Τα αδιέξοδα στην Ευρωζώνη και το ευρωπαϊκό κίνημα

Η αντίσταση των εργαζομένων είναι μονόδρομος

Η ανεργία στην Ευρωζώνη κτυπά ρεκόρ. Η νότια Ευρώπη που κτυπήθηκε πρώτη από την κατάρρευση του 2008 καταγράφει τα πιο ψηλά ποσοστά. Στην κορυφή η Ελλάδα με πάνω από 27%  και πάνω από 62% μεταξύ των νέων. Η φράση χαμένη γενιά αποδίδει με ρεαλιστικό τρόπο την κοινωνική αποσύνθεση, την ίδια στιγμή που οι προβλέψεις για συρρίκνωση της οικονομίας αυτό τον χρόνο κατά 4,2% θα την κάνουν ακόμα πιο αδιαμφισβήτητη.

Τα αποτελέσματα των μνημονίων εντοπίζονται σε όλα τα επίπεδα. Στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2013 το χρέος της χώρας ήταν λίγο πάνω από 350 δις ευρώ, σχεδόν τα διπλασία από το 180 δις που ήταν με το ξεκίνημα των μέτρων λιτότητας.
Η εικόνα είναι παρόμοια σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες.

Στην Ισπανία η ανεργία βρίσκεται στο 27% και 57% μεταξύ των νέων, στην Πορτογαλία 18% και 43%, στην Κύπρο στο 17% και γύρω στο 35% μεταξύ των νέων,  και στην Ιταλία πάνω από 12% με πάνω από 40% ΄στους νέους.
Και το ζήτημα δεν αφορά πια μόνο τον ευρωπαϊκό νότο. Η Σουηδία που γνώρισε μαζικές διαμαρτυρίες νέων σε προάστιά της μέσα στο καλοκαίρι, είδε την ανεργία μεταξύ των νέων της να φτάνει το 25% περίπου. Στη Γαλλία η ανεργία είναι στο 11%  με αυτή μεταξύ των νέων να φτάνει το 27%, ενώ η οικονομία βρίσκεται και επίσημα σε ύφεση μετά από δυο διαδοχικά τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης.

Όλοι οι επίσημοι αριθμοί σε σχέση με την ανεργία υποτιμούν το μέγεθός της διότι σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι  απογοητεύονται και σταματούν να παρουσιάζονται στα γραφεία ανεργίας.

Οι προβλέψεις όλες, χωρίς εξαίρεση, δείχνουν επιδείνωση όλων των στατιστικών μέχρι το τέλος του χρόνου. Δεν χρειάζονται πια αναλύσεις για να εξηγηθεί αυτό που καθημερινά επιβεβαιώνει η ίδια η ζωή. Τα μέτρα λιτότητας είναι καταστροφή τόσο για τον εργαζόμενους όσο και για την οικονομία. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις βάζουν λουκέτο η μια πίσω από την άλλη όχι για να αντικατασταθούν από πιο αποδοτικές -η μόνη βάση δικαίωσης του ανταγωνισμού της καπιταλιστικής αγοράς- αλλά για να προσθέσουν στις ουρές των ανέργων.

Και όμως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαιτεί όπως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρήσουν σε ακόμα σκληρότερη λιτότητα, σε ακόμα περισσότερες μειώσεις κοινωνικών παροχών. Πιο εξειδικευμένα μίλησε για Γερμανία και Γαλλία. Από την πρώτη ζήτησε όπως, μαζί με τα υπόλοιπα μέτρα, αυξήσει τους φόρους στα τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά «ώστε να παραμείνει μια δυνατή οικονομία στο κέντρο της Ευρώπης».

Για τη Γαλλία ήταν ακόμα πιο ωμοί. Διά στόματος Μανουέλ Μπαρόζο, κάλεσαν τη γαλλική κυβέρνηση να προχωρήσει σε ουσιαστική κατεδάφιση των εργατικών δικαιωμάτων, να ξεκινήσει αναμόρφωση του συστήματος συντάξεων και να μειώσει σημαντικά το εργατικό κόστος μέσα στους επόμενους 18 μήνες.

