marxoudi_web1ekfrasi_logolhs_logo

 

Διεθνής Καμπάνια Για Το Τραπεζικό Σύστημα

main banner low res

Μάρτιος 2015
Συγγραφείς: Pat Byrne & Tim Horvath
Εισαγωγή από τον εκδότη της ιστοσελίδας του “Σοσιαλιστικού Δικτύου”

Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί το δημόσιο άνοιγμα μιας σημαντικής νέας καμπάνιας «Για μια Δημοκρατική Δημόσια Τραπεζική Υπηρεσία» στην ιστοσελίδα του “Σοσιαλιστικού Δικτύου” (http://changingsociety.socialistnetwork.org/) στο Facebook και στην ιστοσελίδα της Σοσιαλιστικής Έκφρασης (http://www.socialistikiekfrasi.com/ ).

Παρακάτω είναι μια περίληψη της σκέψης καθώς και των θεμάτων που περιλαμβάνονται στην εκστρατεία, όπως και τα πρώτα βήματα για την επίτευξη των στόχων της. Συνιστούμε στους αναγνώστες της Σοσιαλιστικής Έκφρασης να διαβάσουν το περίγραμμα και να πάνε πίσω στο Facebook στη σελίδα της εκστρατείας https://www.facebook.com/democratic.public.banking.service και να καταχωρήσουν την υποστήριξή τους, κάνοντας κλικ στο κουμπί "Like"

Έκκληση Καμπάνιας

Η αποτυχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος ήταν απολύτως κεντρικής σημασίας για την μεγάλη οικονομική ύφεση που άρχισε να χτυπά στον κόσμο το 2008. Κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, ο χρηματοπιστωτικός τομέας - τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια, τα συνταξιοδοτικά συστήματα, ασφαλιστικές εταιρείες, οι αγορές χρήματος, τα χρηματιστήρια αξιών και εμπορευμάτων και ούτω καθεξής - έχει επεκταθεί δραματικά σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Σε μια διαδικασία που συχνά αναφέρεται ως «χρηματιστικοποίηση», η χρηματοπιστωτική βιομηχανία σε πολλές από τις πλουσιότερες χώρες έφτασε σήμερα να αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της οικονομίας. Για να φτάσει σε αυτό το σημείο εκμεταλλεύτηκε πλήρως το πλεονέκτημα της απορρύθμισης των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων και τις επενδύσεις, τη δημιουργία νέων χρηματικών εργαλείων, καθώς και την ανάπτυξη γρήγορων υπολογιστών και στιγμιαίων ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το αποτέλεσμα ήταν ότι αφάνταστα ποσά εναλλάσσονται τώρα συνεχώς μεταξύ επενδύσεων, συναλλάγματος και χωρών σε ένα καταστροφικό κυνηγητό για βραχυπρόθεσμα κέρδη. Ακόμα χειρότερα, έχει δημιουργηθεί μια άνευ προηγουμένου επέκταση του χρέους που τώρα επισκιάζει το μέγεθος της παγκόσμιας οικονομίας.

Όλα αυτά έχουν υπονομεύσει σοβαρά την επιρροή των εθνικών κοινοβουλίων και τον όποιο δημοκρατικό έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος υπήρχε στο παρελθόν.  Αντί οι κυβερνήσεις να ελέγχουν τις τράπεζες, οι τράπεζες (και οι χρηματαγορές στις οποίες κυριαρχούν) ελέγχουν τώρα τις κυβερνήσεις. Είμαστε τώρα σε ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον που είναι ιδιαίτερα ασταθές, μη βιώσιμο και εκτός ελέγχου.

