Κι’ ακόμα είναι Σεπτέμβρης…

Πάρα πολλοί οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι επίκειται όξυνση της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008 και συνεχίζεται με σκαμπανεβάσματα μέχρι τις μέρες μας. Παρόλες τις προσπάθειες των κυβερνήσεων στις ΗΠΑ και γενικότερα της Δύσης να διασώσουν το σύστημα και να πετύχουν μια σταθερή ανάπτυξη που να είναι βιώσιμη και να διασφαλίζει συνθήκες ικανοποιητικής απασχόλησης, η οικονομική στασιμότητα και ο αυξανόμενος πληθωρισμός ένεκα και  της μεγάλης αύξησης στις τιμές της ενέργειας δημιουργούν σενάρια τρόμου ιδιαίτερα για τον χειμώνα που μας έρχεται. Ήδη στις ΗΠΑ ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022 μειώθηκε κάτω του 1%, κάτι που σηματοδοτεί την έναρξη ενός ακόμη κύκλου ύφεσης παρά τις προσπάθειες των “γερακιών” να στρατικοποιήσουν την οικονομία δια μέσου του Ουκρανικού εξαναγκάζοντας τις χώρες – δορυφόρους της στην Ευρώπη να αυξήσουν τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στρατιωτικών εξοπλισμών καθώς και με τη δημιουργία εκρηκτικών καταστάσεων με την Κίνα (όπου και η αυξημένη ζήτηση σε εξοπλισμούς από Ιαπωνία, Ταιβάν, Νότιος Κορέα κλπ). Η υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης στην Κίνα (ένεκα της αναμενόμενης συρρίκνωσης του διεθνούς εμπορίου) στο 3,2% θεωρείται το χαμηλότερο εδώ και δεκαετίες και είναι ακόμη μια ένδειξη το τι μας περιμένει στο άμεσο μέλλον. Η Ευρώπη θεωρείται απ’ όλους τους αναλυτές ο μεγάλος χαμένος στη σημερινή γεωστρατιγική συγκυρία. Οι χώρες της ΕΕ, υπερχρεωμένες μετά από ένα παρατεταμένο covid, εισπράττουν τα επίχειρα των αποφάσεων τους με μιαν αναμενομένη φτωχότατη ανάπτυξη του 1,6% και με ένα πληθωρισμό που υπερβαίνει σε πολλά από τα κράτη μέλη το 10%.

Η προπαγάνδα των ηγετών της ΕΕ συγκράτησε ως ένα μεγάλο βαθμό την οργή των απλών εργαζομένων που βλέπουν μέρα με την ημέρα να ροκανίζεται το επίπεδο ζωής τους. Αντί οι προσπάθειες να προσανατολιστούν στην έναρξη συνομιλιών με στόχο τον τερματισμό του πολέμου, οι ηγεσίες ακολουθώντας τις οδηγίες των Αμερικανικών συμφερόντων χύνουν καθημερινά περισσότερο λάδι στη φωτιά. Αυτή κατάσταση ήταν μέχρι σήμερα σχετικά ανεκτή από τους λαούς της Ευρώπης προσδοκώντας για μια γρήγορη ήττα της Ρωσίας. Ο χειμώνας όμως έρχεται και η ήττα που έχει υποσχεθεί η κ. Ούρσουλα και λοιπή ηγεσία, φαίνεται πολύ απόμακρη παρά τις “μεγάλες θριαμβευτικές νίκες” του Ουκρανικού στρατού που καθημερινά βρίσκουν το φως της δημοσιότητας στα ελεγχόμενα ΜΜΕ. Ο παγερός χειμώνας είναι προ των πυλών, η ύφεση είναι ορατή με γυμνό μάτι, το κόστος για θέρμανση απαγορευτικό για τους πολλούς. Όλα αυτά δημιουργούν ανατροπές στη μέχρι σήμερα παθητική στάση των ευρωπαίων. Ήδη τα πρώτα σοβαρά σημάδια αντίδρασης φάνηκαν το περασμένο Σάββατο που μας πέρασε όπου πάνω από 100,000 διαδηλωτές ξεχύθηκαν στην Πράγα απαιτώντας την παραίτηση της κυβέρνησης καταλογίζοντας της αποτυχία στον έλεγχο του πληθωρισμού και στην αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ενέργειας. Στην πραγματικότητα αυτή ήταν η δεύτερη μεγάλη κινητοποίηση σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η πρώτη ήταν στο Βέλγιο τον περασμένο Ιούνιο όπου και εκεί ξεχύθηκαν στους δρόμους των Βρυξελλών άλλες 70,000 διαδηλώνοντας ενάντια στο αυξανόμενο κόστος ζωής. Αυτό που ίσως διαφέρει στο συλλαλητήριο της Πράγας, ήταν η απαίτηση των διαδηλωτών για κατάργηση των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας έτσι που να καταστεί βιώσιμο για τα νοικοκυριά το κόστος της ενέργειας. Εδώ βλέπουμε ότι σιγά-σιγά οι λαοί εγκαταλείπουν τα πολεμικά σενάρια και απαιτούν από τις ηγεσίες τους πρωτοβουλίες ειρήνης. Θεωρώ βέβαιο ότι το παράδειγμα του τσέχικου λαού θα το ακολουθούσουν κι’ άλλοι λαοί στην Ευρώπη ώσπου προχωρούμε σε πιο “παγωμένους” μήνες. Δεν μπορώ όμως να ισχυριστώ ότι εντοπίζω σήμερα στον ορίζοντα πολιτικές προτάσεις που να ανατρέπουν με ριζοσπαστικό τρόπο τις υπάρχουσες πολιτικές και συμφέροντα, αλλά σίγουρα, οι παρούσες χρεοκοπημένες ηγεσίες της ΕΕ θα δυσκολεύονται συνεχώς όλο και περισσότερο να τιθασεύσουν την λαϊκή αγανάκτηση.

Η Κύπρος μας.

Η μικρή Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Είναι κι’ αυτή ένας μικρός κρίκος της αλυσίδας. Η κρίση θα μας αγγίξει (δεν νομίζω να υπάρξει πολιτικός που θα ξαναπεί το κωμικό ότι η κρίση δεν θα μας αγγίξει). Τα ερωτήματα που θεωρώ κρίσιμα είναι:

Αν θα υπάρξουν λαϊκές αντιστάσεις και αν αυτές οι αντιστάσεις παραμείνουν μέχρι το τέλος αυθόρμητες χωρίς πολιτική ατζέντα ή αν τελικά οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός ριζοσπαστικού πολιτικού προγράμματος και από ποιες δυνάμεις ή πολιτικά ρεύματα.

Αν τα συνδικάτα θα παίξουν ένα μαχητικό ρόλο ή ένα ρόλο εκτόνωσης μήπως και πληγεί η “εθνική οικονομία”.

Αν θα συνεχίσει να κυριαρχεί η νεοφιλελεύθερη συνείδηση του εγωκεντρισμού όπου ο καθένας νομίζει ότι θα την βγάλει αλώβητος για το τομάρι του χρησιμοποιώντας γνωστούς θεμιτούς ή αθέμιτους τρόπους ή αν θα ακολουθήσει την κουλτούρα της συλλογικής διεκδίκησης και αλληλεγγύης.

Δημήτρης Δημητρίου

4 Σεπτεμβρίου 2022