέμα αφορά 1920 από τους 457 χιλιάδες τουρίστες όλο το μήνα Ιούνιο, δηλαδή 0,42% των συνολικών αφίξεων του μήνα. Είναι επίσης σίγουρο πως δεν πρόκειται οι ειδήμονες αυτοί να καταμετρήσουν την αντίθετη ροή τουριστών και σε καμία περίπτωση δεν θα σκεφτούν να προτείνουν ως λύση στο ζήτημα τη ΛΥΣΗ του Κυπριακού και την από κοινού ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας.

Αυτό που θα έπρεπε οπωσδήποτε να απασχολήσει τους εμπλεκόμενους και κυρίως το Υφυπουργείο Τουρισμού είναι γιατί το τουριστικό μας προϊόν δεν είναι τόσο ανταγωνιστικό ώστε να προσελκύει περισσότερους επισκέπτες, μιας και αυτή είναι η αιτία για τη φθίνουσα πορεία των αφίξεων στη χώρα μας. Ενδεικτικά αναφέρεται πως η Ελλάδα και η Τουρκία, που αποτελούν γειτονικούς ανταγωνιστικούς προορισμούς, κινούνται πάνω από τους αριθμούς του 2019 για το πρώτο εξάμηνο του 2023 κατά περίπου 10%. Ο κάθε ανταγωνιστικός προς τη χώρα μας προορισμός μοιάζει, για διαφορετικούς λόγους, πιο ελκυστικός.

Η τουριστική βιομηχανία μας τα τελευταία χρόνια είχε πάρει μια συγκεκριμένη μορφή, η οποία τώρα εξελίσσεται σε τροχοπέδη για την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος. Μεγάλες, πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες, κυρίως 5 αστέρων που θα προσελκύουν λεφτάδες από όλο τον κόσμο και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες 2 έως 4 αστέρων που θα συμπιέζουν τα κόστη τους μέχρι επικίνδυνου βαθμού για να προσελκύουν all inclusive πελατολόγιο κυρίως από Ρωσία.

Η περίπτωση των πολυτελών πεντάστερων ξενοδοχείων, στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία με τον πληθωρισμό να καλπάζει σε Ευρώπη και Αμερική και την Τουρκική λίρα να υποτιμάται συνεχώς και να καθιστά τους εκεί ανταγωνιστικούς προορισμούς πιο φτηνούς, γίνεται δύσκολη και πέφτει στις προτιμήσεις των επίδοξων επισκεπτών.

Η δε περίπτωση των μεγάλων μονάδων που έδωσαν μονοδιάστατη κατεύθυνση στο χαρακτήρα τους με τους all inclusive, κυρίως Ρώσους, πελάτες να αποτελούν μοναδικό στόχο τους είναι καταδικασμένη. Δεν μπορεί να προσφέρει τίποτε σε άλλου είδους πελατολόγιο και αναγκάζεται να αποσυρθεί.

Ο μακροχρόνιος σχεδιασμός και η βιώσιμη ανάπτυξη έπρεπε να είναι ο πρωταρχικός στόχος του Υφυπουργείου. Η έμφαση θα έπρεπε να δοθεί στη δημιουργία μικρών, οικογενειακών μονάδων που να προσφέρουν υψηλής ποιότητας φιλοξενία, εξατομικευμένη, πλούσια σε ντόπια χαρακτηριστικά. Είναι αυτό που έχει επιτύχει η Ελλάδα και, πέρα από τα περιφερειακά αεροδρόμια της Μυκόνου και της Σαντορίνης που έχουν πτωτική τάση σε σχέση με το 2019 για τους ίδιους λόγους που έχουν οι δικές μας πολυτελείς μονάδες, όλα τα άλλα, δώδεκα στον αριθμό, περιφερειακά αεροδρόμια παρουσιάζουν αύξηση. Από Κω μέχρι Κέρκυρα, Σκιάθο, Καβάλα και Χανιά. Είναι εκεί που οι τουρίστες επισκέπτονται την Ελληνική τουριστική αγορά, όχι για τους πέντε αστέρες ή για το all inclusive, αλλά για οικογενειακές, ποιοτικές διακοπές με ντόπια χαρακτηριστικά, φιλοξενία και κουλτούρα.

Ο σχεδιασμός που γίνεται από το κράτος μας τα τελευταία χρόνια έχει πάντα κεφαλαιοκρατικό χαρακτήρα και κοιτάζει πώς θα γίνουν μεγάλες επενδύσεις από τους λίγους γνωστούς άγνωστους που πάντοτε ευνοούνται από το σύστημα. Αυτός ο σχεδιασμός δεν αποδίδει, αφήνει εκτός τους ντόπιους του κάθε τουριστικού προορισμού, δεν δίνει τη δυνατότητα για βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων που μπαίνουν στη δούλεψη των επενδυτών και στερεί το δικαίωμα από τους νέους να ονειρεύονται να εργαστούν στον τόπο τους και να τον αναπτύξουν με δικές τους ενέργειες.

Αντώνη Τούμπα

26-07-2023