Ένα αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων ήταν η μαζική εκτροπή των κεφαλαίων από την βιομηχανική παραγωγή και τη πραγματική οικονομία, προς την κερδοσκοπία σε μεγάλη κλίμακα. Μέρος αυτής της διαδικασίας έχει δει τις παγκοσμιοποιημένες τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να γίνονται ένα κανάλι για βιομηχανική κλίμακα της διαφθοράς, της ενδημικής φοροδιαφυγής από τους πλούσιους και άλλων μορφών εγκληματικότητας. Αυτό το επίπεδο της παρανομίας δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, με την αποκάλυψη του ενός μεγάλου τραπεζικού σκανδάλου να ακολουθεί το άλλο και τη δόλια εναλλαγή μεταξύ παραγώγων  και πίστωσης που προκάλεσε αρχικά την κατάρρευση της Wall Street, τις επιλεκτικές διασώσεις που ακολούθησαν κατά τις οποίες διοχετεύονταν χρήματα σε ορισμένες ευνοούμενες τράπεζες, τον εσωτερικό διακανονισμό συμφωνιών συναλλάγματος, το σκάνδαλο LIBOR των ψηλών επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια, τη διευκόλυνση του ξεπλύματος χρήματος από καρτέλ ναρκωτικών και εμπόρων όπλων. Ο κατάλογος δεν σταματά. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι τραπεζίτες τώρα αναφέρονται συνήθως ως “γκάνγκστερ τραπεζίτες” (banksters) ή "απατεώνες με τα κοστούμια». Αλλά σε αντίθεση με εμάς τους απλούς θνητούς, αυτοί οι “άρχοντες του σύμπαντος" διαφεύγουν ατιμώρητοι.  Ενώ σε πολλές περιπτώσεις, οι τράπεζες έχουν λάβει πρόστιμα ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων για αυτές τις απάτες, οι αρχηγοί των τραπεζών δεν χρειάστηκε  να παραδεχθούν οποιαδήποτε ενοχή, να εμφανιστούν στο δικαστήριο ή να πάνε στη φυλακή για θεαματικές παρανομίες τους. Έτσι δεν πρέπει να παραξενεύει γιατί η φράση “πολύ μεγάλος για να πάει φυλακή” (too big to jail) έχει προστεθεί στο ”πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν ” (too big to fail).

Πράγματι, αν ο κεντρικός ρόλος των τραπεζών και των άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη λειτουργία και τη σταθερότητα της οικονομίας σημαίνει ότι είναι ”πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν ” (too big to fail). - ότι η κατάρρευσή τους θα προκαλέσει την κατάρρευση και της υπόλοιπης οικονομίας- τότε είναι σαφές ότι ο τομέας αυτός έχει τόση στρατηγική σημασία για την κοινωνία που δεν μπορεί πλέον να αφεθεί σε ιδιωτικά χέρια. Στα χέρια μιας μικρής, διεφθαρμένης και ασύδοτης ελίτ που κυριαρχεί σήμερα στο χρηματοπιστωτικό τομέα και εξυπηρετεί τη δική της  βραχυπρόθεσμη απληστία. Αντ’ αυτού, ο χρηματοπιστωτικός τομέας πρέπει να τεθεί επειγόντως υπό δημοκρατική δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχο, μετατρέποντας τις ιδιωτικές τράπεζες και τα υπόλοιπα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε μια δημοκρατική δημόσια τραπεζική υπηρεσία, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του 99% του πληθυσμού που αυτή τη στιγμή εκμεταλλεύεται και παραμελεί. Μια τέτοια δημοκρατική κοινή τραπεζική υπηρεσία θα μπορούσε να παράσχει οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη, αποτελεσματικό σχεδιασμό για το σύνολο της οικονομίας και των επενδύσεων, με ταυτόχρονα οφέλη τόσο για τους κατόχους λογαριασμού όσο και για το προσωπικό. Μια δημοκρατική, με διαφάνεια δημόσια τραπεζική υπηρεσία θα θέσει επίσης τέλος στις τραπεζικές απάτες, τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή που υπονομεύει τα δημόσια οικονομικά και την πολιτική ζωή.

Με όλα τα παραπάνω κατά νου, έχει αποφασιστεί το ξεκίνημα μιας ευρείας καμπάνιας με τίτλο “Για μια Δημοκρατική Δημόσια Τραπεζική Υπηρεσία”. Μια καμπάνια που να μπορέσει να αναπτύξει αποτελεσματικό σχεδιασμό για το μετασχηματισμό του χρηματοπιστωτικού τομέα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και να χτίσει υποστήριξη για αυτό ανάμεσα στο κύριο ρεύμα της πολιτικής ζωής σε κάθε χώρα.

Κάνουμε έκκληση σε όλους όσους αναγνωρίζουν την ανάγκη για αναδιοργάνωση του χρηματοπιστωτικού τομέα προς το συμφέρον των πολλών και όχι των λίγων,  να υποστηρίξουν αυτήν την εκστρατεία.

Ιστορικό Καμπάνιας

Η Μεγάλη Ύφεση του 2008-9 κατέστρεψε τρισεκατομμύρια δολάρια πλούτου σε όλο τον κόσμο και έκανε δεκάδες εκατομμύρια άνεργους. Προκάλεσε το χάσιμο σπιτιών και επιχειρήσεων από μεγάλο αριθμό ανθρώπων, μια διαδικασία που συνεχίζει να προκαλεί μεγάλες δυσκολίες στη μία χώρα μετά την άλλη.

