Αναστοχασμοί

Συνήθως όταν γίνεται αναφορά στην οργάνωση Ακρίτας και τις δικοινοτικές συγκρούσεις του 63-64 , οι απολογητές της οργάνωσης και των λοιπών καπετανάτων που στηθήκαν τότε, ξεκινούν πάντοτε το αφήγημα τους από τη σύλληψη στις 18/10/59, του πλοιαρίου Deniz που μετέφερε στρατιωτικό υλικό από την Τουρκία στην τ/κ ΤΜΤ . Αυτό για να προβάλουν την αναγκαιότητα οργάνωσης τους για να αντισταθούν στα σχέδια της Άγκυρας για διχοτόμηση. Αν και η δημοσιοποίηση του Σχεδίου Ακρίτας καταρρίπτει πολλούς μύθους και αναδεικνύει το τελικό τους στόχο, θα ήταν πιστεύω γόνιμο να δούμε το γενικότερο πλαίσιο της περιόδου εκείνης. Κι’ αυτό γιατί θεωρώ αντιεπιστημονικό να επιλέγεις κάποια γεγονότα όπως η υπόθεση με το Deniz , να τα απομονώνεις από το γενικότερο πλαίσιο της περιόδου υπό εξέταση για να βγάλεις τα συμπεράσματα που θα ήθελες για να σε δικαιώσουν.

Η περίοδος μεταξύ της υπογραφής της Συμφωνίας Ζυρίχης και Λονδίνου (Γενάρης – Φλεβάρης του 1959) και της σύλληψης του Deniz, χαρακτηρίζεται από μια έντονη αντιπαράθεση σχετικά με τις Συμφωνίες τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης μιλούσαν για την αναγκαιότητα ανατροπής των συμφωνιών. Η ΕΔΑ μιλούσε για μια "...απαράδεκτη λύση που επιβάλλεται να είναι προσωρινή … μέχρι να ανατείλει η ημέρα της απελευθερώσεως…. " ή ακόμα η δήλωση του Γ. Παπανδρέου ότι "…αυτή η συμφωνία βεβηλώνει την ιερότητα του ελληνισμού αφού υποχρεώνει τον ελληνικό στρατό να καταστείλει πάσαν προσπάθεια δια την ένωση της Κύπρου…" Ούτε στην Κύπρο τα πράγματα ήταν καλύτερα . Εναντίον της Ζυρίχης αντιτάχθηκαν πολλές ετερόκλητες δυνάμεις από την ακραία εθνικιστική (Ο Κυρηνείας) μέχρι το ΑΚΕΛ χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπήρξε ποτέ ταύτιση μεθόδων και δράσεων μεταξύ τους. Πολύ σημαντικό γεγονός ήταν η ρήξη στις σχέσεις Μακαρίου – Γρίβα. Το ΚΥΠΕ μετέδιδε στις 14/08/1959 , ότι πρόσωπα του περιβάλλοντος του Γρίβα οργάνωναν τρομοκρατική οργάνωση και γι’ αυτό το σκοπό μετέφεραν κρυφά όπλα από την Αθήνα. Στόχος τους η ανατροπή του Μακαρίου , το ξήλωμα των Συμφωνιών της Ζυρίχης και η συνέχιση του αγώνα για την ένωση. Είναι μέσα σ’ αυτό το κλίμα που συνελήφθηκε το Deniz (18/10/59), δύο μόλις μήνες μετά την αποκάλυψη μεταφοράς όπλων από την Αθήνα. Η Τουρκία κατά τη γνώμη μου, δεν είχε κανένα λόγο να υποθάλψει τις Συμφωνίες αφού σύμφωνα με τις διακηρύξεις της ε/κ ηγεσίας που επαναλαμβάνονταν σαν ευαγγέλιο από την συντριπτική πλειοψηφία της ε/κ κοινότητας, το νέο Σύνταγμα ευνοούσε τους τ/κ παραχωρώντας τους υπερπρονόμια . Σίγουρα η τ/κ ακροδεξιά με κορυφαίους τον Ντενκτάς και την ΤΜΤ, δεν εγκατέλειψαν ποτέ το στόχο της διπλής ένωσης αλλά δεν μπορούσαν να αρχίσουν ένοπλο αγώνα τη στιγμή που δεν τον ευνοούσε η τουρκική κυβέρνηση. Από τα πιο πάνω βγαίνουν κάποια συμπεράσματα: Ότι Τουρκία και τ/κ ηγεσία δεν ήταν καθόλου αφελείς. Έβλεπαν την κωλοσυρμαθκιάν της κουφής. Διέβλεπαν που οδηγούνταν τα πράγματα και έπαιρναν τα μέτρα τους. Δεν ήταν όμως σε καμιά περίπτωση διαθετημένοι να πάρουν πρωτοβουλίες διάλυσης του νέου κράτους . Η θέση τους ήταν αμυντική αλλά θα μπορούσαν να προχωρήσουν στη διχοτόμηση αν η ε/κ ηγεσία προχωρούσε δυναμικά στην επιβολή της ένωσης.

Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για τις ωμότητες που διέπραξαν οι ε/κ «αγωνισταί» κάτω από τις οδηγίες της οργάνωσης Ακρίτας και διάφορων άλλων καπετανάτων εις βάρος αθώων τ/κ πολιτών. Η σύγκρουση ήταν στρατιωτική μεταξύ αντιπάλων οργανωμένων σωμάτων . Πως δικαιολογούνται τα πηγάδια γεμάτα δολοφονημένους αμάχους, η ομηρία εκατοντάδων τ/κ πολιτών, οι μαζικοί τάφοι με πολίτες δεμένους χειροπόδαρα; Ακόμα και το μέγεθος των υλικών ζημιών δείχνει τον φανατισμό και το απύθμενο μίσος ενάντια στους τ/κ από μια σημαντική μερίδα ε/κ υπό την καθοδήγηση της άκρας δεξιάς . Όλες αυτές οι καταστάσεις προετοίμασαν το έδαφος για τις βαρβαρότητες της τ/κ ακροδεξιάς ενάντια σε αθώους ε/κ πολίτες το 74.

Θα κλείσω με την έκθεση s/5950 του Γεν. Γραμματέα των Η.Ε. Ημερ. 10/09/1964, όπου αναφέρει και τα εξής: « Η UNFICYP διεξήγαγε λεπτομερή καταγραφή όλων των περιουσιών που έχουν υποστεί ζημιά κατά τη διάρκεια των ταραχών. Η έκθεση καταδεικνύει ότι σε 109 χωριά τα περισσότερα από τα οποία ήταν τουρκοκυπριακά ή μεικτά, καταστράφηκαν 527 σπίτια ενώ άλλα 2000 έχουν υποστεί ζημιές λόγω λεηλασίας. Στο Κτήμα 38 σπίτια και καταστήματα έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά και 122 μερικώς. Στο προάστιο της Ομορφίτας και στις παρακείμενες περιοχές, 50 σπίτια έχουν ολοκληρωτικά καταστραφεί ενώ άλλα 240 υπεστήκαν μερική καταστροφή…»

Τα πιο πάνω προσφέρονται για ένα ειλικρινή αναστοχασμό που θα χρησιμεύσει σαν πυξίδα για το μέλλον.

Πηγές :

Σπ . Παπαγεωργίου «Από την Ζυρίχη στον Αττίλα»

Παύλου Δίγκλη « Πικρές Αλήθειες «

Μ. Χριστοδούλου »Διχοτόμηση».

Δημήτρης Δημητρίου

26 Δεκεμβρίου 2019