 
Στην επιφάνεια φαίνεται ότι οι ευρωπαϊκές αρχές κινούνται ενάντια σε κάθε έννοια λογικής. Ειδικά όταν και το ίδιο το Δ.Ν.Τ. σημειώνει ότι οι επιπτώσεις της λιτότητας είναι πιο δραματικές.... όταν μεγάλος αριθμός χωρών κάνουν περικοπές ταυτόχρονα.
Κάτω από την επιφάνεια όμως και το «παράλογο» των ενεργειών τους,  βρίσκονται οι δραματικά περιορισμένες επιλογές τους. Και αυτή που επέλεξαν, η επιβίωση των τραπεζών σε ιδιωτικά χέρια, μπορεί να γίνει μόνο μέσα από κουρέματα καταθέσεων, κατασχέσεις και πώλησης υποθηκευμένων σπιτιών και άλλων περιουσιακών στοιχείων, επιχειρήσεων, μέσα από την πιο βάρβαρη επίθεση και στα πιο στοιχειώδη δικαιώματα των ανθρώπων. Για να παρουσιαστούν αυτές βιώσιμες ξανά, έστω και μόνο λογιστικά, έστω και αν αυτή η παρουσίαση θα είναι αποτέλεσμα καταστροφής της υπόλοιπης κοινωνίας.

Η άλλη επιλογή, αυτή της ανάπτυξης και της ευημερίας ξανά του κοινωνικού συνόλου, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν οι τράπεζες περάσουν  στον έλεγχο της κοινωνίας για να παίξουν τον ρόλο του στυλοβάτη της ανάκαμψης.

Το 2008 σήμανε μια νέα εποχή όπου τα περιθώρια για ενδιάμεσες λύσεις μειώνονται δραματικά κάθε μέρα που περνά. Η έλλειψη ενδιάμεσων λύσεων στην οικονομία θα αντανακλάται και στην πολιτική σκηνή ολοένα και περισσότερο. Στις απαιτήσεις της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα ευρωπαϊκά κινήματα αντιστέκονται ολοένα και πιο σθεναρά, πιο μαζικά, με στόχο προς το παρόν την άμβλυνση της επίθεσης και τη «δικαιότερη» κατανομή των βαρών της κρίσης. Για να πεισθούν σταδιακά, μέσα από τη συνέχιση της επίθεσης από τις Ευρωπαϊκές Επιτροπές και τους Μπαρόζo, ότι δεν υπάρχει «δικαιότερη» κατανομή βαρών όσο οι τράπεζες παραμένουν ιδιωτικές.

Το ευρωπαϊκό κίνημα βρίσκεται στην πορεία κινητοποιήσεων μέσα από τις οποίες θα βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα. Από τη Λισαβόνα και την απεργία στους σιδηρόδρομους την τελευταία Πέμπτη του Μάη, το πορτογαλικό κίνημα συνέχισε με την απεργία των δασκάλων μέσα στον Ιούνιο και την κινητοποίηση των εργατών της βιομηχανίας αργότερα το καλοκαίρι. Στη Μαδρίτη, επίσης, το Δουβλίνο, την Αθήνα το ευρωπαϊκό κίνημα δίνει διαδοχικές απαντήσεις στη συλλογική επίθεση της ευρωπαϊκής αστικής τάξης.

Μπροστά σε αυτή την αντίσταση αναγκάστηκαν σε επέκταση κατά δυο χρόνια του περιθωρίου προσαρμογής των δημοσίων οικονομικών στους όρους της Τρόικας σε Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Πολωνία, Ολλανδία και Σλοβενία. Όχι όμως σε εγκατάλειψή του. Όπως ο γνωστός οικονομολόγος Γιάννης Βαρουφάκης διατύπωσε, «δενέχουν χαλαρώσει τον κλοιό. Απλά επεκτείνουν στο μέλλον την ξέφρενη μισανθρωπία τους κάνοντας αρετή την αξιοθρήνητη αποτυχία της πολιτικής τους».

Στη Γαλλία η δημοτικότητα του Πρόεδρου Ολάντ μειώνεται και ο έλεγχός του στην αριστερή πτέρυγα της κοινοβουλευτικής του ομάδας αποδυναμώνεται. Στη Γερμανία, παρά τη νίκη της Μέρκελ, το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε αναμονή έως ότου τελειώσουν τα παραμύθια ότι το πάγωμα των ωφελημάτων τους χρηματοδοτεί το χρέος των χωρών του νότου.

Στην Ελλάδα, ο Σύριζα βρίσκεται μπροστά στη δυνατότητα κατάληψης της εξουσίας. Τα ζητήματα είναι τόσο καυτά που θα απαιτούν άμεσες λύσεις. Στη προοπτική ανάληψης της κυβέρνησης στην επόμενη επαναστατική κίνηση του ελληνικού κινήματος, δεν θα ήταν καθόλου έκπληξη να δούμε τον Σύριζα να σπρώχνεται σε άμεση ρήξη με τον ελληνικό καπιταλισμό μέσα από εθνικοποιήσεις τραπεζών και βασικών τομέων της οικονομίας, γεγονός που θα έχει αλυσιδωτές επιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σωτήρης Βλάχος