Το έναυσμα για την καταστροφή αυτή ήταν η αποτυχία των αμερικανικών και των ευρωπαϊκών τραπεζικών συστημάτων, σε μια πρωτοφανή κλίμακα. Όπως ένας υπάλληλος της Τράπεζας της Αγγλίας παραδέχτηκε "αυτή η τραπεζική κρίση ήταν τόσο κακή  για την οικονομία όσο ένας παγκόσμιος πόλεμος"!

Πριν από το 2008 ο τραπεζικός τομέας συχνά θεωρείτο από το ευρύ κοινό ως μια συντηρητική και μυαλωμένη δύναμη της οικονομίας, η εγγύηση της ασφάλειας και της σταθερότητας. Αλλά η κρίση αποκάλυψε μια χρηματοπιστωτική βιομηχανία που οδηγείται από την απληστία σε υψηλού κίνδυνου κερδοσκοπία και απάτες, σε μια κλίμακα που δεν έχουμε ξαναδεί. Χρησιμοποιώντας τα εισοδήματα, αποταμιεύσεις και υποθήκες ακινήτων των απλών ανθρώπων ως βάση, οι τράπεζες μετέτρεψαν την παγκόσμια οικονομία σε ένα μεγάλο καζίνο, μέχρι που όλα κατάρρευσαν σε βάρος τόσο των κυβερνήσεων όσο και των πολιτών.

Λες και αυτό δεν ήταν αρκετά κακό, η διάσωση των τραπεζιτών και των πλούσιων πελατών τους από τα τεράστια χρέη που δημιούργησε η κερδοσκοπία τους έγινε με δημόσιο χρήμα. Και τότε κάτω από το σύνθημα της “μείωσης του δημόσιου χρέους”, η διάσωση μετατράπηκε σε βίαιη δικαιολογία για να μειώσουν δραστικά το βιοτικό επίπεδο και τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας για την μάζα του πληθυσμού και συχνά τους φτωχότερους - αυτοί οι άνθρωποι που δεν είχαν τίποτα να κάνουν με το κρίση, ούτε επωφελήθηκαν από την απάτη και τα τυχερά παιχνίδια που την προκάλεσαν.

Εν μέσω της κρίσης, οι πολιτικοί υποσχέθηκαν θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις του τραπεζικού συστήματος. Αλλά όλοι έχουμε δει τα τελευταία έξι χρόνια να έχουν γίνει μόνο μικρές αλλαγές, αφήνοντας την εξουσία των τραπεζιτών ανέγγιχτη. Με την δυνατότητα μιας ακόμα οικονομικής κρίσης να παραμένει ακέραια.  

Η υπόθεση για μια Δημοκρατική Υπηρεσία Δημοσίων Τραπεζών

Η Μεγάλη Ύφεση της 2008-9 τόνισε τον καθοριστικό ρόλο των τραπεζών στην εθνική και διεθνή οικονομία και τις τοποθέτησε στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Η δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να καταρρέει παρασύροντας μαζί την υπόλοιπη οικονομία, ήταν αυτό που η κρίση έφερε στην επιφάνεια,  αναγκάζοντας όλους να αναγνωρίζουν ότι οι τράπεζες δημιουργούν “συστημικό κίνδυνο” για ολόκληρη την κοινωνία ή όπως έγινε γνωστό, ότι οι τράπεζες είναι απλώς  “πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν” (too big to fail). Υπό το πρίσμα αυτό, υπάρχει μια προφανής και ισχυρή υπόθεση για τον τραπεζικό τομέα να μπει κάτω από δημοκρατικά διοικούμενη δημόσια ιδιοκτησία, προκειμένου να διατηρηθεί η σταθερότητα της οικονομίας.

Επιπλέον, υπάρχουν άλλοι ίσης σημασίας, αν όχι και πιο σημαντικοί λόγοι, για τη μετατροπή των ιδιωτικών τραπεζών και του υπόλοιπου χρηματοπιστωτικού τομέα, σε μια δημοκρατική δημόσια τραπεζική υπηρεσία. Ανάμεσα στα πολλά πράγματα, μια τέτοια υπηρεσία θα μπορούσε:

Πώς μπορεί μια τέτοια υπηρεσία να μπει σε εφαρμογή.

Η ιδέα της δημιουργίας μιας δημοκρατικής δημόσιας τραπεζικής υπηρεσίας, εγείρει ορισμένα σημαντικά ζητήματα. Αυτά περιλαμβάνουν:

Τα πρώτα βήματα της καμπάνιας

Σαφώς, η δημιουργία μιας δημοκρατικής δημόσιας τραπεζικής υπηρεσίας σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, θα πάρει χρόνο και σημαντική προσπάθεια. Αλλά ξέρουμε ότι η προσπάθεια ξεκινά έχοντας πολλή υποστήριξη. Το ζήτημα είναι να προσεγγίσουμε, να ακούσουμε και να αναμείξουμε τους ανθρώπους και τις οργανώσεις τους. Προς το σκοπό αυτό προβλέπουμε ότι η εκστρατεία θα αναπτυχθεί σε πέντε κύριες φάσεις:

Φάση 1: Φάση εκκίνησης τον Μάρτιο του 2015, η οποία να εξασφαλίσει στήριξη από μια σειρά προοδευτικές οργανώσεις και το κοινό- μέσω συναντήσεων και ηλεκτρονικής επικοινωνίας (μέσω e-mail και μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook)

Φάση 2: Μία Συνδιάσκεψη εργασίας στις Βρυξέλλες, στα τέλη του Σεπτέμβρη 2015, που θα φέρει σε επαφή προσωπικό των τραπεζών, ριζοσπάστες οικονομολόγους, προοδευτικές οργανώσεις καταναλωτών και μικρές επιχειρηματικές οργανώσεις, πολιτικά κινήματα, ομάδες πίεσης και ούτω καθεξής.

Φάση 3: Περίοδος διαβούλευσης μέσω εθνικών και τοπικών συνεδρίων και συναντήσεων, καθώς και μέσω της χρήσης των διαδικτυακών μέσων και ειδικών φόρουμ συζητήσεων για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των ιδεών για μια δημοκρατική δημόσια τραπεζική υπηρεσία.

Φάση 4: Ένα μεγάλο συνέδριο λήψης αποφάσεων στις Βρυξέλλες το φθινόπωρο του 2016 για να συμφωνηθούν οι βασικές αρχές για το πώς μια δημοκρατική δημόσια τραπεζική υπηρεσία θα μπορούσε να λειτουργήσει.

Φάση 5: Εθνική και διεθνής εκστρατεία για την δημιουργία μαζικής υποστήριξης του πληθυσμού, για την εξασφάλιση στήριξης κοινοτικών  και πολιτικών οργανώσεων στις αρχές της εκστρατείας, και την δημόσια παρουσία του δημοκρατικού δημόσιου τραπεζικού υπηρεσίας ως της κύριας εναλλακτικής επιλογής στο σημερινό διαλυμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Κοιτώντας Μπροστά

Η κρίση του 2008-9 ήταν η “τέλεια καταιγίδα” για τον καπιταλισμό. Η κρίση ξέσπασε στα χρηματοοικονομικά κέντρα της Αμερικής και της Βρετανίας - τη κορυφή του πλούτου και της δύναμης του συστήματος - και απείλησε να ρίξει όλο το χάρτινο πύργο. Ήταν προφανές ότι οι εργαζόμενοι δεν ευθύνονται για την κρίση. Αυτό είχε προκύψει από το αποτέλεσμα της αμείλικτης εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου δόγματος ότι τα πάντα έπρεπε να αφεθούν στους "νόμους της αγοράς”. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση της κρίσης, όλες οι αρχές της ελεύθερης αγοράς έχουν εγκαταλειφθεί καθώς οι τράπεζες βιαστήκαν να αναζητήσουν κυβερνητική βοήθεια και στήριξη από δημόσιους πόρους. Σε αυτό που έγινε γνωστό ως “σοσιαλισμός για τους πλούσιους" ο χρηματοπιστωτικός κλάδος χρησιμοποίησε τον έλεγχο του πολιτικού συστήματος για να λεηλατήσει τα δημόσια ταμεία και να μεταφέρει τα χρέη του σε εμάς.

Αυτή η απαξίωση του οικονομικού κατεστημένου, θα έπρεπε να ήταν μια σπουδαία ευκαιρία για μια ριζική αναμόρφωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, θέτοντας τον υπό δημόσιο έλεγχο και προσανατολίζοντας τον προς την οικοδόμηση ενός καλύτερου οικονομικού μέλλοντος για την κοινωνία. Αλλά δυστυχώς, δεν είχαμε μια επεξεργασμένη και ευρέως γνωστή εναλλακτική πρόταση στο διεφθαρμένο, παράλογο και καταστροφικό σύστημα που είμαστε ακόμα κολλημένοι.

Από την κρίση του 2008, ο πολιτικός βραχίονας του χρηματοπιστωτικού τομέα με το στρατό  από λομπίστες  και άλλους εντολοδόχους, διασφάλισαν ότι δεν θα γίνουν σημαντικές αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Απλά κάποιες επιφανειακές αλλαγές. Πράγματι, η παγκόσμια οικονομική κρίση των τελευταίων επτά ετών και η σκανδαλώδης χρήση του δημόσιου χρήματος για τη διάσωση  των γκάγκστερ τραπεζιτών (banksters) έχει οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση ιδιοκτησίας στον τραπεζικό τομέα, με λιγότερες και μεγαλύτερες τράπεζες από ποτέ. Έτσι, σε μια μελλοντική κρίση, εκτιμάται τώρα ότι οι κορυφαίες τράπεζες και χρηματοοικονομικά ιδρύματα δεν είναι μόνο “πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν” (too big to fail), αλλά και "πολύ μεγάλες για να διασωθούν" (toobigtobail ) - όπως είναι η κλίμακα των δραστηριοτήτων τους σήμερα, οποιαδήποτε προσπάθεια για να σωθούν θα μπορούσε να πτωχεύσει εθνικά και διεθνή κυβερνητικά σώματα.

Πιο απίστευτο είναι το γεγονός αντί να γίνει ο  χρηματοπιστωτικός τομέας πιο συνετός, το χρέος του κόσμου είναι τώρα πολύ μεγαλύτερο από ότι ήταν πριν από την κρίση - έχει αυξηθεί κατά $ 57 τρισεκατομμύρια δολάρια για να φτάσει στο αστρονομικό σύνολο των 199 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που είναι 2,5 φορές η τιμή του συνόλου της παγκόσμιας οικονομίας (78 τρισεκατομμύρια δολάρια)!

Εν τω μεταξύ, η αγορά και η πώληση των περίεργων χρηματοοικονομικών εργαλείων έχει ξαναμπεί στην ημερήσια ατζέντα.  Η κερδοσκοπία πάνω στο νόμισμα ανθεί. Τα μπόνους των τραπεζιτών είναι μεγαλύτερα από ποτέ. Οι φούσκες στο χρηματιστήριο και τη στέγαση ανθούν ξανά. Με άλλα λόγια, όλα προετοιμάζουν για μια νέα κρίση με όλη την δυστυχία που αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους. Αλλά αυτή τη φορά πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι 'αυτό με μια αξιόπιστη, επεξεργασμένη, εναλλακτική πρόταση που να είναι ευρέως γνωστή μεταξύ του πληθυσμού.

Επιπλέον, υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιρλανδία και η Ισπανία - για να αναφέρουμε μερικές - όπου η συνεχής καθημερινή κρίση κάνει επιτακτική την δημιουργία της Δημοκρατικής Δημόσιας Τραπεζικής Υπηρεσίας.

Για να γίνει αυτό, δεν ισχυριζόμαστε ότι έχουμε όλες τις απαντήσεις. Καθόλου. Σε αυτή την εκστρατεία όλοι έχουν πολλά να μοιραστούν και να μάθουν. Για αυτό  θα πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι και πρόθυμοι να ακούσουμε. Και στη συνέχεια να πάρουμε τολμηρές και ριζοσπαστικές πολιτικές, που θα είναι σαφώς προς το συμφέρον της μεγάλης πλειοψηφίας.

Αν νομίζετε ότι χρειαζόμαστε ένα χρηματοπιστωτικό  σύστημα που να εξυπηρετεί το 99% αντί απλώς το 1%, τότε η έκκληση για να στηριχτεί εκστρατεία “Για μια Δημοκρατική Δημόσια Τραπεζική Υπηρεσία”, απευθύνεται και σε εσάς. Όπως και η έκκληση για να βοηθήσετε με όποιον τρόπο μπορείτε.

Από Pat Byrne και ο Tim Horvath

Συνδιοργανωτές:

“Για μια Δημοκρατική Δημόσια Τραπεζική Υπηρεσία” (μια μη κερδοσκοπική οργάνωση εγγεγραμμένη στη Δανία)

Την εκστρατεία ξεκίνησε το: To Σοσιαλιστική Δίκτυο
Καμπάνια υποστηρίζεται από: Ευρωπαϊκό Οικολογικό/Σοσιαλιστικό Δίκτυο Δράσης